Ρόδι, το σύμβολο του έρωτα

Η φίλη μου η Μαρί έχει πέντε-έξι στο ψυγείο της. Κάτι μεγάλα, πανέμορφα ρόδια,

με έντονη γλυκόξινη γεύση και γυαλιστερό χρώμα, σαν ρουμπίνι.

Το ρόδι βρέθηκε στη Βόρεια Αμερική (και συγκεκριμένα στην Καλιφόρνια) τον 17ο

αιώνα, όταν έφεραν το φρούτο οι αμέτρητοι Ισπανοί μοναχοί, οι οποίοι είχαν

κάνει πρώτη στάση στο Μεξικό. Ήταν εκείνη η εποχή που έκτιζαν σε όλη την ακτή

της Καλιφόρνιας τα μοναστήρια τους. Φύτευαν ρόδια (μεταξύ άλλων φυτών), τα

οποία φυσικά στο εύκρατο κλίμα της Καλιφόρνιας ευδοκιμούσαν. Σήμερα η

Καλιφόρνια παράγει τα περισσότερα ρόδια από κάθε άλλη πολιτεία της Αμερικής.

Το ρόδι, όμως, είχε ταξιδέψει αρκετά πριν φτάσει τόσο μακριά από τη γενέτειρα

του. Κάποτε, στα βάθη του χρόνου και της Ιστορίας, η ροδιά φύτρωνε στη Βόρεια

Συρία και την Κεντρική Ασία. Πρωτοκαλλιεργήθηκε προς το τέλος της Χάλκινης

Εποχής. Οι άνθρωποι τότε απολάμβαναν όχι μόνο το φρούτο, αλλά και τα

λουλούδια, τα οποία έχουν θεραπευτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται επίσης

ως βαφή. Ακόμα και το ξύλο του δένδρου ήταν χρήσιμο στην επεξεργασία του

δέρματος. Σήμερα στην Κεντρική Ασία, κυρίως στο Ιράν, υπάρχουν άγριες ροδιές.

Τα φρούτα τους είναι πιο μικρά απ’ ό,τι στις ήμερες και περιέχουν

περισσότερους σπόρους.

Το ρόδι ήταν πάντα ένα πολύ ιδιαίτερο φρούτο και από αρχαιοτάτων χρόνων ήταν

συνδεδεμένο με τον κύκλο της φύσης και με τον έρωτα. Σημάδευε την αλλαγή των

εποχών, το πέρασμα δηλαδή από την άνοιξη στο καλοκαίρι, ίσως επειδή τότε

ανθίζει, βγάζοντας τα πανέμορφα πορτοκαλί λουλούδια του. Ήταν επίσης

συνδεδεμένο με την Αφροδίτη. Ο μύθος λέει ότι η θεά ανακάλυψε το φρούτο στη

Φοινίκη και μαζί με το τριαντάφυλλο, το οποίο ανθίζει την ίδια εποχή, έγιναν

σύμβολα του έρωτα. Στον ναό της Αφροδίτης, στην Κύπρο, πάντα υπήρχαν ροδιές

φυτεμένες. Η μυθική προέλευση του φρούτου μπορεί να περιέχει και ένα νήμα

αλήθειας. Ίσως δεν ήταν τυχαίο που οι Ρωμαίοι ονόμαζαν το ρόδι mala Punica

(μήλο της Φοινίκης).

Στον αρχαίο κόσμο το ρόδι αποδείχθηκε πολύ χρήσιμο φρούτο και ίσως γι’ αυτό

εξαπλώθηκε σε πολλά και διάφορα μέρη. Από το αρχικό του «σπίτι» στην Κεντρική

Ασία ταξίδεψε δυτικά, προς τη Μεσόγειο, και ανατολικά, προς την Κίνα. Στα

Αγγλικά, το παρατσούκλι του ροδιού είναι «κινέζικο μήλο».

Όπου κι αν ταξίδευε, όμως, το ρόδι αμέσως γινόταν αποδεκτό από τον κόσμο και

υπάρχουν άπειρες συνταγές από πολλά και διάφορα μέρη για το πανέμορφο αυτό

φρούτο.

Συνήθως η χρήση του φρούτου είναι σε τρεις βασικές κατηγορίες: χρησιμοποιείται

ωμό, ως νόστιμη γαρνιτούρα, ή αποξηραμένο και πολτοποιημένο για γεύση και

χρώμα σε διάφορα εξωτικά φαγητά ή, τέλος, πολτοποιημένο και μαγειρεμένο. Ο

βρασμένος χυμός του ροδιού έχει πολλές χρήσεις σε σούπες, σιρόπια και σάλτσες.

Το ωμό φρούτο έχει πολύ χαρακτηριστική γεύση, κάτι μεταξύ πορτοκαλιού

σαγκουίνι και ξινού μούρου. Το αποξηραμένο φρούτο χρησιμοποιείται στην ινδική

κουζίνα σε μορφή σκόνης σαν μπαχαρικό, με το όνομα anardana. Έχει ξινή γεύση

και είναι κοινό συστατικό στη χορτοφαγική κουζίνα της Βόρειας Ινδίας.

Ταιριάζει ιδιαίτερα με φακές. Στην Περσία, ο βρασμένος χυμός του ροδιού είναι

από τις πιο αγαπημένες πρώτες ύλες. Αφού πολτοποιήσουν τα φρούτα και βγάλουν

το ζουμί τους, το βράζουν μέχρι να πήξει σαν σιρόπι. Το σιρόπι αυτό λέγεται

robb e anur και το χρησιμοποιούν, μεταξύ άλλων, για να χρωματίσουν τα διάφορα

πιλάφια τους. Δίνει μια εξαιρετική, ξινή και δροσερή γεύση και το ταιριάζουν

συχνά με καρύδια.

Για εμάς, στην Ελλάδα, το ρόδι τρώγεται μόνο σαν φρούτο. Δεν το μαγειρεύουμε,

αλλά το χρησιμοποιούμε στα κόλλυβα. Τώρα, καθώς μπαίνουμε στον χειμώνα, το

ρόδι προσφέρεται για άπειρα πιάτα. Δίνει χρώμα και λάμψη στα άτονα λαχανικά

του κρύου.

Από ρόδι βγαίνει… ξίδι

Σίγουρα, ένας λόγος για τον οποίο το ρόδι δεν έγινε τόσο δημοφιλές όπως το

μήλο και το πορτοκάλι, είναι ο μπελάς του καθαρισμού του.

Ο καλύτερος οδηγός για την ποιότητα του ροδιού είναι το βάρος του. Τα

«σπόρια» δίνουν πάνω από το μισό βάρος στο φρούτο, και έτσι πρέπει να

διαλέξουμε ρόδια τα οποία είναι βαριά για το μέγεθός τους. Η φλούδα τους

πρέπει να γυαλίζει λίγο, και είναι σφιχτή και λεπτή, χωρίς ανοίγματα.

Το καθάρισμα είναι φασαρία και το ζουμί βάφει, άρα θέλει προσοχή. Κόβουμε

την άκρη που μοιάζει με κορόνα και με ένα κοφτερό μαχαίρι χαράζουμε το φρούτο

κατά μήκος. Μπορούμε να το ανοίξουμε πάνω από ένα μπολ με κρύο νερό ή μέσα σε

στραγγιστήρι. Σπάμε το φρούτο προσεκτικά, εκεί που το χαράξαμε, και βγάζουμε

τους σπόρους με τα δάχτυλά μας. Αφαιρούμε την άσπρη μεμβράνη. Στραγγίζουμε

τους σπόρους, εάν θέλουμε.

Ολόκληρο το ρόδι διατηρείται σε δροσερό, σκοτεινό μέρος, για 2-3 εβδομάδες,

ή στο ψυγείο μέχρι 2 μήνες. Εάν το καθαρίσουμε, μπορούμε να κρατήσουμε τους

σπόρους στην κατάψυξη, τυλιγμένους καλά, μέχρι 6 μήνες.

Για να φτιάξουμε χυμό από το φρούτο, πολτοποιούμε τους σπόρους στο μπλέντερ

και στραγγίζουμε σε τουλουπάνι. Από ένα μέτριο ρόδι θα βγάλουμε περίπου 3/4

της κούπας σπόρους και μισή κούπα χυμό.

Ξίδι από… ρόδι: Μία από τις πιο πρωτότυπες χρήσεις του ροδιού είναι σαν

«καρύκευμα» στο ξίδι. Μπορούμε να φτιάξουμε δικό μας ξίδι με γεύση ροδιού

χωρίς ιδιαίτερο κόπο. Χρειαζόμαστε 1½ λίτρο ξίδι από κόκκινο κρασί, 2 μεγάλα

ρόδια καθαρισμένα, τέσσερις λωρίδες από ξύσμα πορτοκαλιού, 3 σκελίδες σκόρδο,

καθαρισμένες και κομμένες στη μέση, 1 κουταλιά σούπας κόλιαντρο (σπόρους) και

6 κουταλιές μέλι.

Πολτοποιούμε το φρούτο και στραγγίζουμε τον χυμό του. Μέσα σε ένα καθαρό

γυάλινο δοχείο ή μπουκάλι με φαρδύ στόμα, του ενός λίτρου, ανακατεύουμε τον

χυμό μαζί με το ξύσμα, το σκόρδο και το κόλιαντρο. Ανακατεύουμε το μέλι με το

ξίδι και βάζουμε το μείγμα αυτό στο μπουκάλι. Κλείνουμε καλά και αφήνουμε το

μείγμα σε δροσερό, σκοτεινό μέρος, για 15-20 μέρες. Στραγγίζουμε και

τοποθετούμε το ξίδι σε καθαρό μπουκάλι, το οποίο κλείνει καλά.

Το ξίδι αυτό ταιριάζει πολύ καλά με σαλάτες από σπανάκι, και με διάφορα

πιάτα από όσπρια.

Θρεπτικές ουσίες και άλλες αρετές

Το ρόδι περιέχει Βιταμίνη 6, Βιταμίνη C και πάρα πολύ κάλιο (περίπου

400 mg σε κάθε μέτριο σε μέγεθος ρόδι).

Το ρόδι, όπως το πράσινο τσάι και το κόκκινο κρασί, είναι πολύ καλή

πηγή αντιοξειδωτικών που, όπως λέγεται, καταπολεμούν τον καρκίνο.

Ένα μέτριο ρόδι περιέχει 105 θερμίδες.

Το ρόδι είναι το κύριο συστατικό της αυθεντικής γρεναδίνης, του

κατακόκκινου σιροπιού που μπαίνει σε πάμπολλα κοκτέιλ. Μάλιστα, η γρεναδίνη

πήρε το όνομά της από το γαλλικό όνομα για το ρόδι, grenade.

Ντιπ με αβοκάντο και ρόδι

Για 6 μερίδες

* ½ κρεμμύδι ψιλοκομμένο

* 2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες

* 1-2 καυτερές πιπεριές ψιλοκομμένες

* 2 κ.τ. σούπας φρέσκο κόλιαντρο ή μαϊντανό

* Χυμό από 1 λεμόνι

* Αλάτι

* 2 ώριμα αβοκάντο

* 1-2 κ.τ. σούπας ζουμί από ρόδι

* 1/4 της κούπας σποράκια ροδιού

1. Αναμειγνύουμε το κρεμμύδι, το σκόρδο, τις καυτερές πιπεριές και το

κόλιαντρο σε ένα μπολ. Ρίχνουμε και ανακατεύουμε το λεμόνι και το αλάτι.

2. Καθαρίζουμε τα αβοκάντο, το βάζουμε σε ένα μπολ και το πολτοποιούμε

με ένα πιρούνι. Προσθέτουμε το ζουμί από τα ρόδια. Ανακατεύουμε. Στη συνέχεια,

προσθέτουμε το μείγμα με το κρεμμύδι και τις καυτερές πιπεριές στα αβοκάντο.

Αλατίζουμε. Προσθέτουμε τα κομματάκια του φρούτου και σερβίρουμε.

Σαλάτα με πορτοκάλι, κρεμμύδια, ελιές και ρόδι

Για 6 μερίδες

* 1 κρεμμύδι

* ½ κούπα χυμό λεμονιού

* 6 πορτοκάλια (περίπου 2 κιλά)

* Φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι

* 1/3 της κούπας ελαιόλαδο

* 2 κ.τ. σούπας ξίδι από ρόδι (βλ. πλαίσιο) ή από σέρι

* 1 μέτριο αγγούρι, καθαρισμένο και κομμένο σε μικρούς κύβους

* 1 κούπα καθαρισμένο ρόδι

* 1 κούπα θρούμπες

* Αλάτι

* 1 κ.τ. σούπας ψιλοκομμένο δυόσμο

1. Καθαρίζουμε το κρεμμύδι και το κόβουμε σε πολύ λεπτές φέτες. Το

μαρινάρουμε στον χυμό του λεμονιού για μία ώρα.

2. Καθαρίζουμε τα πορτοκάλια και τα κόβουμε σε λεπτές ροδέλες. Κόβουμε

τις ροδέλες στη μέση σαν μισοφέγγαρα.

3. Στραγγίζουμε το κρεμμύδι και το ανακατεύουμε, σε ένα καθαρό μπολ,

μαζί με το πορτοκάλι. Καρυκεύουμε με το πιπέρι. «Χτυπάμε» το λάδι με το ξίδι.

Προσθέτουμε τη βινεγκρέτ στο μείγμα με τα πορτοκάλια και αφήνουμε να

μαριναριστούν για μισή ώρα.

4. Προσθέτουμε το αγγούρι και το ρόδι, ανακατεύοντας ελαφρά. Γαρνίρουμε

με τον δυόσμο και σερβίρουμε.