«Δεν έχουμε να χάσουμε τίποτα»

Λέει, πατρίδα, σημαία, θρησκεία. Λέει ότι θα διανείμει δωρεάν διακόσια

τετραγωνικά από τις δημόσιες εκτάσεις σε κάθε άστεγο. Λέει ότι δεν θα

φορολογείται πλέον ο βασικός μισθός, θα καταργήσει τον φόρο προστιθέμενης

αξίας στα τρόφιμα, θα φτιάξει ένα εργοστάσιο σε κάθε κωμόπολη και δεν θα

υπάρχει πια άνεργος Τούρκος, θα μοιράζει δωρεάν τα βιβλία της βασικής και

μέσης εκπαίδευσης, θα τετραπλασιάσει τον αριθμό των ανωτάτων σχολών – και «αν

δεν τα κάνω όλα αυτά, να μη με λένε Τζεμ Ουζάν».

Λένε, είναι πολιτικό φαινόμενο. Λένε ότι αυτό που κάνει είναι παρωδία της

πολιτικής, ότι μιμείται τον πολιτικό αρχηγό σαν ατάλαντος κωμικός,

χρησιμοποιώντας την πιο πρωτόγονη εθνικιστική γλώσσα. Ο σαρανταδυάχρονος

μεγαλοεπιχειρηματίας Τζεμ Ουζάν, όμως, και το κόμμα του, το Νεαρό Κόμμα

(Γκεντς Παρτί), είναι σύμφωνα με όλες τις τελευταίες σφυγμομετρήσεις το ένα

από τα τρία κόμματα που θα ξεπεράσουν το εκλογικό όριο του 10% στις εκλογές

της 3ης Νοεμβρίου και θα μπουν στην Εθνοσυνέλευση – πράγμα που δεν θα

καταφέρει κανένα από τα κόμματα της σημερινής συγκυβέρνησης και

αντιπολίτευσης.

Ο Τζεμ Ουζάν έχει στην ιδιοκτησία του μια οικογενειακή οικονομική

αυτοκρατορία, στην οποία συγκαταλέγεται ο όμιλος εταιρειών κατασκευής σταθμών

παραγωγής και διανομής ηλεκτρικού ρεύματος Τσουκούροβα, η τράπεζα Ιμάρ

Μπάνκασι και η Τελσίμ, δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία κινητής τηλεφωνίας στην

Τουρκία. Το μερίδιό της στον χώρο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης αποτελείται από

τρεις τηλεοπτικούς και επτά ραδιοφωνικούς σταθμούς εθνικής εμβέλειας και μία

εφημερίδα, την «Σταρ», με ημερήσια κυκλοφορία κάπου τριακόσιες χιλιάδες –

κυρίως, λόγω της χαμηλής τιμής της: 12 λεπτά (με μέση τιμή φύλλου στην Τουρκία

τα 25 λεπτά).

Έχει επίσης αμέτρητες δικαστικές διενέξεις: το τουρκικό Συμβούλιο

Κεφαλαιαγοράς έχει καταθέσει μέχρι σήμερα εξήντα μηνύσεις εναντίον του και η

πρώην συνεταίρος του στην Τελσίμ, η αμερικανική Μοτορόλα, απαιτεί να της

καταβάλει «τρία δισεκατομμύρια δολάρια από διαφυγόντα κέρδη». Ο Τζεμ Ουζάν

ίδρυσε το Νεαρό Κόμμα τον περασμένο Ιούνιο, όταν άρχισε να σφίγγει γύρω του ο

κλοιός των δικών, με στόχο να εκλεγεί στην Εθνοσυνέλευση και να επωφεληθεί από

τη βουλευτική ασυλία. Όταν προκηρύχθηκαν οι πρόωρες εκλογές, δεν προλάβαινε να

οργανωθεί σε σαράντα ένα (από τους 82) νομούς, όπως ορίζει ο τουρκικός

εκλογικός νόμος, ώστε να συμμετέχει σ’ αυτές, οπότε αγόρασε το Κόμμα της

Αναγέννησης που ήταν οργανωμένο. Δεν έγινε γνωστό για πόσα χρήματα συμφώνησε

με τον αρχηγό του «έτοιμου κόμματος», είναι γνωστό όμως ότι δεν τον πλήρωσε ως

τώρα.

Οι πολιτικές συγκεντρώσεις του Νεαρού Κόμματος είναι πανομοιότυπες: αρχίζουν

με συναυλία ενός ή περισσότερων δημοφιλών Τούρκων τραγουδιστών και κλείνουν με

τη διανομή δωρεάν φαγητού στους συγκεντρωθέντες. Ο σύντομος, απλός,

σοσιαλεθνικιστικός λόγος που εκφωνεί ο Τζεμ Ουζάν στο ενδιάμεσο είναι

γραμμένος από τον Αλί Ταράν, επαγγελματία διαφημιστή της προεκλογικής

καμπάνιας του. Όλοι οι υποψήφιοι βουλευτές του κόμματός του είναι υπάλληλοι

των εταιρειών της οικογένειας.

Η κοινωνιολόγος καθηγήτρια Νιλουφέρ Ναρλί αναλύει το φαινόμενο λέγοντας ότι «ο

εθνικιστικός και θρησκευτικός λόγος του Τζεμ Ουζάν ενθουσιάζει τους νέους που

έχουν ωθηθεί στο περιθώριο της κοινωνίας και βρίσκονται σε απόγνωση από

οικονομική άποψη… Οι νέοι, που αποτελούν πολύ σημαντικό ποσοστό του

τουρκικού πληθυσμού, δεν εκπροσωπούνται στην πολιτική».

Οι ψηφοφόροι.Το Νεαρό Κόμμα αντλεί, φαίνεται, ψήφους εν πολλοίς από τις

γυναίκες και τους νέους (τέσσερα εκατομμύρια) ψηφοφόρους και «καταπίνει» τις

ψήφους του εταίρου της σημερινής κυβέρνησης, ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικής

Δράσης του Ντεβλέτ Μπαχτσελί.

Όλες οι προεκλογικές έρευνες φέρουν το Νεαρό Κόμμα να προχωράει ακάθεκτο προς

το ξεπέρασμα του 10%. Όμως, ο Ουζάν έχει ένα αδύνατο σημείο: πήρε κάποια

στιγμή την ιορδανική υπηκοότητα (για να γλιτώσει από την καταδίωξη της

Μοτορόλα) χωρίς να το έχει δηλώσει στις τουρκικές αρμόδιες αρχές. Η παρανομία

αυτή επισύρει στην Τουρκία ως τιμωρία αφαίρεση της ιθαγένειας (όπως είχε

συμβεί και στην περίπτωση της ισλαμίστριας βουλευτού Μερβέ Καβακτσή) και

λέγεται ότι το σχετικό διάταγμα βρίσκεται πάνω στο γραφείο του αντιπροέδρου

της κυβέρνησης Ντεβλέτ Μπαχτσελί…

«Θα μας δώσει σπίτι», έλεγε η γηραιά κυρία στον τηλεοπτικό ρεπόρτερ. «Κι αν

δεν κρατήσει τον λόγο του;», της αντέτασσε ο δημοσιογράφος. «Τι έχω να χάσω,

παιδί μου;», του αποκρινόταν εκείνη.