Το τρένο είναι, αυτό τον καιρό, το πιο πολυσυζητημένο μέσο μεταφοράς στην

Άγκυρα. Το «τρένο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των πρόωρων εκλογών, της επίθεσης

εναντίον του Ιράκ. Πάντοτε σε συνδυασμό με το «χάσιμο».

Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μ. Γιλμάζ με τον υπαρχηγό τού Κόμματος της

Μητέρας Πατρίδας Ε. Μπουλούτ αποχωρούν από συνάντηση με τον Μπ. Ετζεβίτ

Τα δύο πρώτα τρένα βρέθηκαν στην καυτή επικαιρότητα της τουρκικής πρωτεύουσας

προχθές, μετά τη δήλωση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Μεσούτ Γιλμάζ ότι

«μπορεί να αποχωρήσει από την κυβέρνηση μετά την προσφυγή του Κόμματος

Εθνικιστικής Δράσης (ΚΕΔ, Μπαχτσελί) στο Συνταγματικό Δικαστήριο με αίτημα την

ακύρωση μέρους του πακέτου των ευρωπαϊκών μεταρρυθμίσεων».

Η δήλωση έπεσε ως κεραυνός στην παντοιοτρόπως νεφελώδη ατμόσφαιρα της Άγκυρας.

Ο Γιλμάζ προέτασσε τον δείκτη και σημάδευε το απομακρυνόμενο τρένο της Ευρώπης

και ζητούσε «νέα κυβέρνηση» για τις επόμενες πενήντα πέντε ημέρες ως τις

πρόωρες εκλογές. Αυτό, όμως, σήμαινε σχεδόν σίγουρη απομάκρυνση από το τρένο

της 3ης Νοεμβρίου – ημερομηνία διεξαγωγής των πρόωρων εκλογών.

Όλοι – το Χρηματιστήριο, τα αντίπαλα κόμματα, οι δημοσιογράφοι – περίμεναν

εναγωνίως την επόμενη ημέρα, τη χθεσινή, κατά την οποία ο πρόεδρος του

Κόμματος της Μητέρας Πατρίδας επρόκειτο – κατά δήλωσή του – να ανακοινώσει αν

θα αποχωρούσε από την κυβέρνηση ή όχι. Εκείνος, όμως, σιώπησε.

Τα ερωτήματα

Να κατάλαβε ότι δεν θα τον ωφελούσε, τελικά, το ξεγλίστρημα από τις πρόωρες

εκλογές, με δικαιολογία τις ευρωπαϊκές μεταρρυθμίσεις; Να τον επηρέασαν τα

χθεσινά δημοσιεύματα του Τύπου που θεώρησαν ούτε λίγο ούτε πολύ «σκανδαλώδες»

το εγχείρημά του (που θα είχε ως πιθανό αποτέλεσμα την αναβολή των εκλογών);

Να του ψιθύρισε κάποιος ότι «ούτε να το σκέφτεται πως μπορεί να κατεβεί το

εκλογικό όριο του 10%» (που έχει μπει για τα κουρδικά κόμματα) από οποιαδήποτε

«νέα κυβέρνηση»; Άγνωστο.

Έτσι, χωρίς άλλο συμβάν, έκλεισε χθες η πρώτη αυλαία των πρόωρων εκλογών. Όλα

τα κόμματα (δεκαεννιά συνολικά) που θα συμμετάσχουν στις εκλογές, μαζί και το

ΚΜΠ, υπέβαλαν στο Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο (ΑΕΣ) τις τελικές λίστες

υποψηφίων – ώστε το ΑΕΣ να ελέγξει τους υποψηφίους και να δώσει το «τυπωθήτω»

για τα ψηφοδέλτια. Οι Τούρκοι ψηφοφόροι, όπως συμβαίνει τα είκοσι τελευταία

χρόνια, θα ψηφίσουν κόμμα και όχι υποψήφιο και οι υποψήφιοι βουλευτές θα

γίνουν μέλη της Εθνοσυνέλευσης ανάλογα με τη σειρά στην οποία βρίσκονται στο

ψηφοδέλτιο.

Θα διεξαχθούν οι εκλογές στις 3 Νοεμβρίου; Υπάρχει ακόμη κίνδυνος να μη

γίνουν. Γίνεται λόγος για συσπείρωση των «δυσαρεστημένων βουλευτών», εκείνων

δηλαδή που δεν έχουν μπει στις λίστες των υποψηφίων των κομμάτων, αλλά θα

ανοίξουν τη χειμερινή περίοδο εργασιών της Εθνοσυνέλευσης την 1η Οκτωβρίου και

καθώς η απόφαση για πρόωρες εκλογές δεν ελήφθη με νόμο, αλλά από την

Εθνοσυνέλευση, μπορεί πάλι η ίδια να τις ακυρώσει. Μια σφυγμομέτρηση, πάντως,

που έγινε πολύ πρόσφατα, φέρει το 92% του κόσμου στην Τουρκία να επιθυμεί τις

πρόωρες εκλογές.

Πολύ κακό για το τίποτα

Θα μπορούσε, δηλαδή, να πει κανείς πως, επί δύο ημέρες, έγινε πολύς θόρυβος

για το τίποτα, αν δεν σκεφτόταν ότι ο «ευρωπαϊσμός» του Μεσούτ Γιλμάζ και ο

«αντιευρωπαϊσμός» του Μπαχτσελί συζητήθηκαν με τον εντονότερο δυνατό τρόπο

χθες και προχθές.

Στα… τρένα της Άγκυρας πρέπει να προσθέσει κανείς και ένα από το εξωτερικό.

«Το τρένο ξεκινάει, αν ανεβείτε, θα συμμετάσχετε κι εσείς στην οδήγησή

(διοίκησή) του» διεμήνυσε στην Τουρκία την περασμένη εβδομάδα, μέσω της

«Ουάσιγκτον Ποστ», ο Αμερικανός υφυπουργός άμυνας Πολ Γούλφοβιτς, που

προσπαθεί να πείσει την Άγκυρα (τους στρατηγούς, δηλαδή) να συμμετάσχουν

ενεργά στην επιχείρηση εναντίον του Ιράκ. Για την ώρα, ό,τι γίνεται, γίνεται

μέσα στον σταθμό.

Το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας κινδυνεύει με αφανισμό

Μπουλέντ Ετζεβίτ. Υπάρχει ακόμη κίνδυνος να μη διεξαχθούν οι εκλογές του Νοεμβρίου

Το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας (ΚΜΠ) του Μεσούτ Γιλμάζ, ο μικρός εταίρος της

σημερινής κυβέρνησης τριπλού συνασπισμού υπό τον Μπουλέντ Ετζεβίτ, ιδρύθηκε το

1983 από τον Τουργκούτ Οζάλ. Ήταν ένα από τα δύο κόμματα, την ίδρυση των

οποίων είχε επιτρέψει η στρατιωτική χούντα της 12ης Σεπτεμβρίου 1980.

Θεωρείται το «παλαιότερο» κόμμα της Τουρκίας, εφόσον, το πραξικόπημα είχε

απαγορεύσει όλα τα πολιτικά κόμματα. Στις συνθήκες εκείνης της εποχής, το ΚΜΠ

συγκέντρωσε σχεδόν αναπόφευκτα ψηφοφόρους δεξιούς, ακροδεξιούς, ισλαμιστές και

φιλελεύθερους. Τα ποσοστά που πήρε στις εκλογές ήταν: 45% (1983), 36% (1987),

24% (1991), 19% (1995 υπό τον Γιλμάζ) και 13% (1999). Οι «τέσσερις τάσεις»

άρχισαν να αποχωρούν από το ΚΜΠ μετά το 1986 όταν με τις σχετικές νομοθετικές

αλλαγές άρχισαν να ιδρύονται ξεχωριστά κόμματα.

Τα πραξικοπήματα

Δεδηλωμένος σκοπός των πραξικοπηματιών της 12.9.1980 ήταν η δημιουργία

«δικομματικού συστήματος». Είναι προφανές από τη σημερινή εικόνα πολυδιάσπασης

ότι δεν πέτυχαν τον στόχο τους.

Στα περίπου είκοσι χρόνια από το 1983, κανένα από τα κόμματα δεξιά του κέντρου

(αλλά ούτε, αντιστοίχως, και αριστερά του κέντρου) δεν κατάφερε να

συγκεντρώσει υπό την σκέπη του το σύνολο της Δεξιάς – ούτε το Κόμμα Ορθού

Δρόμου, είτε υπό την αρχηγία του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ είτε της Τανσού Τσιλέρ,

ούτε το ΚΜΠ, που παρουσιάζει σήμερα την εικόνα ενός μικρού νεοφιλελεύθερου

κόμματος. Το κενό πολιτικής εκπροσώπησης της κεντροδεξιάς φαίνεται ότι

ευελπιστεί να πληρώσει τώρα το Λευκό Κόμμα (ΛΚ) του πρώην δημάρχου

Κωνσταντινούπολης Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δηλώνει επίμονα πια ότι δεν είναι

ισλαμιστής. Ο Μεσούτ Γιλμάζ φαίνεται να αντιμετωπίζει πλέον πραγματικό κίνδυνο

αφανισμού του κόμματός του από την πολιτική σκηνή (σημαντικότατα στελέχη του

«μεταγράφηκαν» – όπως συνηθίζεται να λέγεται εδώ – στο ΛΚ, στο ΚΟΔ και στο

ΚΕΔ) και ο κίνδυνος αυτός λέγεται ότι κρύβεται πίσω από τις «μηχανορραφίες»

του για αναβολή των εκλογών.