Το πρόβλημα της κυκλοφορίας στην πόλη μας παραμένει έντονο με ιδιαίτερες

αρνητικές συνέπειες στο περιβάλλον, στην κατάληψη ζωτικού χώρου, στην απώλεια

ανθρωποωρών αλλά ακόμη και στην ψυχική υγεία των κατοίκων.

Η κύρια αιτία είναι η ανεξέλεγκτη χρήση του Ι.Χ. αυτοκινήτου. Τα τελευταία 10

χρόνια τα αυτοκίνητα έχουν διπλασιαστεί και έχουν τετραπλασιαστεί από τότε που

εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το αναποτελεσματικό πλέον μέτρο του Δακτυλίου.

Σήμερα υπάρχουν πιο πολλά αυτοκίνητα στην Αθήνα απ’ ό,τι υπάρχουν εργαζόμενοι

και νοικοκυριά. Ο χώρος στάθμευσης ενός αυτοκινήτου είναι περισσότερος από το

διαθέσιμο χώρο που έχει ο κάθε εργαζόμενος ως γραφείο. Τα σταθμευμένα οχήματα

στους δρόμους καταλαμβάνουν έκταση μεγαλύτερη από 35 περίπου Πεδία του Άρεως.

Η επίλυση του προβλήματος της αυξανόμενης ζήτησης δεν μπορεί να γίνει με

αντίστοιχη αύξηση της προσφοράς σε δρόμους. Αν επιχειρούσαμε κάτι τέτοιο, τότε

έπρεπε να φτιάχνουμε 1.000 περίπου χιλιόμετρα καινούργιων δρόμων ετησίως. Όμως

τότε, δεν θα είχαμε μια πόλη αλλά ένα τερατούργημα.

Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι σε ένα κτίριο είκοσι ορόφων έχουν

κατασκευασθεί τρεις ανελκυστήρες για την εξυπηρέτηση των κατοίκων και τις

άλλες λειτουργικές ανάγκες του κτιρίου. Επειδή όμως μερικοί δεν ικανοποιούνται

από την εξυπηρέτηση που τους παρέχεται, και για να έχουν άμεση ατομική

εξυπηρέτηση, ζητούν να κατασκευαστούν ισάριθμοι ανελκυστήρες για κάθε όροφο.

Κάτι τέτοιο όμως είναι παράλογο, καθώς η ύπαρξη τόσων φρεατίων θα καθιστούσε

το κτίριο μη λειτουργικό, καθώς δεν θα υπήρχε χώρος για οποιαδήποτε άλλη

χρήση, δηλαδή θα ακύρωνε το λόγο ύπαρξής του. Κάτι αντίστοιχο κινδυνεύει να

πάθει η πόλη μας.

Το Ι.Χ. αυτοκίνητο έχει επιβληθεί ως κύριο μέσο μετακίνησης και κοινωνικής

υπεροχής. Όμως ο κάτοχός του, παρότι υπό κανονικές συνθήκες απολαμβάνει

ευκολία, ελευθερία και άνεση κατά τη μετακίνησή του, όταν ο αριθμός των

μετακινουμένων με Ι.Χ. αυξηθεί πέραν ενός ορίου, παύει πλέον να απολαμβάνει τα

πλεονεκτήματα αυτά και το αυτοκίνητό του μετατρέπεται από χώρος ελευθερίας και

άνεσης σε χώρο απομόνωσης.

Τότε, αντί να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα με τον βέλτιστο και πλέον

μακροπρόθεσμο τρόπο για την κοινωνία, αναζητείται η ατομική και βραχυπρόθεσμη

λύση που δεν είναι άλλη από τη φυγή και τη δραπέτευση από το πρόβλημα με την

αναζήτηση χώρου κατοικίας και εργασίας μακριά από την πόλη. Αυτές οι ενέργειες

δυστυχώς επιτείνουν το πρόβλημα αυξάνοντας το διανυόμενο μήκος κάθε ταξιδιού

και δημιουργώντας περιοχές πλήρως εξαρτημένες από το Ι.Χ. καθώς καμία

δραστηριότητα δεν μπορεί να γίνει με οποιονδήποτε άλλον τρόπο μετακίνησης. Το

αποτέλεσμα είναι η διαπλάτυνση των οδών, περισσότερα πάρκινγκ κ.λπ., οι χώροι

των οποίων αμέσως μόλις κατασκευαστούν καταλαμβάνονται ξανά από την αδηφάγο

ατομική ικανοποίηση κ.ο.κ.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά μιας πόλης καλά συγκροτημένης με κοινωνική

συνοχή είναι να προσφέρει τη δυνατότητα εύκολης και άνετης μετακίνησης του

πολίτη χωρίς αυτός να είναι ιδιοκτήτης αυτοκινήτου. Για να επιτευχθεί αυτό

απαιτείται η ύπαρξη δημόσιων συγκοινωνιών ανταγωνιστικών με το Ι.Χ. Ο πλέον

αποτελεσματικός τρόπος είναι να παρέξουμε στα μέσα αυτά χώρο για να κινούνται.

Το ζητούμενο δεν είναι αν το μέσο είναι σταθερής τροχιάς ή όχι αλλά αν τα μέσα

έχουν το δικό τους αποκλειστικό διάδρομο. Δυστυχώς όμως εξακολουθούν να

υπάρχουν μερικοί οι οποίοι κρίνουν την απόδοση μιας οδού από το σύνολο των

οχημάτων που διέρχονται από αυτήν και όχι από τον αριθμό των ανθρώπων που

μπορεί να διακινηθούν σ’ αυτήν. Είναι προφανής η κοινωνική αδικία που

συντελείται, ένα όχημα με μόνο επιβαίνοντα τον οδηγό του να έχει την ίδια

μεταχείριση στο δρόμο με ένα λεωφορείο ή τρόλεϊ που μεταφέρει 50 ή 60

επιβάτες.

Τα τελευταία χρόνια οι αστικές συγκοινωνίες έχουν αναπτυχθεί θεαματικά. Η

λειτουργία του Μετρό, η προμήθεια λεωφορείων φυσικού αερίου, η ανανέωση του

στόλου, οι λεωφορειόδρομοι, η πληροφόρηση στις στάσεις, οι γραμμές express, οι

προεξοχές στις στάσεις, έχουν συνεισφέρει στην αύξηση του αριθμού των

επιβατών. Η επιμονή συνεπώς στην εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου συστήματος

δημόσιων συγκοινωνιών που θα παρέχει αξιοπιστία δρομολογίων, καλαισθησία,

πληροφόρηση, εξυπηρέτηση και χώρο στο μέσο να κινείται ανεμπόδιστα, είναι η

πλέον αποτελεσματική λύση. Την πολιτική αυτή τα τελευταία χρόνια προτείνει και

εφαρμόζει με συνέπεια ο ΟΑΣΑ μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων του. Όμως οι

αστικές συγκοινωνίες δεν μπορούν να δώσουν τη λύση από μόνες τους. Χρειάζεται

να συζητήσουμε περισσότερο σαν κοινωνία, πολίτες, εργαζόμενοι, αυτοδιοίκηση,

επιστημονικοί φορείς για την εξεύρεση ρεαλιστικών και μακροπρόθεσμων λύσεων. Η

περαιτέρω βελτίωση είναι απολύτως εφικτή. Αρκεί να υπάρξει όραμα για την πόλη.

Μια πόλη όπου ο καθένας θα χαίρεται να κατοικεί, να εργάζεται, να επισκέπτεται

και να περπατά.

Ο Στράτος Παπαδημητρίου είναι δρ Συγκοινωνιολόγος, διευθύνων σύμβουλος

του ΟΑΣΑ.

Τελευταία Νέα