Το διεθνές δίκαιο, τα κυρίαρχα έθνη-κράτη και τα συστήματα συλλογικής

ασφάλειας αποστολή των οποίων είναι η στήριξη της εθνικής κυριαρχίας,

συνιστούν κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού.

Ουσιαστικά, τόσο ως θεσμοί όσο και ως συστήματα συλλογικών κοσμοθεωρητικών

παραδοχών η ανάδειξη των εθνών-κρατών συμβολίζει τη νίκη των λαών κατά των

διεθνιστικών – αυτοκρατορικών αξιώσεων.

Με αφετηρία την αντίσταση στη ρωμαιοκαθολική αξίωση εγκαθίδρυσης θεοκρατικής

αυτοκρατορίας, γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια των νεώτερων χρόνων οι σύγχρονες

«Πόλεις – Πολιτείες» και αναδείχθηκαν οι θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς

δικαίου (μη επέμβαση, εσωτερική αυτοδιάθεση, καθεστώς της εθνικής – κρατικής

κυριαρχίας). Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως κάθε κράτος συγκροτεί το οικείο

σύστημα κοινωνικής – διανεμητικής δικαιοσύνης στη βάση των οικείων συλλογικών

ηθικοκανονιστικών και κοσμοθεωρητικών παραδοχών. Η μορφή και ο χαρακτήρας του

«συστήματος εθνών-κρατών» οριστικοποιήθηκαν ανεπίστροφα τον 20όν αιώνα όταν

ηττήθηκαν οι τελευταίες διεθνιστικές – υπερεθνικές αξιώσεις του φιλελεύθερου

κοσμοπολιτισμού, του ναζισμού και του κομμουνισμού.

Ουσιαστικά, το 1990 η συντριβή του σοβιετικού κομμουνισμού έθεσε ταφόπετρα

στην τελευταία μεγάλη ηγεμονική – διεθνιστική αξίωση και ­ πολιτικά,

ιδεολογικά, νομικά και κοσμοθεωρητικά ­ επιβεβαίωσε πανηγυρικά την καθολική

και τελεσίδικη επικράτηση της εθνοκεντρικής – κρατοκεντρικής λογικής ως

κριτηρίου λειτουργίας των διεθνών σχέσεων και ως υπέρτατης κατάκτησης του

ανθρώπινου πολιτισμού. Το ζήτημα που τίθεται πλέον δεν είναι η κατάργηση των

εθνών-κρατών, αλλά 1) η εδραίωση και διασφάλιση του συστήματος κρατών

(εφαρμογή των αρχών του διεθνούς δικαίου και αντιμετώπιση των ηγεμονικών –

αναθεωρητικών συμπεριφορών), 2) η εμβάθυνση των εθνικών πολιτισμών (άσκηση του

δικαιώματος εσωτερικής αυτοδιάθεσης στη βάση των εθνικών κοσμοθεωριών), 3) οι

πολιτισμένες διακρατικές σχέσεις (ισοτιμία και ισόρροπες διακρατικές

συναλλαγές) και 4) η αντιμετώπιση του προβλήματος της άνισης ανάπτυξης (ο

μόνος νοητός «διεθνισμός – κοσμοπολιτισμός» σ’ έναν πολιτισμένο κόσμο).

Συνολικά, αν και μερικά εφήμερα φαινόμενα απατούν, δεν επικρατεί η ιδέα ενός

ενιαίου παγκόσμιου κοινωνικοπολιτικού συστήματος αλλά ­ ως αποτέλεσμα της

ήττας των υπερεθνικών – γενοκτονικών αξιώσεων ­ η ακριβώς αντίθετη αξίωση

δημιουργίας διακριτών εθνικών – κρατικών συστημάτων διανεμητικής δικαιοσύνης

που προσαρμόζουν τις πολιτειακές δομές στην παγκόσμια κοσμοθεωρητική και

ηθικοκανονιστική ετερότητα. Ουσιαστικά, ως κοινωνικό, πολιτικό, νομικό και

κοσμοθεωρητικό φαινόμενο, το έθνος-κράτος συμβολίζει την ανεπίστροφη ήττα των

γενοκτονικών ηγεμονισμών – διεθνισμών όλων των εκδοχών. Οι αρχές του διεθνούς

δικαίου και τα συστήματα συλλογικής ασφάλειας απλώς επιβεβαιώνουν αυτό το

κοσμοϊστορικό διεθνές κοινωνικοπολιτικό γεγονός με το οποίο είναι ασύμβατες

όλες ανεξαιρέτως οι διεθνιστικές και κοσμοπολίτικες ιδέες. Εν τούτοις, η

επικράτηση τις τελευταίες δεκαετίες της εθνικής – κρατικής ηθικοκανονιστικής

και κοσμοθεωρητικής ετερότητας δεν εμποδίζει τη λανθάνουσα διαιώνιση

αποσταθεροποιητικών, παρανοϊκών και διεστραμμένων αξιώσεων αναστροφής των

κατακτήσεων του ανθρώπινου πολιτισμού μέσω κατάλυσης των εθνικών – κρατικών

συστημάτων διανεμητικής δικαιοσύνης και εγκαθίδρυσης ισοπεδωτικών

εξουσιαστικών δομών παγκόσμιας εμβέλειας. Άλλα αίτια των προβλημάτων των

διεθνών σχέσεων σχετίζονται με την άνιση ανάπτυξη, τις ηγεμονικές

συμπεριφορές, τις ιστορικές διακρατικές διαφορές και τις θεμιτές αξιώσεις

πολιτικής κυριαρχίας μεγάλων κοινωνιών που ιστορικά έτυχε να ενταχθούν σε άλλα

κράτη.

Για τους πιο πάνω και άλλους συναφείς λόγους, μέχρι να εφαρμοστούν οι

θεμελιώδεις αρχές του διεθνούς δικαίου που θα διασφαλίζουν την εθνική –

κρατική κυριαρχία, η διακρατική ειρήνη θα συνεχίσει να εξαρτάται από την

αποτρεπτική ισχύ κατά των αναθεωρητικών ή ηγεμονικών απειλών και από τη

σφυρηλάτηση εδραίων εθνικών κοσμοθεωρητικών παραδοχών που ψύχραιμα και ώριμα

θα στηρίζουν τις θεμιτές αξιώσεις εθνικής ανεξαρτησίας κάθε κράτους. Εξαρτάται

επίσης από τη βαρηκοΐα όλων στις διεστραμμένες διεθνιστικές – ηγεμονικές

εκλογικεύσεις, σύνηθες λάβαρο των οποίων είναι προσχηματικές και

μεταμφιεσμένες επιθέσεις κατά της υγιούς εθνοκεντρικής – κρατοκεντρικής

λογικής.

[Το κείμενο προσαρμόστηκε από το βιβλίο του γράφοντος «Κοσμοθεωρητική

Ετερότητα και Αξιώσεις Πολιτικής Κυριαρχίας, Ευρωπαϊκή Άμυνα, Ασφάλεια και

Πολιτική Ενοποίηση», εκδ. Ποιότητα, 620 σελίδες, που μόλις κυκλοφόρησε].

Ο Παναγιώτης Ήφαιστος είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Έδρας Jean

Monnet για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Ολοκλήρωση στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Τελευταία Νέα