Αναζήτηση
Η δημοκρατία είναι ένα περίπλοκο σύστημα πολιτικής οργάνωσης και πολιτισμού
που τρέφει την αυτονομία του πνεύματος των ατόμων και την ελευθερία της
έκφρασης και της σκέψης και ταυτόχρονα απαιτεί τη συμφωνία και τη διαμάχη.
Η σταθερότητα αυτού του συστήματος είναι αποτέλεσμα περίπλοκων προϋποθέσεων,
π.χ. πολιτική συνείδηση, αποδοχή των κανόνων του… Τα βασικά στοιχεία που
τονώνουν τη δημοκρατία είναι ο διάλογος και το επιχείρημα.
Το γεγονός αυτό έγινε κατανοητό με την ανατροπή του πνεύματος της διακήρυξης
της Bologna και τη μετάβαση από τη φιλοσοφία της αγοράς στη φιλοσοφία της
δημοκρατίας και του πολιτισμού. Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν των 29
υπουργών Παιδείας στην Prague, η ανώτατη εκπαίδευση είναι δημόσιο αγαθό με
δημόσια ευθύνη, η διαφορετικότητα είναι στοιχείο ικμάδας, η ποιότητα είναι
ζητούμενο και οι φοιτητές είναι πρωταγωνιστές στη δημιουργία της ευρωπαϊκής
εκπαιδευτικής πολιτικής.
Τους τελευταίους μήνες η δημοκρατία μας δοκιμάζεται από την ανυπαρξία
ουσιαστικού διαλόγου, δομημένου λόγου και τη δύναμη της πλειοψηφίας.
Είναι αλήθεια ότι τα θέματα της παιδείας απαιτούν, ιδιαίτερα για την πατρίδα
μας που έχει πρόσφατα δοκιμαστεί, ενισχυμένη συναίνεση και προπαντός σεβασμό
στους θεσμούς, τις παραδόσεις και τους δημοκρατικούς κανόνες. Από τη δομή της,
η δημοκρατία, ενώ ενισχύει τη διαμάχη των ιδεών και των προσεγγίσεων, δεν
δημιουργεί αδιέξοδα. Έτσι και στην περίπτωση του προβλήματος που σχετίζεται με
την ανωτατοποίηση των ΤΕΙ δεν μπορεί να μην υπάρχει λύση συμβατή με τις αρχές
και τους κοινά παραδεκτούς κανόνες στα πλαίσια της ανώτατης εκπαίδευσης.
Το κύρος των Πανεπιστημίων, που έχουν ως βασικό στόχο να αντικατοπτρίζουν το
παρελθόν και να συμβάλλουν στη διαμόρφωση του μέλλοντος, έχει σε μεγάλο βαθμό
τρωθεί, μετά την αποτυχία τους να πείσουν την πολιτική ηγεσία για τη ρύθμιση
ενός χρονίζοντος θέματος με ακαδημαϊκούς όρους, η πολιτική ηγεσία εκδηλώνεται
με έλλειψη ζωντάνιας, ευαισθησίας και πειστικότητας και η ελληνική κοινωνία
απορεί και αναρωτιέται!!!
Η μεθοδολογία προσέγγισης του προβλήματος είχε πράγματι τις ατέλειές της, αλλά
τα στοιχεία που έπαιξαν τον ρόλο του καταλύτη στη γνωστή έκβαση είναι η
δυσπιστία και η βιασύνη ολοκλήρωσης του εγχειρήματος. Το μέλλον θα δείξει αν
οι αναλυτές (ακαδημαϊκοί δάσκαλοι) του προβλήματος προέβλεψαν σωστά ή αν η
πολιτική ηγεσία και κάτω από την πρόκληση της πίεσης του χρόνου είχε τις
ικανότητες να δει αθέατες πλευρές του προβλήματος… Για μια άσκηση ικανοτήτων
δεν θα υπήρχε λόγος να ανησυχούμε… Οι άμεσες όμως παρενέργειες στην ηρεμία,
δημιουργικότητα και αξιοπιστία της κοινωνίας μας, επιβάλλουν, ως έκφραση
γενναιότητας και ευθύνης, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να
επανεξετάσει το πρόβλημα με μεγαλύτερη νηφαλιότητα, αναλαμβάνοντας
πρωτοβουλίες που θα οδηγήσουν στη δημιουργία κλίματος αναζήτησης της βέλτιστης
λύσης στο πραγματικά δύσκολο, από έλλειψη σχεδιασμού στο παρελθόν, πρόβλημα.
Η πατρίδα μας διαθέτει μια τεράστια δεξαμενή γνώσης στην αλλοδαπή που σήμερα
θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την αντιμετώπιση της κρίσης και τη χάραξη
προοπτικής στον χώρο που καλύπτουν τα ΤΕΙ. Για παράδειγμα, μια ομάδα
καταξιωμένων προσωπικοτήτων από τους χώρους της τέχνης, των τεχνολογιών, των
επιστημών της γης, των επιστημών υγείας, κ.λπ. που γνωρίζουν και δεν έχουν
καμιά εμπλοκή στο γνωστό πρόβλημα θα ήταν σε θέση να συμβάλει στη ζητούμενη
αξιόπιστη λύση.
Είναι χρέος όλων μας να κατανοήσουμε ότι η συμπίεση των ιδεών μέσα στον
καθημερινό πραγματισμό και η εξασθένηση της διαμάχης των ιδεών προς όφελος της
διαμάχης των συμφερόντων συντηρούν τη σκλήρυνση των κομμάτων και υποβαθμίζουν
τη συμμετοχή… Ελπίζουμε ότι οι πρωτοβουλίες του υπουργού Παιδείας θα μας
θυμίσουν ότι η δημοκρατία εξαρτάται από τον πολιτισμό που με τη σειρά του
εξαρτάται από τη δημοκρατία.
Ο καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς είναι πρύτανης του Πανεπιστημίου
Ιωαννίνων.
