Ευτυχισμένα Χριστούγεννα φορώντας σκι

Έτσι όπως τα «κατάφερε» φέτος ο καιρός, η ντυμένη στα λευκά περίοδος των

γιορτών, που όλοι αναμένουμε, φαίνεται σαν όνειρο απατηλό. Επειδή, όμως, ποτέ

δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει, δοκιμάσαμε να δημιουργήσουμε για εσάς έναν μίνι

οδηγό διαδρομών γύρω από βασικά κέντρα χιονοδρομίας της Ελλάδας. Είτε

ασχολείστε με το σκι, είτε θέλετε να μάθετε, είτε σας αφήνει παγερά αδιάφορους

η δραστηριότητα αυτή, οι προτεινόμενες διαδρομές είναι σίγουρο ότι θα σας

γοητεύσουν. Πάντως, το ζητούμενο σε όλες τις περιπτώσεις είναι η ευχαρίστησή

σας, σε συνδυασμό με την ξεκούραση και τη χαλάρωση που οι περισσότεροι ζητούν

στις διακοπές τους. Πιστεύουμε πως δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να ξεφύγει

κάποιος από την καθημερινότητα, από την εναλλαγή εικόνων και παραστάσεων.

Ακόμα και στην περίπτωση που γνωρίζετε καλά μια διαδρομή, να είστε σίγουροι

πως αν την πραγματοποιήσετε και πάλι θα βρείτε ένα σωρό καινούργια στοιχεία

που θα σας αρέσουν. Και δεν είναι μονάχα η φύση και τα τοπία που αξίζουν την

προσοχή σας. Είναι και τα όμορφα έργα των ανθρώπων… ένα καλοφτιαγμένο σπίτι,

ένα γεφύρι, μια εκκλησιά, που μιλούν από μόνα τους και πολλές φορές στολίζουν

τον χώρο. Είναι, τέλος, οι ίδιοι οι άνθρωποι, που με τη ζεστασιά τους

δημιουργούν την κατάλληλη ατμόσφαιρα μετατρέποντας την επαφή σε αξέχαστη

εμπειρία. Ελπίζουμε να σας συμβούν όλα αυτά τα ωραία φέτος τα Χριστούγεννα.

Στα καλντερίμια των Κενταύρων

Μπορεί ο καιρός στο Πήλιο να έχει κάτι από την παραμυθένια γοητεία των

Κενταύρων και καθώς η ομίχλη σκεπάζει τα πάντα με τον ημιδιαφανές της πέπλο,

εσύ να χάνεσαι κάπου ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα. Ακόμα και τη

στιγμή που τα λιφτ ανεβοκατεβαίνουν στο ψηλότερο σημείο του βουνού, στη θέση

Αγριόλευκες, μεταφέροντας σκιέρ, το «παραμύθι» δεν χαλάει και η βόλτα των

χιονοδρόμων μετατρέπεται σε εμπειρία.

Εκείνη όμως η εμπειρία που δεν αξίζει να χάσει κανείς στο Πήλιο, είναι η

περιπατητική. Εκατοντάδες είναι τα μονοπάτια-καλντερίμια που συνδέουν μικρούς

και μεγάλους οικισμούς στο μαγικό βουνό των Κενταύρων και όλα τους έχουν κάτι

διαφορετικό να πουν στον επισκέπτη. Ένα από τα πλέον εύκολα, που έχει τύχει

μάλιστα να το περπατήσω ανήμερα Χριστούγεννα, είναι το Πουρί – Χορευτό. Το

μονοπάτι ξεκινάει από το χωριό των «ανένταχτων» του Πηλίου. Οι κάτοικοι στο

Πουρί είναι πολύ περήφανοι και πολύ διαφορετικοί. Έχουν μάθει να ζουν μακριά

από τη «λαίλαπα» των λεωφορείων με τους τουρίστες και επιπλέον χαίρονται την

καλύτερη θέα στο Αιγαίο. Το μάτι τους ξεμακραίνει και μοιάζουν σαν να μην

έχουν τίποτα να φοβηθούν και τίποτα να περιμένουν. Όσο για το μονοπάτι, είναι

πολύ εύκολο, στο μεγαλύτερο μέρος του σηματοδοτημένο και φαίνεται δύσκολο να

χαθείς, αφού σημείο αναφοράς είναι η ίδια η θάλασσα. Κοντά στο Πουρί βρίσκεται

και η Παλιά Μιτζέλα, το χωριό των πειρατών που ξεθεμελίωσαν κυριολεκτικά οι

Τούρκοι. Εξαιρετικής ομορφιάς το 20λεπτο περπάτημα πάνω σε παραδοσιακό

πηλιορείτικο καλντερίμι μέχρι τα σκόρπια ερείπια, αλλά το μονοπάτι Ο2 δεν

είναι καλά σηματοδοτημένο και καλύτερα να πάρετε οδηγό μέχρι εκεί.

Από το Βόρειο Πήλιο στο Νότιο και οι ράγες του Μουτζούρη σάς περιμένουν για

μια αξέχαστη βόλτα ανάμεσα στα χωριά Μηλιές και Άνω Λεχώνια. Η διαδρομή που

σας προτείνουμε να ακολουθήσετε βρίσκεται ακριβώς επάνω στις ράγες του τρένου,

οι οποίες θα πρέπει να σημειώσουμε ότι είναι οι στενότερες σε πλάτος

σιδηροτροχιές της Ευρώπης (μόλις 60 εκατοστά)! Το τρενάκι, βέβαια, με τις

αναπαλαιωμένες μηχανές και τα βαγόνια του εκτελεί κάποια δρομολόγια ακόμα και

σήμερα, κυρίως Κυριακές και αργίες. Το «εγχείρημα» είναι εύκολο και οι εικόνες

που θα σας χαρίσει, είναι μοναδικές. Η περιπατητική διαδρομή συνολικά είναι

περίπου 5 ώρες και προτιμήστε να ξεκινήσετε από τις Μηλιές για να φτάσετε στα

Άνω Λεχώνια (ελαφρά κατηφόρα). Στις 2 με 2,5 ώρες θα έχετε φτάσει στην Άνω

Γατζέα. Λίγο πιο κάτω βρίσκεται και η τεράστια πεντάτοξη γέφυρα και από εκεί

μπορείτε να συνεχίσετε για Άνω Λεχώνια ή να ξαποστάσετε στον σταθμό και στα

καφενεία του χωριού.

Περπατώντας στην Ιστορία

Το δεύτερο μεγαλύτερο και ταχύτατα αναπτυσσόμενο κέντρο χιονοδρομίας στην

Ελλάδα είναι αυτό των Καλαβρύτων, στη ΒΔ πλευρά του όρους Χελμός και σε

υψόμετρο 1.650-2.340. Η μικρή απόσταση των Καλαβρύτων από την Αθήνα έχει φέρει

αρκετές αλλαγές στη μικρή πόλη, που δέχεται χιλιάδες επισκεπτών, ιδιαίτερα τη

χειμερινή περίοδο. Με βάση τα Καλάβρυτα, οι διαδρομές που μπορείτε να

πραγματοποιήσετε είναι πάρα πολλές και όλες τους ενδιαφέρουσες.

Δύο σημαντικά μνημεία της πίστης των Ελλήνων βρίσκονται σε μικρή απόσταση από

την πόλη των Καλαβρύτων. Μιλάμε φυσικά για τις μονές του Μεγάλου Σπηλαίου και

της Αγίας Λαύρας. Το Μέγα Σπήλαιο δεσπόζει φωλιασμένο επάνω σε έναν τεράστιο,

κάθετο σχεδόν βράχο, και είναι από τα μεγαλύτερα μοναστήρια στην Ελλάδα, ενώ

στην Αγία Λαύρα αξίζει κανείς να δει το τιμημένο λάβαρο της Ελληνικής

Επανάστασης του 1821.

Εξαιρετικής ομορφιάς όλες τις εποχές του χρόνου είναι το φαράγγι του

Βουραϊκού, το οποίο αξίζει και να περπατήσετε αλλά και να δείτε μέσα από τα

βαγόνια του γνωστού οδοντωτού σιδηροδρόμου. Οι σιδερένιες ράγες από το

Διακοφτό ώς τα Καλάβρυτα, έχοντας να καλύψουν μια υψομετρική διαφορά 750

μέτρων μέσα στα 23 χιλιόμετρα της συνολικής απόστασης που σχεδιάστηκε τον 19ο

αιώνα, έπρεπε κάπου στα ενδιάμεσα να διαθέτουν και μία τρίτη οδοντωτή γραμμή,

ώστε να μπορεί το τρένο να κινηθεί στις μεγάλες κλίσεις του φαραγγιού.

Μηχανικοί τεχνίτες και εργάτες έστησαν γέφυρες και έφτιαξαν γαλαρίες με

σεβασμό στο περιβάλλον και ύστερα από πολλές περιπέτειες παρέδωσαν τον πρώτο

ελληνικό οδοντωτό σιδηρόδρομο στα 1896. Εάν, λοιπόν, είστε ήδη στα Καλάβρυτα,

μπορείτε, αφού ελέγξετε τα δρομολόγια του τρένου, να ξεκινήσετε την εύκολη

κατηφορική διαδρομή ακολουθώντας τις ράγες μέχρι να φτάσετε στο Διακοφτό.

Συνολικά, θα σας πάρει γύρω στις 6-7 ώρες. Από το Διακοφτό θα επιστρέψετε και

πάλι στα Καλάβρυτα με τον οδοντωτό. Για όσους η απόσταση και ο απαιτούμενος

χρόνος φαίνονται αρκετά, μπορούν να πάρουν τον οδοντωτό μέχρι το χωριό

Ζαχλωρού, που βρίσκεται στη μέση της συνολικής απόστασης και από εκεί να

κατηφορίσουν προς Διακοφτό. Απαιτείται ο μισός χρόνος και το εντυπωσιακό

κομμάτι του φαραγγιού δεν θα το έχετε χάσει. Με αφετηρία τα Καλάβρυτα και

πάλι, θα πρέπει κανείς να σκαρφαλώσει τον Χελμό και να πέσει στη μικρή

κοιλάδα, απ’ όπου πηγάζουν δύο σημαντικά ποτάμια της Πελοποννήσου, ο Αροάνιος

και ο Λάδωνας, τις πηγές των οποίων μπορείτε να επισκεφθείτε. Τα γνωστά

σπήλαια των Λιμνών οφείλουν το όνομα αλλά και τη μοναδικότητά τους στις

αλλεπάλληλες, κλιμακωτές και μάλιστα σε τρεις ορόφους λίμνες. Δεκατρείς μικρές

λίμνες που χωρίζονται μεταξύ τους από φυσικά φράγματα ύψους 3-4 μέτρων,

φυσικές λιθωματικές λεκάνες και μικροί καταρράκτες σχηματίζουν το σπάνιο αυτό

δημιούργημα της φύσης.

Από την Καλιακούδα ώς τον Διαβολότοπο

Αποτελεί μία από τις πλέον κλασικές επιλογές για χειμερινές και δη

χριστουγεννιάτικες διακοπές. Οι φίλοι του σκι θα ανέβουν στα 1.800 μέτρα στη

θέση Διαβολότοπος του βουνού Βελούχι, που απέχει μόλις 12 χιλιόμετρα από την

πόλη, για να διασκεδάσουν και γιατί όχι… να αθληθούν. Οι υπόλοιποι έχουν

δεκάδες επιλογές για να πραγματοποιήσουν διαδρομές μικρές και μεγάλες σε έναν

από τους πλέον ορεινούς νομούς της Ελλάδας.

Επίσης, κλασική και εύκολη να πραγματοποιηθεί, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών,

είναι η ασφάλτινη διαδρομή που οδηγεί στο μοναστήρι της Παναγίας της

Προυσιώτισσας. Τα τρία πρώτα χωριά που αξίζουν την προσοχή σας βρίσκονται πολύ

κοντά στο Καρπενήσι. Πρώτα οι Κορυσχάδες, διατηρητέος οικισμός με πολλά

αρχοντικά, που αποτέλεσε έδρα της ελεύθερης Ελλάδας κατά τη διάρκεια της

γερμανικής κατοχής και, στη συνέχεια, το Μικρό και το Μεγάλο χωριό. Το Μικρό

Χωριό είναι χτισμένο επάνω σε μια ομαλή πλαγιά του Τυμφρηστού και ξαναζεί μια

δεύτερη νεότητα μετά τις μεγάλες κατολισθήσεις του 1963, ενώ απέναντι στους

πρόποδες της Καλιακούδας βρίσκεται το Μεγάλο, με ωραίο πέτρινα σπίτια,

λαογραφικό μουσείο και αγορά με τοπικά προϊόντα. Συνήθης στάση των εκδρομέων

για φαγητό και ξεκούραση είναι το χωριό Γάβρος επάνω στον δρόμο και το τοπικό

ιχθυοτροφείο τροφοδοτεί τις ταβέρνες με νόστιμες πέστροφες και σολομούς.

Περνώντας από το εκκλησάκι με τα πατήματα της Παναγιάς και την τοποθεσία

Διπόταμα, όπου ενώνονται ο Καρπενησιώτης με τον Κρικελοπόταμο για να

σχηματίσουν το Τρικεριώτη, φτάνει κανείς στο μοναστήρι του Προυσού, έναν από

τους πιο γνωστούς τόπους προσκυνήματος στην Ελλάδα. Πιθανότατα η μονή χτίστηκε

ανάμεσα στον 12ο και τον 14ο αιώνα, αλλά τη θαυματουργή εικόνα (έργο του

Ευαγγελιστή Λουκά) λένε πως έφεραν το 829 από την Προύσα της Μικράς Ασίας οι

μοναχοί Διονύσιος και Τιμόθεος.

Θα ήταν προτιμότερο να διαθέτετε ψηλό αυτοκίνητο (δηλαδή όχι σπορ) για να

χαρείτε την επόμενη διαδρομή που προτείνουμε. Ακολουθώντας τον ασφάλτινο

δρόμο, που συνεχίζει από το Καρπενήσι για Καλεσμένο, μπαίνετε στα πανέμορφα

δάση από έλατα και φτάνετε στη στρατιωτική σιδερένια γέφυρα του ποταμού

Ταυρωπού (Μέγδοβας). Από εκεί συνεχίζετε είτε για το χωριό Κρέντης (απίθανο

φαγητό στον τοπικό ξενώνα) είτε για την Ανατολική και Δυτική Φραγκίστα. Οι

έχοντες περισσότερη όρεξη και κουράγιο θα συνεχίσουν για την περιοχή των

Ευρυτανικών Αγράφων και φτάνοντας στη συμβολή του ποταμού Αγραφιώτη με τη

Λίμνη Κρεμαστών (εάν δεν έχει πολύ νερό το ποτάμι θα δείτε και κομμάτι του

τόξου του περίφημου γεφυριού του Μανώλη) θα συνεχίσουν τον χωματόδρομο για

Βαρβαριάδα. Εκεί, στο ξύλινο παράπηγμα θα τους περιμένει ο μπαρμπα-Λάμπρος για

ένα τσιπουράκι. Εάν ο χωματόδρομος είναι σε άσχημη κατάσταση, μπορείτε

εναλλακτικά να ακολουθήσετε την ασφάλτινη διαδρομή για το μοναστήρι της

Τατάρνας και την ομώνυμη γέφυρα με τα 4 παγκόσμια ρεκόρ!

Σε καμβά από έλατα

Μπορεί το χιονοδρομικό κέντρο στο Περτούλι να είναι λιλιπούτειο και χωρίς τις

ανέσεις των μεγάλων κέντρων χιονοδρομίας, η περιοχή όμως αυτή του Νομού

Τρικάλων είναι από τις πιο πλούσιες σε ομορφιά όλες τις εποχές του χρόνου. Από

την άλλη, η τουριστική υποδομή είναι άρτια και οι ασφαλτόδρομοι ενώνουν τα

ωραιότερα σημεία μεταξύ τους, κάνοντας εύκολη την πρόσβαση.

Η βασική διαδρομή που προτείνουμε, ξεκινάει από την Πύλη Τρικάλων πηγαίνοντας

προς Ελάτη, περνάει από το Περτούλι και συνεχίζει, φτάνοντας μέχρι την

Καλαμπάκα. Όσοι, μάλιστα, θα ήθελαν να ολοκληρώσουν τον κύκλο, μπορούν να

ακολουθήσουν τη διαδρομή μέσα από τα χωριά που σκαρφαλώνουν στην ανατολική

πλαγιά του Κόζιακα, επιστρέφοντας στην Πύλη.

Η Ελάτη φαίνεται πως περιμένει επισκέπτες-τουρίστες, πράγμα που δεν μειώνει

την ομορφιά της, ενώ από την άλλη την κάνει προσιτή στους «φοβισμένους» και

«μπουχτισμένους» ανθρώπους της πόλης. Η κτηνοτροφία και η υλοτομία έχουν

παραμεριστεί σαν ασχολίες από τους κατοίκους της και η παρούσα τουριστική

ανάπτυξη τούς προσφέρει τα απαραίτητα. Τα Περτουλιώτικα λιβάδια, στη συνέχεια

του δρόμου, είναι ένας τόπος αποκαλυπτικός που όμοιό του δύσκολα συναντάς στην

Ελλάδα. Στο μικρό οροπέδιο που απλώνεται μαγευτικά, λειτουργεί το χιονοδρομικό

κέντρο, η φύση κεντάει τον δικό της καταπράσινο (ή κατάλευκο) καμβά που

διακόπτεται από τεράστια έλατα, αφήνοντας μικρά ρυάκια και λιμνούλες να

δημιουργούν απίθανους αντικατοπτρισμούς. Στα 1.200 μέτρα ύψος τα Περτουλιώτικα

λιβάδια μόνο σαν παράδεισος για ανθρώπους και ζώα θα μπορούσαν να

χαρακτηριστούν. Το πετρόχτιστο Περτούλι, που αναπτύσσεται ταχύτατα και αυτό τα

τελευταία χρόνια, βρίσκεται λίγο πιο κάτω και σκαρφαλώνει στην ελατοσκέπαστη

πλαγιά του Κόζιακα. Σε απόσταση μόλις 4 χιλιομέτρων το Νεραϊδοχώρι ή Βετερνίκ

παρατάσσει δίπλα στον δρόμο ταβέρνες με πεντανόστιμο φαγητό και ξενώνες.

Ο ασφάλτινος δρόμος ακολουθεί αντίθετα τη ροή του Ασπροποτάμου (του Αχελώου

δηλαδή) προσπαθώντας να βρει τις πηγές του. Μετά τη θέση Τρία Ποτάμια

στρίβουμε δεξιά και σε λιγότερο από 7 χιλιόμετρα επάνω στον ασφάλτινο δρόμο

υπάρχει η ταμπέλα παράκαμψης για την Ι.Μ. Τιμίου Σταυρού Δολιανών. Ο

ανηφορικός χωματόδρομος είναι σύντομος και βατός. Καμία φωτογραφία δεν μπορεί

να αποτυπώσει αυτό που νιώθεις και αισθάνεσαι κοιτώντας το μοναστήρι του

Τιμίου Σταυρού με τους 12 τρούλλους, ανάμεσα στα ξεχασμένα χωριά Δολιανά και

Κρανιά. Χτίστηκε στα 1792 και ένα ακόμα χαρακτηριστικό που εντυπωσιάζει είναι

η απουσία παραθύρων, αλλά και οι δύο μικρές πόρτες που παραμένουν σφαλιστές

στις μέρες μας.

Περνώντας από τα χωριά Αμάραντος, Καστανιά και Μυλότοπος, ο δρόμος οδηγεί στον

ποταμό Πηνειό και φτάνει στην Καλαμπάκα και τα Μετέωρα. Οι συστάσεις εδώ

περιττεύουν!

Προσκύνημα σε Βεργίνα και Σουμελά

Δύο μεγάλα χιονοδρομικά κέντρα, ανάμεσα σε δύο ξεχωριστές πόλεις της

Μακεδονίας, έλκουν τους λάτρες του σκι να επισκεφθούν τον Νομό Ημαθίας. Τόσο

το Σέλι όσο και τα 3-5 Πηγάδια είναι καλά οργανωμένα κέντρα χιονοδρομίας με

πλήρεις παροχές υπηρεσιών.

Η σύγχρονη Βέροια δεν είναι εξωτικά όμορφη, δεν μοιάζει διαφορετική και όμως

αρκεί μια μικρή βόλτα στην παλιά συνοικία, πολύ κοντά στο κέντρο της πόλης,

για να νιώσεις τη διαφορά. Από τα παλιά κομμάτια των τειχών που έχουν

απομείνει μέχρι την παλαι ποτέ συνοικία των Εβραίων, την ονομαζόμενη

«Μπαρμπούτα», η Βέροια καταφέρνει να κερδίσει τις εντυπώσεις. Εκεί που η ροή

του Τριπόταμου σκεπάζει τον θόρυβο της πόλης, εκεί στην είσοδο της Μπαρμπούτας

με τα αρχοντικά του 18ου και του 19ου αιώνα να ξεχωρίζουν από την πρασινάδα

σαν στοιχεία πολιτισμού, εκεί ανακαλύπτεις πόσο όμορφη και θελκτική είναι.

Η Νάουσα, από την άλλη, σκαρφαλωμένη κι αυτή στους πρόποδες του Ανατολικού

Βερμίου, διασχίζεται από το ποτάμι Αραπίτσα με τους υπέροχους μικρούς

καταρράκτες, ανασαίνει χαλαρά στον οργανωμένο χώρο αναψυχής του Αγίου Νικολάου

με τα άφθονα νερά και διασώζει σημαντικά κομμάτια λαϊκής αρχιτεκτονικής στις

συνοικίες Αλώνια και Μεταμόρφωση.

Αν υπάρχει ένας αρχαιολογικός χώρος όπου ο καθένας μας θα αισθανθεί περήφανος

ως Έλληνας, τότε αυτός είναι η Βεργίνα. Ο επαρχιακός δρόμος που ξεκινά από τη

Βέροια οδηγεί εκεί ύστερα από 11 μόλις χιλιόμετρα. Οι σύγχρονες ανασκαφές

αποκάλυψαν τον χαμένο πλούτο της Ημαθίας, αλλά και ολόκληρης της Ελλάδας, ενώ

ο επισκέπτης (και κυρίως ο Έλληνας) έρχεται σε επαφή με μια πρότυπη

πραγματικότητα, όσον αφορά την εκμετάλλευση του αρχαιολογικού μας πλούτου.

Μετά την ανασκαφή του αείμνηστου Μανόλη Ανδρόνικου, για να προστατευτούν

αποτελεσματικά οι βασιλικοί τάφοι στις «τούμπες», αλλά και οι τοιχογραφίες,

κατασκευάστηκε εξωτερικά ένας σύγχρονος τύμβος στο σχήμα μακεδονικού ταφικού.

Στα 1.000 περίπου τετραγωνικά μέτρα της έκτασής του εκτίθενται όχι μόνο οι

τάφοι αυτούσιοι, αλλά και οι θησαυροί τους. Η αίθουσα για την οποία

χρησιμοποιήθηκε η τελευταία λέξη της μουσειακής τεχνολογίας έχει σκοπό να

βοηθήσει τον επισκέπτη να προσεγγίσει μία από τις πιο σημαντικές και ζωηρές

προσωπικότητες της ελληνικής Ιστορίας, τον Φίλιππο τον Β’.

Σε απόσταση μόλις 20 χιλιομέτρων από τη Βέροια βρίσκεται και το νεώτερο

μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά. Σημαντικό μνημείο της Χριστιανοσύνης,

συγκεντρώνει πλήθος πιστών απ’ όλη την Ελλάδα και παρά το γεγονός ότι η

τουριστική εκμετάλλευση φαίνεται μερικές φορές να ξεπερνάει κάποια όρια,

εντούτοις δεν μειώνει την αξία του στο ελάχιστο. Άλλωστε, η ιερή, θαυματουργή

εικόνα της Παναγίας Σουμελά συνδέεται άμεσα με τους Έλληνες του Πόντου,

αποτελώντας ακατάλυτο σύμβολο πίστης στο πέρασμα των αιώνων.

Χαμένοι στην Πίνδο

Εάν θέλετε να μάθετε σκι, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η μεγαλύτερη πίστα

αρχαρίων βρίσκεται στο χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας, στα ορεινά του

Νομού Γρεβενών. Βέβαια, με τον νέο ασφάλτινο δρόμο που συνδέει το Δίστρατο με

τα χωριά Άρματα – Πάδες και φτάνει ώς την Κόνιτσα, όλοι διεκδικούν «μερίδιο»

από το ομολογουμένως εξαιρετικό κέντρο χιονοδρομίας. Είναι χαρακτηριστικό το

γεγονός ότι εάν πήγαινες 15 χρόνια πριν στη Σμίξη, δεν θα έβρισκες ούτε

καφενείο ανοιχτό, ενώ τώρα μιλάμε για «μεγαλεία» τύπου Αράχωβας – Παρνασσού!

Μία από τις πιο σύντομες αλλά και πιο ενδιαφέρουσες ημερήσιες εκδρομές με

αφετηρία τα Γρεβενά είναι εκείνη που οδηγεί στα χωριά Ζιάκας και Σπήλαιο.

Απομονωμένα και αυτόνομα, με περήφανους έως ιδιόρρυθμους κατοίκους, και τα δύο

χωριά γνώρισαν πρόσφατα την ανάπτυξη σε τουριστικό επίπεδο και πλέον αποτελούν

σημαντικούς πόλους έλξης στο τυπικό γρεβενιώτικο τοπίο. Άλλο ένα

χαρακτηριστικό τους είναι ότι βρίσκονται πάνω στο πέρασμα για τα βλαχοχώρια

του Εθνικού Δρυμού της Πίνδου.

Ο Ζιάκας είναι το χωριό αλλά και το γεφύρι που θα θυμίζει πάντα την περίφημη

αυτή οικογένεια των πολυτραγουδισμένων αγωνιστών της περιοχής. Σε απόσταση 20

χλμ. από τα Γρεβενά πρώτα συναντάς το γαλήνιο μονότοξο γεφύρι του 1800 πάνω σε

παραπόταμο του Βενέτικου. Περνώντας μέσα από το χωριό, ο σύντομος ασφάλτινος

δρόμος, γλείφοντας τα απόκρημνα βράχια, οδηγεί στο Σπήλαιο ή Σπήλιο. Ετούτο το

ξεχωριστό χωριό έχει πολλά να πει για το κάστρο του, το μοναστήρι της

Παναγίας, τον υπόγειο ποταμό που λένε πως περνάει μέσα από τους τεράστιους

βράχους, το Κελί της Καλογριάς, το Βαενάκι, τα τρομερά και ανεξερεύνητα

σπήλαια, το φυλάκιο της Κονσουλάτας ή το γκρεμισμένο αλλά τεράστιο σεράι επάνω

στα πεύκα. Λίγο πιο έξω από το Σπήλαιο αξίζει να δει κανείς την Πορτίτσα, το

μονότοξο πέτρινο γεφύρι του 1700, αλλά και την επιβλητική είσοδο του Βενέτικου

στο φαράγγι.

Η επόμενη διαδρομή που προτείνουμε δεν είναι καθόλου τυχαία. Είναι χαραγμένη

και ασφαλτοστρωμένη στα ίχνη του παλιού μονοπατιού των «κερατζήδων», των

εμπόρων-πραματευτάδων με τα μουλάρια και ένωνε τα Γρεβενά με τα Γιάννινα,

κάνοντας ενδιάμεση στάση στο Μέτσοβο. Σημαντικά σημάδια επάνω στη διαδρομή

αυτή, που περνάει από τα Κουπατσαραίικα χωριά (το νοτιότερο είναι το Κηπουριό)

και φτάνει στα Βλαχοχώρια (Κρανιά – Μηλιά κ.λπ.), είναι μερικά από τα

ομορφότερα πέτρινα τοξωτά γεφύρια του Νομού Γρεβενών. Πρώτο και πολύ ονομαστό

είναι αυτό του Σπανού, συνδέοντας τις δύο όχθες του Βενέτικου ποταμού επάνω

στο μονοπάτι επικοινωνίας της Βορειοανατολικής Πίνδου με τη Θεσσαλία.

Ακολουθούν του Κηπουριού (δίπλα στο ομώνυμο χωριό), του Ματσαγκάνη και του

Σταμπέκη (στην Κρανιά), ενώ ο δρόμος συνεχίζοντας βγάζει πάνω από την Κατάρα

στην τεχνητή λίμνη των πηγών του ποταμού Αώου. Η απόσταση από εδώ ώς το

Μέτσοβο είναι ελάχιστη.

Τόπος ξεφαντώματος

Για τους Αθηναίους η πόλη των Σερρών είναι αρκετά μακριά, για τους

Θεσσαλονικείς όμως βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής. Όλοι, πάντως, είναι πιθανόν

να αναρωτηθούν για το τι μπορεί κανείς να δει σε έναν νομό, που κατά ήμισυ

καλύπτεται από μια εύφορη πεδιάδα. Η απάντηση είναι «χιλιάδες πράγματα». Αρκεί

να ξεκινήσει από την ίδια την πόλη των Σερρών, ανακαλύπτοντας σημαντικές,

απίθανες γωνιές της. Τον χειμώνα, πάντως, το χιονοδρομικό κέντρο στον Λαϊλιά

Σερρών προσελκύει φίλους του σκι απ’ όλη την Ελλάδα. Ακόμα όμως και εκείνοι

που δεν είναι φίλοι ή γνώστες του «αθλήματος», θα αποζημιωθούν κάνοντας

διαδρομές.

Το δάσος του Λαϊλιά είναι συνδεδεμένο με την ιστορία και τις παραδόσεις των

Σερραίων. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το όνομά του το οφείλει σε παραφθορά

της τουρκικής λέξης Γιαϊλιάς, που σήμαινε τόπος ξεφαντώματος, αναψυχής και

παραθερισμού. Είναι γνωστό ότι επί τουρκοκρατίας οι πρόκριτοι και οι μπέηδες

του νομού έστελναν εκεί τα χαρέμια τους για παραθερισμό, ενώ αργότερα

δημιουργήθηκε ένα γραφικό χωριό. Ο κεντρικός πυρήνας του σημερινού δάσους

οξιάς φιλοξενεί ένα περιποιημένο χιονοδρομικό κέντρο και στην ψηλότερη κορυφή

του Αλή-Μπαμπά, στα 1.850 μέτρα, είναι εύκολο να φτάσεις. Μια μικρή

περιπατητική βόλτα που αξίζει να κάνετε είναι εκείνη που οδηγεί στον περίφημο

βράχο της Κατίγκας. Ένας τεράστιος πέτρινος όγκος αιωρείται στο χείλος μιας

απόκρημνης χαράδρας και προκαλεί τους τολμηρούς να τον ανέβουν. Εδώ ζωντανεύει

ο θρύλος της Κατίγκας, της κοπέλας που αυτοκτόνησε από τον βράχο για μην

παντρευτεί με το ζόρι έναν μωαμεθανό!

Εξαιρετική είναι η μικρή διαδρομή από την πόλη των Σερρών προς την Ιερά Μονή

Τιμίου Προδρόμου, στο όρος Μενοίκιο. Μια μικρή κατάφυτη από πεύκα, κυπαρίσσια

και πλατάνια χαράδρα σε οδηγεί στο μοναστήρι του 1270, που ανέκαθεν ήταν στην

καρδιά των Σερραίων, έχει διατηρηθεί σε αρκετά καλή κατάσταση και φανερώνει

στον επισκέπτη την ιστορία του με την πρώτη κιόλας ματιά. Στην Ιερά Μονή

Τιμίου Προδρόμου μόνασε και άφησε την τελευταία του πνοή ο πρώτος μετά την

άλωση Πατριάρχης Κων/πόλεως Γεννάδιος ο Σχολάριος.

Αξέχαστη θα είναι και η εμπειρία σας από την επίσκεψη στη λίμνη Κερκίνη. Το

φράγμα στην περιοχή του Λιθότοπου, για να συγκρατήσει τα ορμητικά νερά του

Στρυμώνα, δημιούργησε ένα μοναδικό υγροβιότοπο για πουλιά που τον χειμώνα

βέβαια είναι πολύ λιγότερα. Η ατμόσφαιρα, όμως, είναι συναρπαστική και η

παραλίμνια διαδρομή από το φράγμα μέχρι το χωριό Κερκίνη είναι μαγευτική (με

βροχή και καταχνιά…ακόμα καλύτερα!). Το ίδιο συναρπαστική είναι και η

βαρκάδα στα νερά της λίμνης, καιρού επιτρέποντος.

Βίγλα για τις Πρέσπες

Είτε από τη Φλώρινα είτε από την Καστοριά, ο δρόμος που περνάει από τον

«διάσημο» αυχένα ανάμεσα από το όρος Βίτσι και τον Βαρνούντα (της περιοχής των

Πρεσπών) σηματοδοτεί και ένα από τα γνωστά κέντρα χιονοδρομίας της Βόρειας

Ελλάδας. Ο αυχένας στο Πισοδέρι είναι συνήθως ντυμένος στα λευκά και εκεί

ακριβώς σκαρφαλωμένο στην πλαγιά του Βέρνου (όρος Βίτσι) βρίσκεται και το

χιονοδρομικό κέντρο. Η ονομασία «Βίγλα» δικαιολογείται απόλυτα, αφού σαν

παρατηρητήριο έχει απίθανη θέα και προς τη μεριά της Φλώρινας, αλλά και προς

το χωριό Πισοδέρι. Η απόσταση από τον Εθνικό Δρυμό Πρεσπών είναι ελάχιστη και

παρά το γεγονός ότι οι παγωμένοι δρόμοι δεν διευκολύνουν καθόλου τους

τουρίστες, όλοι θέλουν να γευτούν την υδάτινη αγκαλιά των δύο παραμεθόριων

λιμνών.

Το βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας είναι ένας τόπος εντελώς ξεχωριστός,

βρίσκεται σε ύψος 850 μέτρων και οφείλει να τον επισκεφθεί τουλάχιστον μία

φορά ο καθένας που θέλει να λέγεται Έλληνας. Η Πρέσπα είναι ο μεγαλύτερος

εθνικός δρυμός της Ελλάδας, ένα από τα ελάχιστα φυσικά καταφύγια για πουλιά

και άλλα ζώα (περισσότερα από 250 είδη), πολλά από τα οποία είναι υπό

εξαφάνιση.

Όταν φτάνει κανείς στην Πρέσπα, ατενίζει από ψηλά ακίνητες εκτάσεις νερού μέσα

σε ένα καταπράσινο τοπίο, νησάκια, χωριά κρυμμένα στη βλάστηση. Μια απέραντη

ησυχία βασιλεύει και ο νόμος είναι η ηρεμία. Παρ’ όλα αυτά, ο τόπος δεν είναι

καθόλου παρθένος. Ακόμη και στην τελευταία πέτρα υπάρχουν ανθρώπινα ίχνη.

Η περιήγηση ξεκινάει από τη Μεγάλη Πρέσπα, από τους Ψαράδες, το μικρό χωριό

που βρίσκεται κυριολεκτικά μέσα της. Οι μακρόστενες βάρκες είναι το καλύτερο

μέσον για να δείτε από κοντά τους θησαυρούς της λίμνης. Βραχογραφίες και

ασκηταριά και μια τεράστια ρωγμή στον βράχο, 30 μέτρα πιο ψηλά η Παναγία η

Ελεούσα στέκεται εκεί από τα 1410.

Το νησάκι της Μικρής Πρέσπας, ο Άγιος Αχίλλειος, μοιάζει παραμυθένιο. Η

πρόσφατη πλωτή πεζογέφυρα που κατασκευάστηκε, κάνει την πρόσβαση πολύ πιο

εύκολη. Εδώ βρίσκονται τα ερείπια της περίφημης εκκλησίας του Αγίου Αχιλλείου.

Χτισμένη από τον τσάρο Σαμουήλ την πρώτη χιλιετία μετά Χριστόν, δείχνει ακόμα

και σήμερα την αυτοκρατορική καταγωγή της, ενώ εάν κάποιος δοκιμάσει να

περπατήσει, θα ανακαλύψει δεκάδες «κρυφά» εκκλησάκια, αλλά και τη Μονή της

Παναγιάς Πορφύρας του 15ου αιώνα.

Κέντρο της περιοχής των Πρεσπών είναι το χωριό Άγιος Γερμανός και η ομώνυμη

εκκλησία του Αγίου είναι σταυροειδής με τρούλλο του 11ου αιώνα. Περιποιημένη

και ασφαλής πια στέκεται κολλημένη στο ιερό της νέας εκκλησίας του Αγίου

Γερμανού.