Το ΝΑΤΟ κάλυψε τις τουρκικές προκλήσεις

Τις τουρκικές βλέψεις στο Αιγαίο επέλεξε να στηρίξει στην πράξη το ΝΑΤΟ

στην πιο κρίσιμη στιγμή της άσκησης «Ντίσταντ Γκλόρι». Η Αθήνα αναγκάστηκε να

αποχωρήσει από τη συμμαχική άσκηση, απαντώντας στις προκλήσεις της Άγκυρας,

που έκλεισε τον εθνικό εναέριο χώρο της για τα ελληνικά (ΝΑΤΟϊκά) αεροσκάφη

και απείλησε με «ανεπιθύμητα αποτελέσματα» αν γίνουν οι προγραμματισμένες

πτήσεις στον χώρο της.

Η εξέλιξη, που εκ των πραγμάτων επηρεάζει αρνητικά την ελληνοτουρκική

προσέγγιση, τουλάχιστον μεσοπρόθεσμα, αναμένεται να έχει συνέχεια και εντός

του ΝΑΤΟ. Η Αθήνα, που σ’ αυτή τη φάση διάλεξε να παίξει το «παιχνίδι» από τα

μέσα, φιλοδοξεί να αξιοποιήσει την προκλητική στάση της Τουρκίας

αποκαλύπτοντας τις ευθύνες της Άγκυρας στη διάβρωση της συνοχής του ΝΑΤΟ.

Με επιλογές του το ΝΑΤΟ στήριξε τις προκλήσεις της Τουρκίας:

* Πρώτον, γιατί δεν επέμεινε στην αρχική σχεδίαση της άσκησης ­ στην

πρώτη φάση των επιχειρήσεων.

*Δεύτερον, γιατί μετά την «πυροσβεστική» παρέμβασή του, με την οποία

αναγνώριζε το δικαίωμα της Ελλάδας να περνά πάνω από τη Λήμνο, δεν εγγυήθηκε

την εκτέλεση των πτήσεων. Έτσι το Σάββατο, όταν η Άγκυρα απείλησε με

«ανεπιθύμητα αποτελέσματα» τις υπόλοιπες ελληνικές πτήσεις, το ΝΑΤΟ τις

ακύρωσε.

* Τρίτον, προφασιζόμενο την αργία του Σαββατοκύριακου και τη δυσκολία

άμεσης λήψης απόφασης, δεν απάντησε καν στο ελληνικό αίτημα για διακοπή της

άσκησης αφού υπήρχε θέμα ασφαλείας (απειλές) και άρσης της νομιμότητας (μη

τήρηση συμφωνηθέντων στο ΝΑΤΟ).

Η στάση αυτή της Άγκυρας οδήγησε τον υπουργό Άμυνας κ. Α. Τσοχατζόπουλο από το

Σάββατο ακόμα να αποφασίσει την αποχώρηση των ελληνικών δυνάμεων ­

συνεννοήθηκε μάλιστα με τον Πρωθυπουργό κ. Κ. Σημίτη από την Κύπρο όπου

βρισκόταν, ενώ ενημέρωσε και τους πολιτικούς αρχηγούς. Έτσι, αφήνοντας σιωπηλά

ένα 24ωρο το ΝΑΤΟ για να πάρει θέση, ανακοίνωσε χθες το μεσημέρι από την Πάφο,

όπου εγκαινίασε το αεροδρόμιο, την απόσυρση της Ελλάδας από την άσκηση.

Ήδη, η σχετική προεργασία είχε γίνει από το «Πεντάγωνο» που περίμενε την

όξυνση από την πλευρά της Τουρκίας ­ μάλιστα, ο κ. Τσοχατζόπουλος είχε

προϊδεάσει περί αυτού τα μέλη της Κυβερνητικής Επιτροπής από την Πέμπτη.

Το νέο στοιχείο που έχει ανακύψει από τη στάση της Τουρκίας είναι ότι αυτή τη

φορά, όπως κατήγγειλε ο κ. Α. Τσοχατζόπουλος, εκμεταλλεύτηκε το γεγονός ότι

είναι φιλοξενούσα χώρα, για να προωθήσει «με πλάγιο τρόπο» τις παράνομες

διεκδικήσεις της στο Αιγαίο. Οι προσπάθειες της Τουρκίας πάντως έπεσαν στο

κενό, αφού αρχικά το ΝΑΤΟ ακύρωσε τις μεθοδεύσεις της Άγκυρας, και δέχθηκε ότι

νόμιμα μπορούν να γίνονται πτήσεις πάνω από Λήμνο – Ικαρία ­ πράγμα που έγινε

κανονικά την Παρασκευή. Το ζήτημα το προκάλεσε η Άγκυρα το Σάββατο, όταν

απείλησε άλλα ελληνικά αεροσκάφη, που ωστόσο αγνόησαν τις παρενοχλήσεις και

«βομβάρδισαν» κανονικά την ενδοχώρα του Κόλπου Ξηρού. Το επόμενο βήμα ­ το

κλείσιμο του εναέριου χώρου της ­ ήταν αυτό που ξεχείλισε το ποτήρι, αφού

καθιστούσε αδύνατη τη συνέχιση της άσκησης. Οι διαβουλεύσεις που είχαν ο κ.

Τσοχατζόπουλος και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Μαν. Παραγιουδάκης με την ηγεσία του ΝΑΤΟ

δεν απέδωσαν. Δημιουργήθηκε έτσι «ένα τεράστιο πρόβλημα αξιόπιστης λειτουργίας

του ΝΑΤΟ μέσα από τη συμπεριφορά της Τουρκίας», τόνισε ο κ. Τσοχατζόπουλος,

που έθεσε ευθέως θέμα παραμονής της Άγκυρας στο ΝΑΤΟ αν συμπεριφέρεται μ’ αυτό

τον τρόπο ­ δηλαδή να βάζει στους συλλογικούς θεσμούς τις διμερείς αξιώσεις

της.

10 μίλια

Στην Αθήνα, παρά τον προβληματισμό και την ενόχληση για τη στάση του ΝΑΤΟ στην

τελική φάση, υπάρχει η αίσθηση ότι υπήρξαν αρκετά θετικά αποτελέσματα για τις

ελληνικές θέσεις. Το κυριότερο είναι βέβαια οι δύο νομικές γνωματεύσεις για

τις πτήσεις πάνω από Λήμνο – Ικαρία και μάλιστα με ισχυρή τεκμηρίωση από το

ΝΑΤΟ. Στα υπόλοιπα θετικά το «Πεντάγωνο» καταγράφει το «κλίμα» υπέρ της

Ελλάδας όσον αφορά την προσπάθειά της να διατηρηθεί η «συνοχή» της Συμμαχίας,

καθώς και ορισμένα «τακτικά» κέρδη.

Το πλέον σημαντικό μπορεί να αποδειχθεί ένα έγγραφο οδηγιών του (Ιταλού)

ναυτικού διοικητή του ΝΑΤΟ, με το οποίο εφιστά την προσοχή στους διοικητές της

άσκησης να μην προσεγγίζουν τις ακτές από τον αέρα πέραν των 10 ναυτικών

μιλίων και από τη θάλασσα πέραν των 6 ν. μιλίων για λόγους ασφαλείας.

Το έγγραφο αυτό, που δέχεται ουσιαστικά, κατά την Αθήνα, όρια εθνικού εναέριου

χώρου 10 ν.μ. και χωρικά ύδατα 6 ν.μ., προκάλεσε την έντονη αντίδραση της

Άγκυρας (ένσταση). Ωστόσο το ΝΑΤΟ, παρά τον αντίθετο ισχυρισμό του τουρκικού

ΥΠΕΞ, δεν έκανε δεκτή την τουρκική ένσταση ούτε απέσυρε το σήμα. Απλώς

διευκρίνισε ότι δεν κάνει αναφορά στον εναέριο και θαλάσσιο χώρο, αλλά ότι

αφορά οδηγία για θέματα ασφαλείας. Ο ισχυρισμός άλλωστε της Τουρκίας περί

τήρησης των 6 ν.μ. δεν ευσταθεί, σύμφωνα με το ΓΕΕΘΑ, για έναν ακόμη λόγο: ότι

όλα τα ΝΑΤΟϊκά αεροσκάφη (και τα τουρκικά) τήρησαν το όριο των 10 ν.μ. στο

Αιγαίο και στα σχέδια και στην πράξη.

Όσον αφορά τέλος τις επιπτώσεις στην ελληνοτουρκική προσέγγιση, όλοι στην

Αθήνα εκτιμούν ότι θα είναι αρνητικές ­ ο βαθμός είναι στον οποίο διαφέρουν οι

εκτιμήσεις. Ο κ. Α. Τσοχατζόπουλος θεωρεί ότι οι τελευταίες κινήσεις της

Άγκυρας δεν είναι τυχαίες και ότι με αυτές «δεν υποβοηθείται» η προσπάθεια των

υπουργών Εξωτερικών. Άλλες κυβερνητικές πηγές εμφανίζονται περισσότερο

αισιόδοξες, αν και δέχονται ότι πλέον οι ελληνοτουρκικές σχέσεις «θα είναι πιο

παγωμένες».

* Ο υπουργός Εξωτερικών κ. Γ. Παπανδρέου που βρίσκεται στις ΗΠΑ δήλωσε ότι η

Τουρκία αδυνατεί να ανταποκριθεί στο πλαίσιο αρχών του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. και

ότι στο εσωτερικό της Τουρκίας υπάρχει σύγκρουση των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων

και εκείνων που αντιμάχονται την ευρωπαϊκή προοπτική ­ δείγμα μάλιστα, είπε,

είναι η στάση της Άγκυρας στην άσκηση.