Μπορεί ένα δείπνο να αλλάξει την εσωκομματική κατάσταση σ’ ένα κόμμα;

­ Αν πρόκειται για το γνωστό δείπνο των «4», το 1995, αποδείχθηκε πως ναι,

μπορεί να είναι καταλυτικό και μάλιστα όχι μόνο για τους συνδαιτυμόνες της

βραδιάς Κ. Σημίτη, Θ. Πάγκαλο, Π. Αυγερινό και την οικοδέσποινα κ. Βάσω

Παπανδρέου.

Αν το ερώτημα αφορά το προσφάτως δημοσιοποιηθέν «μυστικό δείπνο» στο σπίτι του

κ. Κ. Σκανδαλίδη, ο… χρόνος θα δείξει αν «η σούπα μπορεί να δέσει». Δηλαδή

αν θα έχει συνέχεια η επιδίωξη κάποιων να καταγραφούν μερικοί απ’ τους πιστά

αφοσιωμένους στον κ. Κ. Σημίτη προσκληθέντες στο δείπνο (Χρ. Βερελής, Ν.

Χριστοδουλάκης, Δημ. Ρέππας, Μιχ. Χρυσοχοΐδης και Άννα Διαμαντοπούλου) ως ο

βασικός πυρήνας μιας, υπό διαμόρφωση, «νέας ηγετικής ομάδας» στο κυβερνών

κόμμα. Μιας «ομάδας» που με την ανάδειξή της επιδιώκεται να ανανεωθεί η κορυφή

της πυραμίδας του «γερασμένου» και «κουρασμένου» ΠΑΣΟΚ, όπως θεωρείται από

μέλη της το κυβερνών κόμμα. Ο χρόνος μάλιστα που θα απαιτηθεί για να φανεί αν

η υπό διαμόρφωση «ομάδα» ­ μ’ αυτή ή παρόμοια σύνθεση ­ μπορεί να «τραβήξει»,

θα είναι μακρύς ανεξαρτήτως από το αν ο κ. Κ. Σημίτης ευλογεί ή όχι τέτοιο

εγχείρημα. Ήδη, η αναφορά του στη ΔΕΘ, ότι «στελέχη που είχαν στο παρελθόν

προσφορά νομίζουν πως πρέπει να καθορίζουν τα πράγματα», θεωρήθηκε ότι

πριμοδοτεί τη δημιουργία «αντίβαρων» κινήσεων απέναντι στα κορυφαία στελέχη

του κόμματός του.

Προς το παρόν πάντως η δημοσιοποίηση του δείπνου, και τα όσα υπογείως (αλλά

και δημοσίως…) ακολούθησαν, ανέδειξαν ορισμένα άλλα στοιχεία σαφώς

αλληλένδετα μεταξύ τους. Τα νέα αυτά δεδομένα ­ σε συνδυασμό με τη ρευστότητα

του πολιτικού σκηνικού και την κρισιμότητα του επόμενου συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ ­

ωθούν πάρα πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ να αναδιατάσσουν τις συμμαχίες τους:

επαφές, συζητήσεις, «γέφυρες», γεύματα αλλά και πολιτικές πρωτοβουλίες και

προτάσεις αναπτύσσονται ή προετοιμάζονται απ’ όλες τις πλευρές. Ανακατατάξεις,

που μπορεί μεν να μην οδήγησαν κάποιους εκτός «ομπρέλας Σημίτη» κατ’ ανάγκην,

θολώνουν όμως συνολικά την εικόνα και τις ισορροπίες στο ΠΑΣΟΚ και δημιουργούν

συνθήκες μετατόπισης των «διαχωριστικών» γραμμών εντός του.

Ανακατατάξεις

1.Το πρώτο και βασικότερο νέο στοιχείο είναι η «επισημοποίηση» μιας

σειράς ανακατατάξεων στον «σκληρό πυρήνα» των υποστηρικτών του Κ. Σημίτη. Είτε

το δείπνο ήταν εν γνώσει του Πρωθυπουργού είτε όχι, η σύνθεσή του και μόνο

δείχνει ότι απηχεί μόνο ένα τμήμα του λεγόμενου εκσυγχρονιστικού μπλοκ, το

οποίο αναζητεί «κομματική επιρροή» μετά την «κυβερνητική αναβάθμισή» του. Ήταν

κυρίως μέλη της «ομάδας» που προσυνεδριακά είχε καταγραφεί ως η «κλαδική των

υφυπουργών» (Χρ. Βερελής, Γ. Πασχαλίδης, Α. Μπαλτάς, Ν. Χριστοδουλάκης, Άννα

Διαμαντοπούλου, Τ. Μαντέλης κ.ά.) και η οποία είχε τότε πρωτοστατήσει στις

συγκεντρώσεις στο κέντρο «Σκαλάκια» στου Ζωγράφου. Εκεί δηλαδή απ’ όπου το

1996 είχε ξεκινήσει τις «ολομέλειές» του το ενιαίο, τότε, μπλοκ των

εκσυγχρονιστών. Στο μεσοδιάστημα, ωστόσο, των δύο τελευταίων Συνεδρίων

(1996-1999) από τα… σκαλάκια «κατέβηκαν» μια σειρά στελεχών του χώρου τα

οποία συνέχισαν μια «αυτόνομη» πορεία, πάντα όμως κοντά στον κ. Κ. Σημίτη.

Μετά το Συνέδριο του ’99 και ιδίως μετά τις εκλογές του Απριλίου 2000, η πάλαι

ποτέ «κλαδική των υφυπουργών» πήρε… προαγωγή και καταγράφεται πλέον ως ομάδα

των «νέων υπουργών» ­ με ορατές όμως διαρροές μελών της. Δεν είναι, πλέον,

μόνο η «επισημοποίηση» της ξεχωριστής πορείας αρκετών, όπως του κ. Θ.

Τσουκάτου, αλλά και πολλές νέες «απουσίες» απ’ τα τεκταινόμενα περί

«ανανέωσης», όπως των κ.κ. Τ. Μπαντέλη, Θ. Κοτσώνη, που δυσαρεστήθηκαν από τη

μη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση.

Πρέπει να σημειωθεί ότι αρνητικά απέναντι στις διεργασίες αυτού του τύπου

στέκονται και οι περισσότεροι από τον χώρο των λεγόμενων «λοχαγών» ­ ο κ. Δημ.

Ρέππας, για παράδειγμα, αρνείται ότι συμμετείχε σε δείπνο με…«πολιτικό

μενού», ενώ ο Γ. Νικολάου έδωσε με άρθρο την αντίθεση του «χώρου» δημόσια.

Σαφώς διαφοροποιημένος είναι και ο υπουργός Μακεδονίας – Θράκης κ. Γ.

Πασχαλίδης, ψυχή κάποτε της «κλαδικής υφυπουργών». Ο κ. Γ. Πασχαλίδης, που δεν

χάνει ευκαιρία να δηλώνει ότι προτιμά «τις ταβέρνες του Θερμαϊκού»,

επικαλείται τον τίτλο του βιβλίου του «Ιδανικές Αποστάσεις» για να περιγράψει

πώς αντιμετωπίζει «όλες αυτές τις διεργασίες και τα γεύματα».

Ωστόσο, σπεύδει να δηλώσει ότι εξακολουθεί να ανήκει στους «σκεπτόμενους

φίλους», την «κωδική» ονομασία όλων εκείνων που απ’ τα… «Σκαλάκια» και όπου

αλλού «δεν έπαψαν ποτέ», όπως λέει, «να νοιάζονται για την τιμή, τα

αποτελέσματα και την προοπτική του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος».

Ενίσχυση κορυφαίων

2.Το δεύτερο στοιχείο που προέκυψε έμμεσα από τις διεργασίες, τα δείπνα

και τη φημολογία περί «νέας ηγετικής ομάδας» αφορά τον ρόλο των ιστορικών και

κορυφαίων στελεχών του ΠΑΣΟΚ. Μια συνεχώς διευρυνόμενη γκάμα στελεχών του

κομματικού ιστού (ανεξαρτήτως τάσεως που ανήκουν ή ανήκαν…) φαίνεται ότι

προσδοκά τα μέγιστα από τους κ.κ. Α. Τσοχατζόπουλο, Κ. Λαλιώτη, Βάσω

Παπανδρέου, Απ. Κακλαμάνη, Γ. Παπανδρέου, Ε. Βενιζέλο, Αλ. Παπαδόπουλο, Γ.

Παπαντωνίου, Θ. Πάγκαλο κ.ά. για την πορεία της εξέλιξης του ΠΑΣΟΚ.

Συγκεκριμένα, όπως θεωρούν, οι κινήσεις περί νέας «ηγετικής ομάδας» και

«ανανέωσης» έχουν ως βάση την προσωπική αγωνία κάποιων να βρουν ρόλους και να

καταγραφούν ως έχοντες αναβαθμισμένη εσωκομματική επιρροή. Και ότι παρ’ όλο

που τα ιστορικά και κορυφαία στελέχη δεν έδειξαν ενόχληση ή, έστω τουλάχιστον

ότι τους αγγίζει το θέμα, τελικά η σχετική φιλολογία που αναπτύχθηκε ενίσχυσε

στη βάση του κόμματος την πεποίθηση ότι αυτά μπορούν να εκφράσουν το σύνολο

του ΠΑΣΟΚ και όχι κάποιες «ομάδες»… Και αυτό με δεδομένο ότι μόλις πριν από

τέσσερις μήνες οι περισσότεροι απ’ αυτούς πέτυχαν πρωτιές και αύξησαν τη

δύναμή τους στις πιο δύσκολες εκλογικές περιφέρειες (Α. Τσοχατζόπουλος, Βάσω

Παπανδρέου, Κ. Λαλιώτης, Γ. Παπανδρέου), έχουν απ’ τις υψηλότερες

δημοτικότητες εντός και εκτός ΠΑΣΟΚ και είναι φορείς των πλέον καινοτόμων

κυβερνητικών πρωτοβουλιών. Και ότι, τέλος, βρίσκονται σταθερά στην κορυφή μιας

συνεχώς ­ και πολλαπλώς ­ ανανεούμενης ηγετικής πυραμίδας (Κ.Ε. και

Κοινοβουλευτή Ομάδα).

«Συνέχεια» και «Ανανέωση»

3.Το τρίτο στοιχείο συνδέεται ακριβώς με τον χαρακτήρα των αλλαγών στο

ΠΑΣΟΚ καθώς και το «εύρος» της ανανέωσης. Διάχυτη και… διατασική είναι η

πεποίθηση αρκετών στο ΠΑΣΟΚ πως στρατηγικός στόχος μιας μερίδας

«σκληροπυρηνικών» εκσυγχρονιστών είναι ο περιορισμός των σημερινών κορυφαίων

στελεχών, με ή χωρίς την ανοχή του κ. Κ. Σημίτη. Τα στελέχη αυτά θεωρούν την

ανανέωση ως μια φυσική διεργασία που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη και όχι, όπως

λένε, ως «καπέλο» και προϊόν «διαταγών» και… μεταγραφών, δίκην ποδοσφαίρου!

Ο κ. Θ. Τσουκάτος δεν παύει το τελευταίο διάστημα να μιλάει για συνδυασμό

«συνέχειας» και «ανανέωσης», ενώ το στίγμα αυτό κωδικοποίησε με τον δικό του

λόγο ο κ. Γ. Πασχαλίδης: «Αναζητούμε τα μονοπάτια του μέλλοντός μας με σεβασμό

στα ιστορικά στελέχη που άνοιξαν τους δρόμους για να φτάσουμε ώς εδώ».

Το καθένα με τον δικό του τρόπο και τη στρατηγική, αλλά στους άξονες της

«συνέχειας και της ανανέωσης» κινούνται, όσον αφορά την εξέλιξη του ΠΑΣΟΚ, και

τα ιστορικά στελέχη του κόμματος. Σ’ αντίθεση μ’ όσα περί ενόχλησής τους από

το «δείπνο» και τις φερόμενες ως επιδιώξεις των συνδαιτυμόνων γράφηκαν, τα

στελέχη αυτά δεν φαίνεται να τα απασχολεί το θέμα. «Εδώ ο κόσμος χάνεται…»,

σχολίασε σχετικά κορυφαίο στέλεχος της κυβέρνησης και του κόμματος, που

δηλώνει ότι ανανέωση δεν γίνεται με γερασμένες ιδέες. Το ίδιο θεωρεί ότι τα

περί νέων «ηγετικών ομάδων» αποτελούν «τεχνικό κατασκεύασμα» προκειμένου να

εγγραφούν κάποιοι που έχουν «προσωπική αγωνία» στο «παιχνίδι» ­ ερήμην μάλιστα

της βάσης και της κοινωνίας… «Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν» φέρεται ότι είπε

γελώντας ο κ. Α. Τσοχατζόπουλος προς συνεργάτες του, παροτρύνοντας ουσιαστικά

τους «επίδοξους ηγέτες» να βγουν στην κοινωνία με έργο και προτάσεις. Και η κ.

Βάσω Παπανδρέου, απ’ την πλευρά της, θεωρεί ότι η ενασχόληση με τα προβλήματα

του τόπου είναι το κριτήριο για όλους. Μ’ αφορμή το επίμαχο δείπνο και παρά

τους διαχωρισμούς που, όπως σημειώνει, επιχειρήθηκε με αυτό, η ίδια δηλώνει

πως συνομιλεί και συντρώγει με όλους. Ο καθένας κάνει σήμερα όποιο γεύμα θέλει

και με όποιους θέλει, συνηθίζει να λέει η υπουργός Εσωτερικών σ’ όσους την

ρωτούν, ενώ πιστεύει ότι το ΠΑΣΟΚ μπορεί να πετύχει όταν εξασφαλίζει τη

συνέχεια, την ανανέωση και τη διεύρυνση στην κοινωνία με προοδευτικές

πολιτικές.

Με ­ καυστικό ­ χιούμορ θέλησε να αντιμετωπίσει το όλο θέμα και ο κ. Κ.

Λαλιώτης. «Διαχρονικά ευλογώ κάθε συνεύρεση στελεχών του ΠΑΣΟΚ για φαγητό ή

ποτό, κι όταν τρώνε κι όταν πίνουν κι όταν συζητούν, λέει. Αλλά τους

συμβουλεύω να μην τρώνε πολύ γιατί θα… βαρυστομαχιάσουν και να μην πίνουν

πολύ για να μην οδηγούνται σε… μεθυσμένες σκέψεις. Με δυο λέξεις «ψυχραιμία

παιδιά»!».

«Ούτε κρίνει ούτε επικρίνει ο Σημίτης»

Με ψυχραιμία φαίνεται ότι αντιμετωπίζει την υπόθεση των δείπνων και των

διεργασιών ο Πρωθυπουργός κ. Κ. Σημίτης ο οποίος δεν θέλει να προσθέσει ένα

ακόμη πονοκέφαλο. «Ούτε κρίνει ούτε επικρίνει», είπε για τον κ. Κ. Σημίτη

συνεργάτης του αμέσως μόλις δημοσιοποιήθηκε το επίμαχο δείπνο. Έδωσε, ωστόσο,

με τις παρεμβάσεις του στην ΔΕΘ το δικό του στίγμα για την ανάγκη ανανέωσης

του ΠΑΣΟΚ. Ένα νέο «πεδίο» στο οποίο το ΠΑΣΟΚ θα δοκιμασθεί αρκετά τους

επόμενους μήνες. Οι… «δόσεις» της συνέχειας και της ανανέωσης… θα είναι το

ζητούμενο και αυτές που θα καθορίσουν, εν πολλοίς, τις εξελίξεις. Και ίσως

αποδειχθεί πως τα δείπνα και τα γεύματα είχαν μέχρι τώρα μόνο ορντέβρ.