Αν χρειαζόταν να χαρακτηρίσουμε την Ευρώπη σήμερα, τι φράση θα

χρησιμοποιούσαμε: Η Ευρώπη στην πορεία της νομισματικής ενοποίησης ή η Ευρώπη

των είκοσι εκατομμυρίων ανέργων; Η Ευρώπη δηλαδή των αριθμών ή η Ευρώπη των πολιτών;

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ είναι άμεση συνάρτηση του τρόπου με τον οποίο βλέπει κανείς τα

πράγματα, της ιδεολογίας του, της πολιτικής του θέσης. Γιατί, όπως καθημερινά

αποδεικνύεται πια, τόσο στη χώρα μας όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη η επιλογή

κάποιων της ευημερίας των δεικτών φαίνεται ότι συνοδεύεται από ταυτόχρονη

επιλογή για την εξαθλίωση και κοινωνική περιθωριοποίηση εκατομμυρίων ανθρώπων.

Ο ΠΑΡΑΠΑΝΩ συνδυασμός δεν είναι απαραίτητα αναγκαίος, είναι δε απόλυτα

απαγορευμένος για κυβερνήσεις που θέλουν να λέγονται σοσιαλιστικές, που

εκλέγονται, δηλαδή, για να εφαρμόσουν πολιτικές προς όφελος των λαών και

ειδικά των «ευάλωτων» κοινωνικών τάξεων. Είναι απαραίτητο τελικά να

ξανακάνουμε την αντιδιαστολή ανάμεσα στις συντηρητικές και στις σοσιαλιστικές

κυβερνήσεις, διότι φυσικά κανείς δεν καλείται να διαλέξει και να ψηφίσει

πρόσωπα ­ αυτό που επιλέγει είναι προγράμματα και πολιτικές. Όταν στη

συνείδηση των λαών οι δύο αυτές εκ διαμέτρου αντίθετες όψεις αντιμετώπισης των

πραγμάτων τείνουν να ταυτίζονται, τότε δημιουργείται έδαφος πρόσφορο για την

ανάπτυξη νεοφασιστικών λογικών και επικράτηση τυφλής βίας.

ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ στο κατώφλι του 2000 και αντί να συζητάμε και να παλεύουμε για

καλύτερες συνθήκες εργασίας, συζητάμε για την ίδια την εργασία. Αντί να

διεκδικούμε περισσότερο και ποιοτικά καλύτερο ελεύθερο χρόνο, αντιμετωπίζουμε

τον εφιάλτη της κατάλυσης του κράτους πρόνοιας, της περιθωριοποίησης και

εξαθλίωσης του ανθρώπου, της άρσης, δηλαδή, της ίδιας του της αξιοπρέπειας. Τα

ποσοστά είναι απογοητευτικά: Στην Ελλάδα, το 51% των ανέργων είναι

«μακροχρόνια» άνεργοι, γεγονός που σημαίνει ότι αυτοί οι άνθρωποι βιώνουν μία

κατάσταση που με τον καιρό γίνεται χρόνια και δύσκολα αναστρέψιμη, καθώς ακόμα

και αυτό το πενιχρό επίδομα ανεργίας έχει σύντομη ημερομηνία λήξης (έξι μήνες

με έναν χρόνο) και συνοδεύεται από πλήρη αποκλεισμό από όλα τα προγράμματα

κοινωνικής πολιτικής. Ξαφνικά ένας άνθρωπος που χάνει τη δουλειά του επειδή

κλείνει η επιχείρηση στην οποία εργάζεται, έρχεται αντιμέτωπος με ένα κράτος

που όχι μόνο δεν του εξασφαλίζει το στοιχειώδες δικαίωμα της εργασίας, αλλά

τον αντιμετωπίζει εχθρικά, τον απορρίπτει σαν ξένο σώμα. Ένας άνθρωπος σε

πλήρη απόγνωση που αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες επιβίωσης του εαυτού του

και της οικογένειάς του, που έχει φθάσει στα έσχατα όρια των αντοχών του και

έχει απομονωθεί κοινωνικά είναι ένας άνθρωπος που δεν έχει απολύτως τίποτα

άλλο να χάσει. Θα στραφεί τυφλά εναντίον όποιου άλλου έχει ακόμα το προνόμιο

τού να εργάζεται, εναντίον θεσμών που θεωρεί ότι εξέθρεψαν την προσωπική του

δυστυχία (ακόμα και αυτονόητων για την Δημοκρατία θεσμών) και θα βρει το όποιο

προσωπικό του όραμα σε κενές περιεχομένου ιδεολογίες (την τελευταία δεκαετία

τα βίαια επεισόδια με πρωταγωνιστές νέους στα γκέτο των ανέργων της Γαλλίας

αυξήθηκαν κατά 81%).

ΛΕΓΕΤΑΙ συχνά, σε ρυθμούς προπαγάνδας, ότι οι συγκεκριμένες

οικονομικοπολιτικές επιλογές είναι μονόδρομος. Όταν, όμως, αυτός ο μονόδρομος

εκτρέφει περισσότερα και μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που υποτίθεται ότι

λύνει, τότε εκ των πραγμάτων δεν πρέπει να αναθεωρηθεί; Να συνοδευτεί από

μέτρα – ασφαλιστικές δικλίδες που να εγγυώνται την κοινωνική ευημερία και

συνοχή. Από αναπτυξιακά προγράμματα που να υπερκαλύπτουν και να αντικαθιστούν

αξιόπιστα και στην πράξη ό,τι κρίνεται πως πρέπει να αντικατασταθεί. Από

θεσμικές παρεμβάσεις, που αντί να κλονίζουν, να ενισχύουν τη σχέση κράτους –

πολίτη, ώστε πλέον να μπορούμε να μιλάμε για την Ευρώπη των πολιτών. Για την

Ελλάδα των πολιτών. Πολίτες που δεν είναι νούμερα στατιστικών, ευνουχισμένοι

δέκτες τηλεοπτικών σκουπιδιών, παθητικοί φορείς αυτολύπησης που δεν επιτρέπουν

το παραμικρό ρήγμα στον έτσι κι αλλιώς απειλούμενο μικρόκοσμό τους. Να μιλάμε

για πολίτες που δεν επιτρέπουν κοινωνικούς αποκλεισμούς και κοινωνίες τού ενός τρίτου.

ΕΝ ΤΕΛΕΙ, άμα αφαιρείται το όραμα από μία κοινωνία, η κοινωνία δεν έχει παρά

να το επιβάλει ξανά και να απαιτήσει πολιτικές με προοπτική και ανθρώπινο

πρόσωπο. Δίνοντας έτσι και την απάντηση στη λογική του οικονομικού μονόδρομου

της λιτότητας και της περιθωριοποίησης.

Ο Πάνος Βουρνάς είναι πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Μεταφορών και

Επικοινωνιών και διευθύνων σύμβουλος της Αγροτικής Τεχνικής.