Τον Νοέμβριο του 1975, ο Ζακ Υβ Κουστώ και το σκάφος του «Καλυψώ» ξεκίνησαν

ένα οδοιπορικό στο Αιγαίο, στα ίχνη της χαμένης Ατλαντίδας. Η μεγαλύτερη

αποστολή του Γάλλου εξερευνητή στην Ελλάδα κράτησε περισσότερο από έναν χρόνο.

ΣΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ αυτής της αποστολής, το πλήρωμα του «Καλυψώ» και οι Έλληνες

αρχαιολόγοι που το συνόδευαν, ανακάλυψαν ναυάγια από την αρχαιότητα μέχρι τον

Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, απομεινάρια πολιτισμών από τη νεολιθική ακόμη περίοδο,

καθώς και χιλιάδες αντικείμενα που σήμερα κοσμούν τις βιτρίνες των ελληνικών μουσείων.

Προηγούμενα ταξίδια είχαν γίνει από τη δεκαετία του ’50 ακόμη, όταν ο Κουστώ

για δύο μήνες έκανε μία μεγάλη τομή που ξεκινούσε από το κεντρικό Νότιο Αιγαίο

και έφθανε στη Θεσσαλονίκη, για δειγματοληψία νερών και ιζημάτων, σύμφωνα με

τον κ. Γιώργο Χρόνη, διευθυντή του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας στο Εθνικό Κέντρο

Θαλλάσιων Ερευνών.

ΟΙ ΣΦΟΥΓΓΑΡΑΔΕΣ

Όπως λέει στα «ΝΕΑ» ο κ. Γρηγόρης Κουλμπανίς, αρχηγός αποστολής της Ομάδας

Κουστώ που εδρεύει στο Παρίσι, ο Γάλλος ωκεανογράφος, το 1955, κατασκεύασε την

πρώτη υποβρύχια κάμερα, την οποία δοκίμασε σε βάθος 4.000 μέτρων νότια της

Πελοποννήσου. Σε ένα άλλο του ταξίδι, γύρισε μία ταινία για τους σφουγγαράδες

της Καλύμνου. Όταν επέστρεψε στο Αιγαίο, το 1975, ο Κουστώ «ήξερε ήδη πολύ

καλά την Ελλάδα, γνώριζε τα πάντα για την αρχαιότητα και είχε μία ευρύτατη

κλασική παιδεία», θυμάται ο αρχαιολόγος κ. Χαράλαμπος Κριτζάς, ο οποίος

συνόδεψε την αποστολή του «Καλυψώ» στο Αιγαίο για επτά μήνες στα μέσα της

δεκαετίας του ’70.

Το 1975, λοιπόν, το υπουργείο Εξωτερικών και ο ΕΟΤ προσκάλεσαν τον Κουστώ να

κάνει έρευνες στις ελληνικές θάλασσες και να γυρίσει ταινίες με θέμα την

«Αναζήτηση της Ατλαντίδας». Το «Καλυψώ» έφθασε στη Μαρίνα της Ζέας τον

Νοέμβριο του ίδιου χρόνου, συνοδευόμενο από ένα ελικόπτερο και έχοντας στη

διάθεση της ερευνητικής ομάδας τον τελειότερο εξοπλισμό για υποβρύχιες εξερευνήσεις.

Στο σκάφος επέβαιναν Έλληνες αρχαιολόγοι, οι οποίοι εναλλάσσονταν συνοδεύοντας

την αποστολή, καθώς και δύτες του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών.

Ανάμεσα στους αρχαιολόγους ήταν, μεταξύ των άλλων, οι κ.κ. Κριτζάς, Λάζαρος

Κολώνας, Χαράλαμπος Πέννας, Ισίδωρος Κακούρης, Νίκος Παπαδάκης και Μανώλης Μπορμπουδάκης.

ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ

Αφού καταστρώθηκε το πλάνο της κινηματογράφησης, σύμφωνα με τα αρχεία της

Ομάδας Κουστώ, το οδοιπορικό ξεκίνησε από τα ανοιχτά της Τζιας, όπου

ανακαλύφθηκε το ναυάγιο του «Βρετανικού», ένα μεγάλο κρουαζιερόπλοιο, το οποίο

στην εποχή του ονομαζόταν αδελφό πλοίο τού «Τιτανικού». Κατά τη διάρκεια του

Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι σύμμαχοι το είχαν μετατρέψει σε νοσοκομειακό πλοίο.

Το 1916, βυθίστηκε ανοιχτά της Τζιας υπό μυστηριώδεις συνθήκες. Το πλήρωμα του

«Καλυψώ» έβαλε «σημάδι» στον τόπο του ναυαγίου και αναχώρησε για την επόμενη αποστολή.

Ο επόμενος μήνας πέρασε ψάχνοντας τα ίχνη του πλοίου που κουβαλούσε τα

μπρούτζινα αγάλματα, τα οποία είχαν βρεθεί στο Ακρωτήρι του Αρτεμισίου, βόρεια

της Ευβοίας. Η έρευνα για το αρχαίο ναυάγιο όμως δεν απέδωσε καρπούς, λόγω

ακαταλληλότητας του βυθού. Βρέθηκαν μόνο ορισμένα αγγεία και μία μπρούτζινη

χύτρα της εποχής του ναυαγίου.

Σειρά είχε ο Κόλπος της Πύλου, όπου καταστράφηκε ο τουρκικός στόλος στη

Ναυμαχία του Ναβαρίνου το 1827. Εκτός από τα λείψανα των τουρκικών πλοίων, η

ομάδα του «Καλυψώ» ανακάλυψε ένα αρχαίο ναυάγιο στην είσοδο του όρμου.

Από εκεί, το σκάφος πήγε στο ακατοίκητο νησάκι Δία, απέναντι από το Ηράκλειο,

όπου κατά τη μυθολογία ο Θησέας εγκατέλειψε την Αριάδνη. Τα ευρήματα ήταν

εντυπωσιακά: Τέσσερα αρχαία ναυάγια, βενετσιάνικες άγκυρες και ένα υποθαλάσσιο

αρχαίο λιμάνι, ηλικίας 3.000 χρόνων. Καθώς ετοιμαζόταν ο πρόσθετος εξοπλισμός

που χρειαζόταν για την ανασκαφή, το «Καλυψώ» έβαλε πλώρη για τις

νοτιοανατολικές ακτές της Κρήτης, όπου σε βάθος 30 μέτρων βρέθηκαν

συγκεντρωμένα Μινωικά αγγεία.


Σκάφος-θρύλος. Ένα αγόρι παρατηρεί το ωκεανογραφικό πλοίο «Καλυψώ» στο

λιμάνι της Μασσαλίας. Το σκάφος, με το οποίο ο Κουστώ αναζήτησε τη χαμένη

Ατλαντίδα στο Αιγαίο πριν από 22 χρόνια, θα μετατραπεί σε μουσείο

ΣΤΑ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΑ

Τον Απρίλιο και τον Μάιο, επέστρεψε στη Δία, όπου βρέθηκαν εκατοντάδες

αμφορείς κρασιού, αγγεία, ασημένια και μπρούτζινα πιάτα, κομμάτια μαρμάρου και

ξύλου από τα πλοία και έγινε χαρτογράφηση της περιοχής.

Την ίδια περίοδο, το πλήρωμα του «Καλυψώ» έκανε έρευνες στα Αντικύθηρα σε

βάθος 62 μέτρων για το ναυάγιο του 1ου π.Χ. αιώνα. «Τα νερά εκεί ήταν πολύ

δύσκολα», θυμάται ο κ. Κριτζάς και βρέθηκαν μόνο μικροαντικείμενα.

Το ηφαίστειο της Σαντορίνης και οι ακτές του νησιού ήταν ο επόμενος σταθμός

στο πρόγραμμα της κινηματογραφικής περιοδείας τού Κουστώ, όπου οι τόνοι της

λάβας στον βυθό δεν επέτρεψαν τη συστηματική έρευνα.

Πλησιάζοντας στο τέλος της περιπέτειάς του στο Αιγαίο, το «Καλυψώ» επέστρεψε

στο ναυάγιο του «Βρετανικού», 10 μήνες μετά την ανακάλυψή του. Στις πιο

δύσκολες καταδύσεις του ταξιδιού συμμετείχε και ο ίδιος ο Κουστώ, καθώς και

μία Αγγλίδα νοσοκόμα, που βρισκόταν στο πλοίο όταν βυθίστηκε. Χάρη στις

έρευνές τους, αποφασίστηκε ότι η αιτία του ναυαγίου ήταν μία γερμανική νάρκη,

παρ’ ότι το πλοίο δεν κουβαλούσε πολεμικό υλικό.

Τον Νοέμβριο του 1976, στην τελευταία επίσκεψη στα Αντικύθηρα, ανέλκυσαν χρυσά

κοσμήματα, αγγεία, αμφορείς και δύο μπρούτζινα αγάλματα του δεύτερου και

τρίτου αιώνα π.Χ.

ΠΙΘΑΜΗ-ΠΙΘΑΜΗ

Έναν χρόνο μετά την έναρξη της αναζήτησης της Ατλαντίδας, το «Καλυψώ» πήρε τον

δρόμο της επιστροφής για τη βάση του στο Μονακό. Ικανοποιημένος από το ταξίδι,

ο Ζακ Κουστώ περιγράφει τα αποτελέσματα στον Τύπο της εποχής: «Με το “Καλυψώ”,

όπως βλέπετε, ξαναζωντανεύουμε πράγματα συγκλονιστικά, απίθανα. Είναι σαν να

έχεις βρει ένα νήμα της Ιστορίας και το ακολουθείς πιθαμή-πιθαμή. Αυτό ακριβώς

δείχνουμε στην ταινία μας. Ξεκινάμε από τα λείψανα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου,

προχωράμε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ύστερα στη Ναυμαχία του Ναυαρίνου, της

Ναυπάκτου, ύστερα της Σαλαμίνας… και οπισθοχωρούμε έτσι αργά-αργά ως τα πιο

παλιά χρόνια και τελικά έως τις νεολιθικές εγκαταστάσεις στις υποβρύχιες

σπηλιές. Είναι πραγματικά συγκλονιστικό».

Σχόλια
Γράψτε το σχόλιό σας
50 /50
2000 /2000
Όροι Χρήσης. Το site προστατεύεται από reCAPTCHA, ισχύουν Πολιτική Απορρήτου & Όροι Χρήσης της Google.
Τελευταία Νέα