Oι φακοί επαφής, όσο και αν είναι συμβατοί με τη φυσιολογία του κερατοειδούς, παραμένουν για τα μάτια μας ένα ξένο σώμα και μπορεί να επιφέρουν αλλαγές και να προκαλέσουν παροδικές, αλλά και μη αναστρέψιμες αντιδράσεις. Αρχίζοντας από τα πιο ανώδυνα προβλήματα, θα αναφέρουμε τις αλλαγές στην καμπυλότητα και ως εκ τούτου στη διαθλαστική δύναμη του κερατοειδούς, ακόμα και σε μείωση της οπτικής οξύτητας. Οι αλλαγές αυτές χρειάζονται από 3 ημέρες έως και μήνες να εξαλειφθούν και εάν δεν ληφθούν υπόψη μπορεί να οδηγήσουν πολύ εύκολα σε λάθος συνταγογράφηση γυαλιών. Προβλήματα επίσης μπορεί να προκληθούν από τη μηχανική πίεση του φακού επαφής στην επιφάνεια του κερατοειδούς, με αποτέλεσμα τη μείωση της ευαισθησίας του και κίνδυνο να μη γίνουν εγκαίρως αντιληπτές τυχόν κακώσεις της επιφάνειάς του. Αλλαγές και διάσπαση της δακρυϊκής στιβάδας, που παρατηρούνται ιδιαίτερα σε παρατεταμένη χρήση μαλακών φακών επαφής, μπορεί να οδηγήσουν σε φλεγμονές και έλκη. Οι φακοί επαφής αποτελούν επίσης ιδεώδη τόπο συγκέντρωσης βακτηρίων, ιδίως όταν υπάρχουν πολλές εναποθέσεις στην επιφάνειά τους. Η παραμικρή αμυχή στο επιθήλιο κάτω από τον φακό μπορεί να οδηγήσει σε μόλυνση, η οποία μπορεί να αποβεί άκρως επικίνδυνη σε περίπτωση ψευδομονάδας ή ακανθαμοιβάδας. Η τελευταία μπορεί να μη γίνει εγκαίρως αντιληπτή. Η εμφάνισή της σχετίζεται με την παρατεταμένη χρήση μαλακών φακών επαφής και ενοχοποιούνται η κακή συντήρηση και η χρήση νερού της βρύσης για το ξέπλυμα των φακών. Η υπερβολική χρήση και υπεραπλούστευση του τρόπου συντήρησης των φακών αποτελούν επίσης μεγάλο κομμάτι των επιπλοκών και συνήθως οδηγούν σε τοξικές αντιδράσεις σε υλικά και συντηρητικά, καθώς και σε κερατίτιδες, γιγαντιαία θηλακιώδη επιπεφυκίτιδα κ.ά. Οι χρήστες φακών επαφής πρέπει να ακολουθούν το πρόγραμμα ελέγχων από τον εφαρμοστή φακών και να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρό τους σε περίπτωση που υπάρξει έντονη ερυθρότητα, φωτοφοβία, κνησμός, βλεννώδεις εκκρίσεις ή μείωση της οπτικής τους οξύτητας.

Ο Ιωάννης Μ. Ασλανίδης είναι επίκουρος καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο Weil Κορνέλ, στη Νέα Υόρκη.