Ενα σκηνικό το οποίο δεν έχει καταγραφεί προηγουμένως, με εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα κυρίως δε εκείνα της άμυνας και της ενέργειας, διαμορφώνεται στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Τα όσα η Κύπρος υπομονετικά επένδυσε τα τελευταία χρόνια αποδίδουν καρπούς και μάλιστα η καρποφορία είναι πλούσια και συνεχής.
Αυτό φάνηκε για άλλη μια φορά όταν – μέσα σε 24 ώρες – ο πρόεδρος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ Αλ Ναχγιάν έφτανε επικεφαλής πολυμερούς αντιπροσωπείας οικονομικών και άλλων παραγόντων της χώρας στην Κύπρο, σε μια ιστορική επίσκεψη, και μερικές ώρες μετά ο κύπριος πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης ταξίδευε στο Παρίσι προκειμένου να «κλειδώσει» και εκεί τη συμφωνία Στρατηγικής Εταιρικής Σχέσης.
Η τελευταία είναι εξόχως σημαντική και για τις δύο χώρες αφού από το 1,2 δισ. ευρώ που θα πάρει η Κύπρος από το SAFE το 85% θα καταλήξει στην αγορά οπλικών συστημάτων, πτητικών μέσων, κυρίως drones και περιφερόμενων πυρομαχικών ενώ γίνεται συζήτηση και για δύο πλωτά μέσα. Κομβικό σημείο είναι η Ναυτική Βάση στο Μαρί στην οποία η Γαλλία θα έχει μόνιμη παρουσία, μετά την ολοκλήρωση της Συμφωνίας Καθεστώτος Δυνάμεων (SOFA) «εντός των ερχόμενων εβδομάδων». Αυτό δίνει στη Γαλλία ένα ισχυρό αποτύπωμα στη νοτιοανατολική Μεσόγειο με συνεργασία όχι θεωρητική αλλά πρακτική, κάτι που ενισχύει και τη θέση της Κύπρου αμυντικά.
Οσο για τα ΗΑΕ, η Κύπρος έχει γίνει εδώ και καιρό η «πρέσβειρά» τους στην ΕΕ αλλά και σε πολλές άλλες δράσεις τους στην περιοχή. Τα ΗΑΕ στήριξαν οικονομικά την προσπάθεια της Κύπρου στη Γάζα και το σχέδιο Αμάλθεια για την ανθρωπιστική βοήθεια όταν αυτό γινόταν, στο εσωτερικό της Κύπρου, αντικείμενου χλευασμού από την αντιπολίτευση. Βοήθησαν ακόμα την Κύπρο να αντιμετωπίσει τη λειψυδρία δωρίζοντας 15 κινητές μονάδες αφαλάτωσης όταν ο ΥΠΕΞ Κωνσταντίνος Κόμπος ζήτησε τη βοήθεια του Αμπου Ντάμπι.
Προνομιακή πρόσβαση
Κυβερνητική πηγή στη Λευκωσία επεσήμανε στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» πως η κάθοδος του προέδρου των ΗΑΕ και η εμβάθυνση μέσω πλάνου δράσης της Στρατηγικής Εταιρική Σχέσης, μεταφράζεται πέρα από τις εξαιρετικά στενές σχέσεις και σε τεράστιες επενδύσεις οι οποίες θα γίνουν στην Κύπρο από τα ΗΑΕ. Για να προχωρήσεις, μας είπε χαρακτηριστικά και με την άμυνα αλλά και με όλα τα άλλα, χρειάζεσαι χρήματα. Η Λευκωσία, στήριξε επίσημα κατά την επίσκεψη του σεΐχη Αλ Ναχγιάν τη θέση των ΗΑΕ αλλά και του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) ότι τα τρία διαφιλονικούμενα, στρατηγικής σημασίας νησιά στον Αραβικό Κόλπο, το Αμπού Μούσα, το Μεγάλο και το Μικρό Τουμπ, είναι έδαφος των ΗΑΕ και το Ιράν το κατέχει. Το Ιράν αντέδρασε με οργή στην κίνηση καλώντας τον πρέσβη της Κύπρου στο ΥΠΕΞ στην Τεχεράνη για διαμαρτυρία.
Η ενίσχυση της Κύπρου και του ρόλου που απέκτησε στην περιοχή κινείται και σε πολλά άλλα επίπεδα. Βασικό, εάν μιλάμε για την αμυντική της θωράκιση, κάτι που συνδέεται άμεσα και με τα ενεργειακά, είναι το κομμάτι των σχέσεων με τις ΗΠΑ οι οποίες, με τη βοήθεια του Ισραήλ και του εβραϊκού λόμπι έχουν μπει σε μια νέα εποχή επίσης στρατηγικής συνεργασίας, όπως και οι ίδιες οι ΗΠΑ το προσδιορίζουν.
Η Κύπρος έχει πλέον προνομιακή πρόσβαση ακόμα και σε δωρεάν οπλικά συστήματα και φροντίζει ούτως ώστε τίποτα να μην διασαλεύσει αυτή τη σχέση. Η προσέγγιση και ακόμη περισσότερο η πρόθεση για ένταξη στο ΝΑΤΟ, καθώς και η οριοθέτηση ΑΟΖ τόσο με το Ισραήλ και την Αίγυπτο, όσο και πρόσφατα με τον Λίβανο, δείχνουν επίσης τον νέο διπλωματικό δρόμο που ακολουθεί η Λευκωσία.
Παράλληλα, η προοπτική της περαιτέρω ενίσχυσης της τριμερούς με την Ελλάδα και το Ισραήλ στο σχήμα 3+1 με τη συμμετοχή των ΗΠΑ από το 2019 «δένει» ακόμη περισσότερο αυτή τη συνεργασία και αυτό από μόνο του ενισχύει τη θέση της Κύπρου αναπόφευκτα.
Τη Δευτέρα ο έλληνας πρωθυπουργός και ο πρόεδρος της Κύπρου θα βρεθούν στην Ιερουσαλήμ όπου θα πραγματοποιηθεί η τριμερής διάσκεψη με οικοδεσπότη αυτή τη φορά τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Η τριμερής Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ θα εστιάσει στην ενέργεια (το καλώδιο GSI και το πώς προχωρά το πρότζεκτ αλλά και του φυσικού αερίου) στην περιφερειακή ασφάλεια και τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην ανατολική Μεσόγειο, με έμφαση στην προστασία κρίσιμων υποδομών όπως και την άμυνα.
Η αυτονόμηση της Κύπρου σε πολλά θέματα δεν οδηγεί σε σύγκρουση με την Αθήνα. Ωστόσο είναι πλέον φανερό ότι υπάρχει ακόμα ένα επίπεδο στις σχέσεις των δύο χωρών, μια πρακτική καλύτερα την οποία και δημοσίως έχουν εδώ και χρόνια εξηγήσει οι δύο ηγέτες και η οποία εμφανίζεται όλο και συχνότερα καθώς η κάθε χώρα επιδιώκει τα δικά της συμφέροντα. Οι πιο πάνω εξελίξεις επηρεάζουν πολλά των θεμάτων, με βασικότερο τον παράγοντα Τουρκία όπου η Ελλάδα εφαρμόζει ένα δόγμα αποκλιμάκωσης.
Η διάσταση με τη Λευκωσία φάνηκε όταν η Κύπρος ζήτησε από την Ελλάδα να προχωρήσει με τις βυθομετρήσεις για την ηλεκτρική διασύνδεση (GSI), η Αθήνα ωστόσο κρίνει ως μη σοφή την πρόκληση αυτή τη στιγμή της όποιας ρήξης με την Αγκυρα. Αποκλίσεις υπάρχουν και στο Κυπριακό αλλά και στα των αμυντικών κινήσεων. Προτεραιότητα της Λευκωσίας ακόμα και εκεί όπου δεν ικανοποιεί η στάση της Αθήνας είναι να μην επηρεαστούν οι σχέσεις των δύο χωρών.
