Πολλοί αναρωτήθηκαν ποιος ήταν ο συμβολισμός της παρουσίας μου ως ομιλητή στην παρουσίαση του βιβλίου Ιθάκη του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Πάτρα. Ηταν μια παρουσία «έκπληξη», όπως γράφηκε; Από μια πλευρά ήταν όντως έκπληξη, αν σκεφτεί κανείς πως όντως είχα ασκήσει δριμεία κριτική σε πολλές πλευρές του τρόπου που ο ΣΥΡΙΖΑ ήλθε στην εξουσία και διακυβέρνησε με αυτούς που διακυβέρνησε.
Ταυτοχρόνως είχα αντιταχθεί σφοδρά στις επιθέσεις που γίνονταν για την πολιτική του στο Προσφυγικό και στο Μακεδονικό, το οποίο, επιτέλους, λύθηκε με τον πιο θετικό τρόπο για το κύρος και των δύο χωρών και στις εξόχως ανόητες επιθέσεις για τη δήθεν επιδίωξή του να κάνει δικτατορία. Στόχος αυτών των επιθέσεων δεν ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά η Αριστερά γενικότερα. Επομένως και το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ. Επικριτικός όμως ήμουν και στις προσκλήσεις από την πλευρά των σοσιαλιστών και σοσιαλδημοκρατών στον ΣΥΡΙΖΑ να συμμετέχει στις Συνόδους του PES. Αυτοί όμως είχαν καταλάβει, ή έστω διαισθανθεί, με το πολιτικό τους ένστικτο, αυτό που δέσμιος της αντίθεσης λαϊκισμός – αντιλαϊκισμός δεν είχα καταλάβει εγώ. Από τη μεριά του ο Αλέξης Τσίπρας είδε πως χρειαζόταν
«ένα κόμμα που θα διευρυνόταν ως τη Σοσιαλδημοκρατία, διατηρώντας όμως τα ριζοσπαστικά και λαϊκά χαρακτηριστικά του» («Ιθάκη», σ. 544) και από τη μεριά μου είδα πλέον πως η γερασμένη σοσιαλδημοκρατία έπρεπε να ανανεώσει το οπλοστάσιό της με ένα σύγχρονο μετριοπαθή ριζοσπαστισμό. Δεν ξέρω τι θα κάνει ο Αλέξης Τσίπρας, αλλά βαθιά πιστεύω πως αυτός είναι ο μόνος δρόμος που απαντά στο περιβόητο «δεν υπάρχει εναλλακτική».
Εχω ξαναγράψει εδώ, στα φιλόξενα «ΝΕΑ», πως οι κρίσεις για τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ εξαρτώνται από το πού επιλέγει να κρατήσει τη ράβδο του ο κρίνων. Αν δηλαδή θεωρεί πως η κυρίαρχη αντίθεση είναι μεταξύ λαϊκισμού – αντιλαϊκισμού, όπως πίστευα μέχρι το 2019, τότε θα είναι πολύ αυστηρός. Αν όμως θεωρεί πως η κύρια αντίθεση είναι μεταξύ αυτών που παρασιτούν πάνω στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας και αυτών που ζουν από την εργασία τους ή με άλλα λόγια αν πιστεύει πως παρά την απαξίωση της διάκρισης Αριστερά – Δεξιά, αυτή εξακολουθεί να είναι η κύρια αντίθεση, τότε η κρίση του θα είναι πιο ευνοϊκή για τη διακυβέρνηση Τσίπρα, παρά την κατηγορηματική απόρριψη της συνεργασίας με τους αναμφίβολα ακροδεξιούς ΑΝΕΛ. Πάντως στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του, με τον τίτλο Πυξίδα, ο Τσίπρας αναδεικνύει ένα αδρό περίγραμμα ενός σύγχρονου προοδευτικού προγράμματος με στόχο τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Επιπλέον οι πολίτες αναζητούν πρόταση διακυβέρνησης και όχι απαντήσεις στο ερώτημα με ποιον δεν θα κυβερνήσει κάποιος. Και εδώ υπάρχουν δυο αφηγήσεις. Η αδιέξοδη προεκλογική συνένωση, όπως είναι, των υπαρχόντων κομμάτων, χωρίς ιδεολογική αυτοκάθαρση. Και η δεύτερη είναι ένα κόμμα καταλύτης που θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ένα big bang στον χώρο.
Ο Αλέξης Τσίπρας σ’ αυτό το βιβλίο αναφέρεται σε μια φράση του Μαρξ για τον «τυφλοπόντικα της ιστορίας». Θα μπορούσε όμως να αναφερθεί και σε μια άλλη φράση που αγαπούσε να χρησιμοποιεί πάλι ο Μαρξ: «De te fabula narratur», «για εσένα μιλάει αυτός ο μύθος». Αυτά ήθελα να συμβολίσω πηγαίνοντας στην Πάτρα εγώ ένας παλιός σοσιαλδημοκράτης και καθόλου μέχρι πρότινος ριζοσπάστης.
