Περίπου το 70% των ελλήνων αγροτών είναι σήμερα ηλικίας άνω των 55 ετών. Η συνεχής επιδείνωση αυτού του δείκτη τις τελευταίες δεκαετίες καθιστά ιδιαίτερα κρίσιμη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη δεσμευτική υποχρέωση κάθε κράτους-μέλους να εκπονήσει και να εφαρμόσει, στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ, μια Εθνική Στρατηγική για την Ανανέωση των Γενεών, ενταγμένη στα Εθνικά Σχέδια Εταιρικής Σχέσης.
Η στρατηγική αυτή συνοδεύεται από συγκεκριμένα εργαλεία, όπως το «Πακέτο Εκκίνησης» (Starter Pack), το οποίο συνδυάζει δράσεις στήριξης για νέους αγρότες: ενισχύσεις πρώτης εγκατάστασης, κατάρτιση, συμβουλευτική υποστήριξη και αυξημένα ποσοστά ενίσχυσης για επενδύσεις. Παράλληλα, προβλέπει μέτρα που διευκολύνουν τη διαδοχή και μεταβίβαση των εκμεταλλεύσεων, ώστε να ενθαρρυνθεί η είσοδος νέων στον πρωτογενή τομέα. Η στρατηγική δίνει έμφαση στη δημιουργία ευέλικτων χρηματοδοτικών εργαλείων, καθώς η έλλειψη κεφαλαίου και η περιορισμένη πρόσβαση σε δανεισμό αποτελούν διαχρονικά εμπόδια για τους νέους αγρότες. Ενισχύεται, επίσης, η συνεργασία με ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το Erasmus, το Pact for Skills και το Horizon Europe, καθώς και με πρωτοβουλίες που στηρίζουν την ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη βελτίωση της πρόσβασης στη γεωργική γη, μέσω της δημιουργίας του Παρατηρητηρίου Γεωργικής Γης της ΕΕ, τραπεζών γης και μηχανισμών μακροχρόνιας μίσθωσης. Παράλληλα, προωθείται η ενεργός συμμετοχή των νέων στη λήψη αποφάσεων μέσα από θεσμούς όπως το δίκτυο Rural Youth Ambassadors, που ενισχύει τη φωνή των νέων αγροτών στη χάραξη πολιτικής.
Το κρίσιμο ερώτημα, ωστόσο, παραμένει: αρκούν αυτά τα εργαλεία για να επιτευχθεί η ουσιαστική ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού; Η απάντηση εξαρτάται από την ένταση και την ευελιξία των χρηματοδοτικών μέσων που θα διατεθούν στο πλαίσιο του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου της ΕΕ. Από το μέγεθος αυτού του προϋπολογισμού – μεταξύ άλλων – θα κριθεί αν θα καταφέρουμε να ξανακάνουμε το αγροτικό επάγγελμα ελκυστικό για τις νεότερες γενιές.
Σήμερα, το ποσοστό του προϋπολογισμού της ΚΑΠ που κατευθύνεται στους νέους αγρότες – περίπου 6% του συνόλου – παραμένει ανεπαρκές, ιδιαίτερα για τις μεσογειακές χώρες, όπως η Ελλάδα, όπου η γήρανση του αγροτικού πληθυσμού είναι εντονότερη. Επιπλέον, η υφιστάμενη στρατηγική δεν λαμβάνει επαρκώς υπόψη τις ιδιαιτερότητες των ορεινών, νησιωτικών και μειονεκτικών περιοχών, όπου η εγκατάσταση νέων αγροτών είναι πιο δύσκολη λόγω υψηλότερου κόστους παραγωγής, δυσκολίας πρόσβασης και ελλιπών υποδομών.
Κατά την επίσκεψη του επιτρόπου Γεωργίας της ΕΕ Κριστόφ Χάνσεν, στην Αθήνα, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε και να επισημάνουμε τα ζητήματα που αφορούν την ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού, ως στρατηγικού στόχου της νέας ΚΑΠ και να επισημάνουμε τις εθνικές προτεραιότητες. Ενώ, παράλληλα, στο πλαίσιο του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας της ΕΕ, υπό την καθοδήγηση του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, επιδιώκουμε τη δημιουργία ισχυρών συμμαχιών, κυρίως με τις μεσογειακές χώρες, προκειμένου να αυξηθούν οι χρηματοδοτικοί πόροι που προσανατολίζονται στην ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού. Και συνεχίζουμε να διεκδικούμε, μαζί με τους ευρωπαίους εταίρους μας, μια ευέλικτη και δίκαιη Κοινή Αγροτική Πολιτική, που να ανταποκρίνεται στα χαρακτηριστικά, τις ανάγκες και τις προοπτικές της ελληνικής γεωργίας.
