Οι επιλογές του προέδρου Τραμπ στους εννιά μήνες της δεύτερης θητείας του καθιστούν επιτακτικό το ερώτημα και, φοβούμαι, μονόδρομο την απάντηση: πέρα από την υποχώρηση και στα πέντε μεγάλα ζητήματα στα οποία διακυβεύεται η ποιότητα ζωής, η ίδια η ζωή, των πολιτών της Αμερικής και του κόσμου – υγεία, περιβάλλον, επιστήμη, τεχνολογία, ειρήνη – τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της διακυβέρνησης – η στρατοκρατία, η άρνηση της νομιμότητας, η κατάληψη του κράτους – δεν είναι χαρακτηριστικά της δημοκρατίας.
Στρατιωτική παρέλαση τύπου Μεγάλου Τιμονιέρη την ημέρα γενεθλίων του προέδρου, μετονομασία του υπουργείου Άμυνας σε υπουργείο Πολέμου, εξύμνηση της οπλοκατοχής σε κάθε ευκαιρία και παρά τη διογκούμενη αιματοχυσία. Και επί του πεδίου, ανάπτυξη ομοσπονδιακού στρατού – της «Εθνοφρουράς» –, χωρίς εύλογη αιτία και χωρίς άδεια των αντίστοιχων κυβερνητών, στο Λος Άντζελες (τον Ιούνιο), στην Ουάσιγκτον (τον Αύγουστο), σύντομα στο Σικάγο, τη Βαλτιμόρη και το Μέμφις, συνδυασμένη μάλιστα με στρατιωτικές επεμβάσεις, χωρίς άδεια του Κογκρέσου, όπως απαιτεί το αμερικανικό Σύνταγμα, εκτός συνόρων (Ιράν, Βενεζουέλα κι έπεται συνέχεια). Η επίσημη καταφυγή στα όπλα δεν είναι άσχετη ούτε με το βάθεμα του εσωτερικού διχασμού, στα όρια του εμφυλίου πολέμου, ούτε με την απεχθή δολοφονία του τραμπικού ακτιβιστή, ούτε με τη χρήση της για μετατροπή, και βίαιη καταστολή, των πολιτικών αντιπάλων σε «εσωτερικούς εχθρούς».
Παραβίαση της νομιμότητας και άρνηση υπακοής σε δικαστικές αποφάσεις που έκριναν παράνομες τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες για μονομερή επιβολή δασμών, μεταγωγές μεταναστών χωρίς εγγυήσεις σε άλλες χώρες, χρήση του ομοσπονδιακού στρατού, οικοδόμηση συγκροτήματος φυλακών στη Φλόριντα («Αλκατράζ με κροκοδείλους»), εκδίωξη ξένων φοιτητών από τα Πανεπιστήμια, ιδίως το αντιστεκόμενο Χάρβαρντ, χρήση απόρρητων στοιχείων από τη «μονάδα εκκαθάρισης» του πρώην συμμάχου Μασκ, νομοθεσία εναντίον δικηγορικών γραφείων «διότι δεν συνεμορφώθησαν». Η αγνόηση της νομιμότητας κατέστη δυνατή χάρις στη διαρκή στήριξη του μπετόν αρμέ (6-3 υπέρ του Τραμπ) Ανωτάτου Δικαστηρίου, που φρόντισε να δώσει όλα τα προνόμια στον πρόεδρο-βασιλιά (απόφαση Trump v. USA, 2024), να αφαιρέσει τη δυνατότητα από τα κατώτερα δικαστήρια να αμφισβητούν αποφάσεις του, μέχρι να κριθούν οριστικά… από το ίδιο το Ανώτατο Δικαστήριο (απόφαση Trump v. CASA, 2025), να δώσει το δικαίωμα στον πρόεδρο και τους υπουργούς του να καταργούν μονομερώς όποιο υπουργείο θέλουν, ξεκινώντας από το υπουργείο Παιδείας (απόφαση Linda McMahon v. New York, 2025), να συρρικνώσει δικαιώματα όπως η άμβλωση (απόφαση Dobbs v. Jackson, 2022), το περιβάλλον (προσωρινή διαταγή 29ης Μάιου), ο σεξουαλικός και θρησκευτικός προσανατολισμός/προσηλυτισμός (απόφαση Mahmoud v. Taylor, 2025), η μετανάστευση (προσωρινή διαταγή 4ης Ιουλίου).
Η παγίωση της πεποίθησης ότι ο «πρόεδρος κάνει ό,τι θέλει», επέτρεψε μαζικές απολύσεις στο Δημόσιο, καρατομήσεις υψηλόβαθμων στελεχών του ευρύτερου δημόσιου τομέα (Γραφείο Στατιστικής, Κεντρική Τράπεζα, Ανεξάρτητες Αρχές στα πεδία της υγείας της οικονομίας, του εμπορίου), ανοιχτές απειλές κατά πολιτικών αντιπάλων (από τον Ομπάμα ως τον Μπάιντεν και τη Χάρις περνώντας από τον μουσουλμάνο υποψήφιο των Δημοκρατικών για τον Δήμο Νέας Υόρκης), εκφοβισμούς και συλλήψεις «ενοχλητικών» αξιωματούχων (του γερουσιαστή Παντίλα, της βουλευτoύ ΜακΑϊβερ, του δημάρχου Μπαράκα, της δικαστού Ντούγκαν, του υπεύθυνου οικονομικών του Δήμου Νέας Υόρκης Λάντερ).
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς προφήτης για να δει πού πάνε τα πράγματα – αλλά διαβάστε το υπέροχο «Τραγούδι του Προφήτη» του Πολ Λιντς (εκδ. Gutenberg, μτφ. Μαρία Αγγελίδου, Αγγελος Αγγελίδης) για να δείτε πώς μετατρέπεται μια φανταστική χώρα σε δικτατορία. Μόνο που η Αμερική δεν είναι φανταστική χώρα.
Ο Κώστας Μποτόπουλος είναι συνταγματολόγος
