Το μοντέλο του ιεραρχικού μάνατζμεντ που ισχύει στην πλειονότητα των επιχειρήσεων δεν είναι πλέον συμβατό με τις νοοτροπίες της εποχής μας. Το ιεραρχικό μάνατζμεντ, που ονομάζεται επίσης κάθετο μάνατζμεντ, είναι ένα στυλ διοίκησης όπου οι αποφάσεις ρέουν από πάνω προς τα κάτω. Ετσι, οι μάνατζερ των επιχειρήσεων αποφασίζουν και κάθε επίπεδο της επιχείρησης εκτελεί σύμφωνα με τις αρμοδιότητές του. Οσο πιο κάτω πηγαίνετε στην πυραμίδα, τόσο λιγότερη αυτονομία και ευθύνη έχετε. Υπάρχει επομένως μια κατανομή των καθηκόντων ανάλογα με τη σημαντικότητά τους. Τα ερωτήματα λοιπόν που ανακύπτουν σήμερα είναι αυτά της νομιμότητας του ιεραρχικού μάνατζμεντ και της τάσης του προς την οριζοντιότητα.

Το ιεραρχικό μάνατζμεντ οδηγεί σε μια σχέση υποταγής που έχει αναπτυχθεί σε ένα πλαίσιο παραγωγής γραμμής συναρμολόγησης. Ο άνθρωπος, η δημιουργικότητά του και οι πεποιθήσεις του έπρεπε να τιθασευθούν από μια αυστηρή ιεραρχική δομή.

Ως εκ τούτου, αρχικά σχεδιάστηκε για να ελέγχει τους εργαζόμενους, όχι μόνο από τον φόβο της αδράνειας ή της δολιοφθοράς, αλλά κυρίως από τον φόβο ότι θα αναλάμβαναν πρωτοβουλίες ή θα εκφράσουν τις ιδιαιτερότητές τους.

Δεν υπάρχει συνεργασία και καινοτομία χωρίς αυτονομία. Οι νέες δυναμικές δεν είναι προβλέψιμες, δεν αποκτούνται με συστηματικό έλεγχο αλλά με δέσμευση και υπευθυνότητα. Οι επιχειρήσεις που ξεχωρίζουν από το παιχνίδι είναι αυτές που ξέρουν να παίρνουν γρήγορες, πολυάριθμες και αναστρέψιμες μικρές αποφάσεις για να προσαρμοστούν στις αλλαγές και τις ιδιαιτερότητες του χώρου. Αυτό δεν μπορεί να γίνει χωρίς εκτεταμένη αυτονομία των ομάδων.

Συμπερασματικά, από τη στιγμή που θεωρείται ότι το μάνατζμεντ σημαίνει προώθηση της συλλογικής εργασίας ή υποστήριξη των εργαζομένων, όλοι μπορούν και μάλιστα πρέπει να παίξουν αυτόν τον ρόλο. Αυτή η προσέγγιση φαίνεται πιο ρεαλιστική από μια μειοψηφία μάνατζερ που θεωρούνται υπερήρωες οι οποίοι πρέπει να αντιμετωπίσουν όλα τα προβλήματα μιας ομάδας. Είναι στο χέρι του καθενός να αναζητήσει τον κατάλληλο συνάδελφο σύμφωνα με τις δραστηριότητες και τις ανάγκες του. Με αυτή την προσέγγιση, όλοι κερδίζουν, συμπεριλαμβανομένης της επιχείρησης, η οποία επωφελείται από εργαζόμενους με κίνητρα και μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Ο Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης είναι καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, ακαδημαϊκός