«Μια συζήτηση με τη Ρωσία είναι πάντα δύσκολη»

Τηλεφωνική επικοινωνία με τον ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν αναμενόταν να έχει λίγο πριν από το μεσημέρι, ώρα Ελλάδας, σήμερα ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, με στόχο, όπως διευκρινίστηκε, αφενός «να συνεχιστεί ο διάλογος» και η αναζήτηση διεξόδου από την ουκρανική κρίση, αφετέρου «να πιεστεί η Ρωσία να αποσαφηνίσει τη θέση της και τον σκοπό των στρατιωτικών ελιγμών της». Μία ακόμα εκδήλωση της προσπάθειας των Ευρωπαίων να παραμείνουν ενεργοί παράγοντες στον ευρύτερο διάλογο με τη Μόσχα, αν και η τελευταία έχει ξεκαθαρίσει ότι εννοεί να διαπραγματευθεί μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη αποκλειστικά με τις ΗΠΑ. Λίγες ώρες αφότου παρέλαβε γραπτώς την αμερικανική απάντηση στις μαξιμαλιστικές αξιώσεις που ήγειρε τον περασμένο μήνα, το Κρεμλίνο σχολίασε το περιεχόμενό της με ψυχρότητα, αφήνοντας ωστόσο ανοιχτή την πόρτα στη διπλωματία. Το αυτό κάνει και η Δύση, δρομολογώντας ωστόσο παράλληλα μέτρα αποτροπής. ΗΠΑ και Γερμανία φάνηκαν χθες για πρώτη φορά να βρίσκονται στο ίδιο μήκος κύματος όσον αφορά τον αγωγό Nord Stream 2, που συνδέει τη Ρωσία με τη Γερμανία, δηλώνοντας πως δεν θα λειτουργήσει αν η Ρωσία προχωρήσει σε εισβολή στην Ουκρανία. Το θέμα θα βρεθεί αναμφισβήτητα, μαζί με την κρίση στην Ουκρανία συνολικά, ψηλά στην ατζέντα των συνομιλιών που θα έχουν στις 7 Φεβρουαρίου στην Ουάσιγκτον ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και ο γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς.

«Επεξεργαζόμαστε (μαζί με τους δυτικούς συμμάχους μας) πακέτο ισχυρών κυρώσεων», το οποίο καλύπτει πολλούς τομείς, «περιλαμβανομένου και του Nord Stream 2», επιβεβαίωσε χθες στην Μπούντεσταγκ η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποκ, ξεκαθαρίζοντας τη θέση του Βερολίνου στο θέμα έπειτα από τους γερμανικούς δισταγμούς των τελευταίων εβδομάδων, και ενώ η κυβέρνηση Σολτς δέχεται έντονη κριτική για τη θέση που έχει υιοθετήσει έναντι της Μόσχας - μεταξύ άλλων, για την άρνησή της να στείλει όπλα στο Κίεβο, αντίθετα με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. «Θέλω να είμαι πολύ σαφής: εάν η Ρωσία προχωρήσει σε εισβολή στην Ουκρανία με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ο Nord Stream δεν θα προχωρήσει» είχε τονίσει λίγες ώρες νωρίτερα ο Νεντ Πράις, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Η Ρωσία, βέβαια, η οποία έχει αναπτύξει στρατεύματα και κατά μήκος των συνόρων της με την Ουκρανία καθώς και στη Λευκορωσία, με το επιχείρημα (ή πρόσχημα, κατ' άλλους) προγραμματισμένων για τον επόμενο μήνα κοινών ασκήσεων με το Μινσκ, επιμένει πως δεν έχει σκοπό να εισβάλει στην Ουκρανία. «Θεωρούμε απαράδεκτη ακόμα και τη σκέψη ενός πολέμου μεταξύ των λαών μας» δήλωσε χαρακτηριστικά χθες ο Αλεξέι Ζάιτσεφ, εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, κατηγορώντας για μία ακόμα φορά τη Δύση ότι υποδαυλίζει μια «τεχνητή» σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και επισημαίνοντας πως η απόσυρση των νατοϊκών δυνάμεων από την Ανατολική Ευρώπη θα άμβλυνε τη στρατιωτική ένταση στην περιοχή.

Η απόσυρση αυτή, μαζί με το τέλος της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ και τη διαβεβαίωση πως η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί ποτέ σε αυτό, ήταν οι βασικές αξιώσεις ασφαλείας που ήγειρε η Μόσχα τον περασμένο μήνα. Οι γραπτές απαντήσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ δεν δημοσιοποιήθηκαν, αμφότερα όμως τις είχαν ήδη απορρίψει επανειλημμένως ως απαράδεκτες, εκφράζοντας παράλληλα προθυμία για διαπραγματεύσεις σε άλλα ζητήματα, όπως ο έλεγχος των εξοπλισμών, τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και τα όρια στην κλίμακα και το εύρος των στρατιωτικών ασκήσεων. Τόσο ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ όσο και ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσαν χθες πως είναι σαφές ότι οι ΗΠΑ δεν είναι πρόθυμες να εισακούσουν τα κύρια αιτήματα της Ρωσίας για την ασφάλειά της, παράλληλα ωστόσο επισήμαναν πως η Μόσχα δεν θα βιαστεί ούτε να βγάλει συμπεράσματα ούτε «να αντιδράσει» - με τον Πεσκόφ να δηλώνει ότι είναι προς το συμφέρον «τόσο της Μόσχας όσο και της Ουάσιγκτον» να συνεχίσουν τον διάλογο και τον Λαβρόφ να επισημαίνει πως «υπάρχει μια αντίδραση που επιτρέπει να ελπίζουμε ότι θα αρχίσει μια σοβαρή συζήτηση για τα δευτερεύοντα ζητήματα».

Μια νέα συνάντηση του «Σχήματος της Νορμανδίας», διπλωματικών συμβούλων δηλαδή από τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Ρωσία και την Ουκρανία, προγραμματίστηκε να πραγματοποιηθεί σε δύο εβδομάδες στο Βερολίνο έπειτα από την προχθεσινή συνάντησή τους στο Παρίσι: «καλό νέο» το χαρακτήρισε ο ουκρανός υπουργός Εξωτερικών, Ντμίτρο Κουλέμπα, βλέποντας σε αυτό μια ένδειξη «ότι η Ρωσία για τις επόμενες δύο εβδομάδες θα παραμείνει στη διπλωματική οδό». «Τίποτα δεν έχει αλλάξει, και αυτά είναι τα κακά νέα», πρόσθεσε εντούτοις ο ίδιος. Μπορεί άραγε να φέρει κάποια θετική εξέλιξη η αναμενόμενη για σήμερα τηλεφωνική επικοινωνία Μακρόν και Πούτιν; Οπως σχολίαζε χθες η ανταποκρίτρια του «Guardian» στο Παρίσι, ο γάλλος πρόεδρος προσεγγίζει από καιρό τις διεθνείς υποθέσεις με την πεποίθηση ότι μπορεί να ανοίξει διάλογο καλλιεργώντας μια προσωπική σχέση με «δύσκολους» ξένους ηγέτες. Ο ίδιος έχει όμως αναγνωρίσει πως «μια συζήτηση με τη Ρωσία είναι πάντα δύσκολη».