Έντυπη Έκδοση
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου του tanea.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
Αν είστε συνδρομητής μπορείτε να συνδεθείτε από εδώ:
Σύνδεση μέλους
Αν θέλετε να γίνετε συνδρομητής μπορείτε να αποκτήσετε τη συνδρομή σας εδώ:
Εγγραφή μέλους
Παραφράζοντας τον τίτλο του έργου του Αλέξη Δημαρά θα επιχειρήσουμε να δείξουμε ότι οι πολιτικές του υπουργείου Παιδείας δεν εντάσσονται σε ένα αξιόπιστο σχέδιο αλλαγών στην εκπαίδευση και δεν συνιστούν αυτό που θα ονόμαζε κάποιος «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση».
Βήμα 1ο: Διάλογος
Ακόμα και αν υπήρχε μία οραματική μεταρρυθμιστική πολιτική, θα ήταν επιθυμητή αν όχι αναγκαία για την εφαρμογή της, η συναίνεση τουλάχιστον των εμπλεκομένων.
Οι περισσότερες όμως από τις νομοθετικές ρυθμίσεις έχουν ψηφιστεί χωρίς προηγούμενο διάλογο, κάποιες φορές με εκπρόθεσμες τροπολογίες (ρύθμιση σχετικά με τη διεξαγωγή των εκλογών των αιρετών - Οκτώβριος 2020, τροπολογία για την επαγγελματική ισοδυναμία πτυχίων των κολεγίων - Δεκέμβριος 2020, τροπολογία για τη δυνατότητα απευθείας μετάδοσης διδασκαλίας που πραγματοποιείται διά ζώσης - Μάιος 2020).
Βήμα 2ο:
Πρώτα η εκπαίδευση
Σε κάθε περίπτωση δεν πρέπει να ενθαρρύνονται πολιτικές, προκειμένου τα εκπαιδευτικά συστήματα να ανταποκρίνονται αποδοτικότερα στις οικονομικές απαιτήσεις.
Τόσο ο νόμος 4635/2020 που θεσμοθέτησε την επαγγελματική ισοδυναμία πτυχίων Κολεγίων όσο και η τροπολογία στον νόμο 4763/2020 για την αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων δείχνουν σαφώς την προτεραιοποίηση στην οικονομία και την εκχώρηση τομέων της δημόσιας παιδείας σε μία χωρίς έλεγχο ιδιωτική πρωτοβουλία.
Στον νόμο για την επαγγελματική εκπαίδευση η σχέση εκπαίδευσης και αγοράς δεν προτείνεται με όρους ισοτιμίας.
Βήµα 3ο:
Συµµετοχικές διαδικασίες
Το πρόβλημα εντείνεται όσο η ρητορική για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση ενισχύει τις τάσεις επιβολής και ελέγχου.
Χαρακτηριστική περίπτωση εξουσιαστικής αντίληψης ήταν οι θεσμοθετήσεις σχετικά με τις εκλογές για την ανάδειξη αιρετών εκπροσώπων.
Το υπουργείο Παιδείας αξιοποίησε τα επικοινωνιακά μέσα για να παρουσιάσει τους εκπαιδευτικούς ως συντηρητικό σώμα που αρνείται την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών (ηλεκτρονική ψηφοφορία) στις δημόσιες διαδικασίες.
Ηταν το ίδιο σώμα που στα πρώτα βήματα της τηλεκπαίδευσης σήκωσε σχεδόν αποκλειστικά στις πλάτες του όλο το βάρος του ελλείμματος υποδομών, πόρων και επιμόρφωσης, κάνοντας δυνατή τη συνέχιση της διδακτικής - παιδαγωγικής σχέσης με τους μαθητές σε όλη την περίοδο της πανδημίας.
Βήµα 4ο :
Με το βλέµµα στο µέλλον
Οι νομοθετήσεις του υπουργείου Παιδείας το 2020, «Αναβάθμιση του Σχολείου και Αλλες Διατάξεις», «Ωρολόγιο Πρόγραμμα των μαθημάτων του Γενικού Λυκείου», «Εκσυγχρονισμός της Ιδιωτικής Εκπαίδευσης», αποκαλύπτουν μία αντίληψη επιστροφής σε παραδοσιακές αρχές και μοντέλα του παρελθόντος.
Η αυστηροποίηση του τρόπου προαγωγής και απόλυσης, η αύξηση του αριθμού των εξεταστικών δοκιμασιών χωρίς αντίστοιχες αλλαγές στη διδασκαλία και στο περιεχόμενο των γνωστικών αντικειμένων, η επαναφορά της διαγωγής, ο εξοβελισμός επιστημονικών περιοχών από τα ωρολόγια προγράμματα, αλλά και η υπό διαβούλευση καθιέρωση νέου τρόπου πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που υποβιβάζει ακόμη περισσότερο το Λύκειο σε θεραπαινίδα του Πανεπιστημίου1, είναι μέτρα απόλυτα συμβατά με την προσέγγιση των αρχών του 1970, «back to basics» και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να θεωρηθούν «μεταρρύθμιση».
Συµπέρασµα
Τα σχολεία θα πρέπει να είναι ανοιχτά σε αλλαγές, προκειμένου να παρέχουν ευκαιρίες στους μαθητές να μαθαίνουν πώς να ελέγχουν ενεργητικά τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες σε μια πολύπλοκη και δυναμική κοινωνία2. Σε μία τέτοια διαδικασία ο ρόλος του δασκάλου είναι καθοριστικός και η ανάδειξη της σημασίας του λειτουργήματος του εκπαιδευτικού, αναγκαία συνθήκη για οποιαδήποτε αλλαγή.
«Ο τελικός και μακροπρόθεσμος στόχος μιας προοδευτικής ριζοσπαστικής εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης είναι η ανάπτυξη θεσμικών και δομικών προϋποθέσεων και η προώθηση επαγγελματικών νοοτροπιών που κάνουν τη συνεχή αλλαγή των όρων διδασκαλίας - μάθησης - συνεργασίας αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής σχολικής εργασίας»3.
Ο Ανδρέας Παπαδαντωνάκης είναι ειδικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ)
(1) Α. Δημαράς: «Το Πανεπιστήμιο και οι θεραπαινίδες του»
(2) Αμαλία Α. Υφαντή: «H λογική της εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης και οι τάσεις ενδυνάμωσης του σχολείου. Μια κριτική προσέγγιση»
(3) Α. Δημαράς: «Η Μεταρρύθμιση που δεν έγινε»
