Κυκλοφόρησαν χθες φωτογραφίες με γυναίκες και παιδιά του καταυλισμού που κοιμήθηκαν στο νεκροταφείο, γύρω από τάφους. Φοβερή εικόνα, συγκλονιστική. Ικέτες γύρω από τα μνήματα. Γύρω από τέτοιες εικόνες θα παραχθούν σελίδες επί σελίδων κοινωνιολογίζουσες παρατηρήσεις.
Οποιος έχει ασχοληθεί με την εικόνα και τις στρατηγικές της, ξέρει ότι πολύ συχνά οι εικόνες δεν λένε την αλήθεια. Ούτε καν οι εικόνες που υποδύονται τα ρεπορτάζ, που απεικονίζουν αυτό που συμβαίνει. Μερικές φορές, απλώς, επειδή το νόημα των όσων συμβαίνουν είναι διαφορετικό από το νόημα που δίνουν εκείνοι που το απαθανατίζουν υπαγορεύοντας εμμέσως διά την αισθητικής την πρόσληψή του. Αλλες φορές επειδή, απλώς, οι εικόνες είναι σκηνοθετημένες.
Το ανθρώπινο δράμα έχει πολλές αποτρόπαιες όψεις – αλλά οι πιο αποτρόπαιες συχνότατα διαφεύγουν της αντιληπτικής ικανότητάς μας. Αυτό που περισσότερο με είχε εντυπωσιάσει στην Ειδομένη, όταν είχα πάει στον μεγάλο καταυλισμό μεταναστών και προσφύγων που προσπαθούσαν να περάσουν τα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία για να βρουν διέξοδο στην Ευρώπη, ήταν ότι οι αισθητικοποιημένες εικόνες που κυκλοφορούσαν γι’ αυτούς δεν απηχούσαν την πραγματικότητα. Το αντίθετο. Η αισθητική εγκλώβιζε το νόημα, μετέτρεπε ένα πολιτικό πρόβλημα με ανθρωπιστική διάσταση σε μελόδραμα.
Δεν εμπιστεύομαι το μελόδραμα, επειδή δίνει την πρωτοκαθεδρία στο σοκ, την πρώτη εντύπωση, τη συγκίνηση. Με τον ίδιο τρόπο που δεν εμπιστεύομαι τις καλολογικές αναλύσεις για να προσεγγίσουν ένα πρόβλημα η πραγματικότητα του οποίου είναι αδιανόητα περίπλοκη.
