Η αρχέγονη και καθοριστική σημασία της χερσαίας αποτροπής

Στο τρέχον μεταβαλλόμενο περιφερειακό περιβάλλον ασφαλείας, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν τις στρατιωτικές δυνατότητες για άμεση ευέλικτη αντίδραση και συντριβή κάθε συμβατικής στρατιωτικής απειλής, προερχόμενη από οποιονδήποτε δυνητικό εχθρό, σε χαμηλής ή υψηλής έντασης σύγκρουση.

Η ελληνική υψηλή στρατηγική, με το θεσμικό κείμενο του ΥΠΕΘΑ «Πολιτική Εθνικής Άμυνας» του 2005 και εντεύθεν, εφαρμόζει το «αμυντικό - αποτρεπτικό» δόγμα ως το στρατηγικό δόγμα των Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτό  επιδιώκει τη διατήρηση του status quo στην περιοχή, την εξασφάλιση της αποτροπής και την ενίσχυση των αμυντικών και αντεπιθετικών στρατιωτικών ικανοτήτων της Ελλάδας.

Συνήθως, κράτη απειλούμενα από ισχυρούς εχθρούς επικροτούν δόγματα αποτροπής και η τουρκική απειλή αποτελεί την μόνιμη και κύρια απειλή της  Ελλάδος από το 1974 μέχρι σήμερα. Θεμελιώδες στοιχείο ενός αποτρεπτικού δόγματος είναι η αξιοπιστία του, ενώ οι υπολογισμοί κόστους/οφέλους εδράζονται σε εκτιμήσεις των κατανομών και ανακατανομών ισχύος σε επίπεδο υψηλής στρατηγικής. Η αποτελεσματικότητα της αποτροπής βασίζεται σε τρία στοιχεία: στην επιχειρησιακή ικανότητα πρόκλησης ζημιών, στην πολιτική βούληση να το πράξει αλλά και στην αποδοχή των συνεπειών από την άποψη της κλιμάκωσης και, τέλος, στην ικανότητα να πείσει τον εχθρό για την αξιοπιστία της απειλής. Όμως, σε περίπτωση έναρξης εχθροπραξιών, τότε το δόγμα της αποτροπής καταρρέει. Η αποτροπή του 21^ου αιώνα δεν είναι διαφορετική στη θεωρία και στην πρακτική από την πυρηνική αποτροπή του 20^ου αιώνα ή ακόμη και τον 5^ο - 4^ο αιώνα π.Χ., όπως ερμηνεύτηκε από τον Θουκυδίδη.

Το επιχειρησιακό περιβάλλον των στρατιωτικών δυνάμεων, το οποίο κινείται προς το 2035, θα επηρεάζεται από την καινοτομία του εκσυγχρονισμού των πλατφορμών μάχης, τις απειλές στον κυβερνοχώρο, τη ρομποτική και την τεχνητή νοημοσύνη. Επιπρόσθετα, θα χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά υψηλή δυναμική και πολυπλοκότητα και η 'φύση του πολέμου' θα διευρύνεται πέρα από τις παραδοσιακές φυσικές περιοχές σύγκρουσης: ξηρά, θάλασσα και αέρα. Το επιχειρησιακό περιβάλλον θα συνεχίσει πλέον να αλλάζει με τέσσερις θεμελιώδεις και αλληλένδετους τρόπους: οι αντίπαλοι να προκαλούν την παγκόσμια τάξη σε όλους τους τομείς: ξηρά, θάλασσα, αέρας, διάστημα, κυβερνοχώρος και ηλεκτρομαγνητικό φάσμα. Έτσι το πεδίο μάχης  θα γίνεται όλο και πιο θανατηφόρο, η επιχειρησιακή πολυπλοκότητα θα αυξάνεται παγκοσμίως και η αποτροπή επιθετικών πράξεων θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη.

Σήμερα, η πολυχωρική μάχη (multi-domain battle), μια πρόσφατη επιχειρησιακή έννοια με στρατηγικές, επιχειρησιακές και τακτικές επιπτώσεις, αφορά την εξέλιξη των συνδυασμένων όπλων για τον 21^ο αιώνα. Περιγράφει, πώς οι χερσαίες δυνάμεις ως μέρος της διακλαδικής δύναμης θα επιχειρούν, θα μάχονται και θα εκστρατεύουν επιτυχώς σε όλους τους τομείς, κατά την περίοδο 2025-2040.

Η ελληνική χερσαία ισχύς μετασχηματίζεται και χαρακτηρίζεται από υψηλή ταχύτητα δράσης, κινητικότητα, ευκινησία, φονικότητα, ακρίβεια προσβολής, υπεροχή πληροφοριών, ολοκληρωμένη προστασία των στρατιωτικών δυνάμεων και επικεντρωμένη διοικητική μέριμνα (εφοδιασμός) για τη διεξαγωγή πολυχωρικής μάχης και κυρίαρχου πολυχωρικού ελιγμού σε βάθος, με υποστήριξη δίκτυο-κεντρικών επιχειρήσεων, στο επιχειρησιακό περιβάλλον της Ελλάδας - Κύπρου - Ανατολικής Μεσογείου, καθώς επίσης σε κοινές επιχειρήσεις με συμμάχους.

Ο Στρατός Ξηράς συμβάλλει στην αποτροπή με συνεχή παρουσία σε όλη την ελληνική επικράτεια, δηλώνοντας κυριαρχία και αποφασιστικότητα για την υπεράσπιση του εθνικού εδάφους, ενώ με την εκτέλεση πληθώρων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε κλαδικό και διακλαδικό επίπεδο επαυξάνει την μαχητική του ισχύ.

Εξάλλου, η άμεση στρατιωτική κινητοποίηση και αποτρεπτική δράση των Δυνάμεων Προκαλύψεως του Ελληνικού Στρατού, σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία, στην περιοχή του Έβρου πρόσφατα αυτό ακριβώς έδειξε.

Ο Πολυχρόνης Ναλμπάντης είναι υποστράτηγος ε.α,  διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων