Ο Ιμπραχίμ Καλίν, εκπρόσωπος Τύπου της Προεδρίας της Δημοκρατίας και ένας εκ των πλέον έμπιστων συμβούλων του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη ότι επίκειται επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στην Τουρκία. Προσδιόρισε μάλιστα τις αρχές Φεβρουαρίου ως το πιθανότερο διάστημα για την πραγματοποίηση της συνάντησης του έλληνα Πρωθυπουργού με τον πρόεδρο της Τουρκίας – πιθανότατα στην Κωνσταντινούπολη. Η ακριβής ημερομηνία δεν έχει ακόμη καθοριστεί και αυτό είναι λογικό με βάση κυρίως τις πολιτικές προτεραιότητες της κυβέρνησης στην Αθήνα.

Η υπερψήφιση της Συμφωνίας των Πρεσπών και του Πρωτοκόλλου Ενταξης της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ διαμορφώνουν εκ των πραγμάτων ένα ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα για τον Τσίπρα που επιθυμεί να έχει κλείσει κάθε εκκρεμότητα πριν συναντηθεί με τον ηγέτη του δύσκολου γείτονα εξ Ανατολών.

ΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Πρωθυπουργός ήθελε και θέλει να μιλήσει από κοντά με τον Ερντογάν. Τόσο ο ίδιος όσο και το στενό επιτελείο του πιστεύουν ότι στη σημερινή Τουρκία δεν μπορεί να έχει κάποιος ακριβή (όσο αυτό είναι δυνατόν…) αντίληψη των προτεραιοτήτων αλλά και των προθέσεων της Αγκυρας αν δεν ομιλεί σε επίπεδο κορυφής με τον ίδιο τον τούρκο πρόεδρο. Στην Αθήνα εκτιμούν ότι ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δεν διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής και τα πάντα εκπορεύονται από το προεδρικό μέγαρο και μια ομάδα στενών συμβούλων του Ερντογάν. Μόνο ο Χουλουσί Ακάρ, ο υπουργός Αμυνας, θεωρείται μετρήσιμο μέγεθος, σύμφωνα με ελληνικές διπλωματικές πηγές.

Από την άποψη αυτή, η ανάληψη του υπουργείου Εθνικής Αμυνας από τον τέως αρχηγό ΓΕΕΘΑ, ναύαρχο Ευάγγελο Αποστολάκη, κρίνεται από το Μέγαρο Μαξίμου σημαντική κίνηση ώστε να διατηρούνται ανοικτοί δίαυλοι επικοινωνίας, καθώς οι δύο άνδρες φαίνεται να έχουν αναπτύξει μια σχέση εμπιστοσύνης.

Καθώς η Τουρκία βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο (διεξάγονται τοπικές εκλογές τον Μάρτιο) και το βλέμμα της είναι κυρίως στραμμένο στις μελλοντικές εξελίξεις στη Συρία (που για την Αθήνα συνδέονται με τις εξελίξεις στο Προσφυγικό), ενώ και η Ελλάδα βρίσκεται σε μια οιονεί προεκλογική φάση, το σπουδαιότερο θέμα είναι να κρατηθεί η θερμοκρασία σε χαμηλά επίπεδα.

Παράλληλα, οι διερευνητικές επαφές έχουν νεκρώσει εδώ και πολλούς μήνες. Δεν λείπουν όσοι θα ήθελαν την επανεκκίνησή τους, αλλά μοιάζει δύσκολο αυτές να παραγάγουν κάποιο αποτέλεσμα σε αυτήν τη συγκυρία. Θα μπορούσαν βέβαια να λειτουργήσουν ως βαλβίδα εκτόνωσης εντάσεων, χωρίς όμως να μεταβάλουν τις υπάρχουσες ισορροπίες.

Σημειώνεται εδώ πάντως ότι η Αθήνα, αν και εξετάζει σοβαρά την κατάθεση νόμου για την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο Πέλαγος, δεν προτίθεται σε αυτήν τη φάση να κάνει κάποια κίνηση στο Αιγαίο.

ΓΕΩΤΡΥΠΑΝΑ ΚΑΙ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ. Θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι Τσίπρας και Ερντογάν θα συζητήσουν επί των ενεργειακών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο, εντός της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Το πλωτό γεωτρύπανο της κοινοπραξίας της αμερικανικής Exxon Mobil και της καταριανής Qatar Petroleum συνεχίζει τις έρευνες στο Οικόπεδο 10, αλλά από όσα έχουν γίνει γνωστά (αν και όχι επίσημα) δεν υπήρξαν θετικά αποτελέσματα στον πρώτο γεωτρητικό στόχο (Δελφύνη). Το γεωτρύπανο προχώρησε στον δεύτερο στόχο (Γλαύκος). Η Αγκυρα παρακολουθεί τις εξελίξεις από πολύ κοντά. Η ρητορική της είναι οξεία, αλλά οι κινήσεις της είναι προσεκτικές και δεν έχουν ενοχλήσει την αμερικανική εταιρεία. Τα οριστικά αποτελέσματα των γεωτρήσεων θα κρίνουν πολλά.

Αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι δεν πρέπει να αναμένονται εξελίξεις στο Κυπριακό εντός του πρώτου εξαμήνου του 2019, κάτι που έχει επανειλημμένα πει η τουρκική πλευρά. Και η Αθήνα όμως δεν δείχνει να βιάζεται σε αυτήν τη φάση, ενώ οι αμερικανικές προθέσεις είναι θολές, παρά την υπογραφή του Μνημονίου Προθέσεων Ουάσιγκτον – Λευκωσίας. Πρόσφατα, ο κατά πολλούς επόμενος «πρόεδρος» των Κατεχομένων, ο Κουντρέτ Οζερσάι, είχε υψηλόβαθμες επαφές στην αμερικανική πρωτεύουσα με τον βοηθό υπουργό Εξωτερικών για ευρωπαϊκές υποθέσεις Γουές Μίτσελ και τη Φιόνα Χιλ, στέλεχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας για θέματα Ευρώπης και Ρωσίας.

ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΗΠΑ. Οι ενεργειακές εξελίξεις θα είναι κομβικές, αλλά δεν είναι η μόνη κρίσιμη παράμετρος. Η Αγκυρα παρακολουθεί στενά τα τεκταινόμενα στην τριμερή συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Αν ευοδωθούν οι προσπάθειες να συμμετάσχει ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στην επικείμενη συνάντηση της Κρήτης για την υπογραφή της Διακυβερνητικής Συμφωνίας για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου East Med, τότε αναμφίβολα το μήνυμα θα είναι ισχυρό προς την Αγκυρα.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζονται αποφασισμένες να στηρίξουν αυτό το τρίγωνο ως βραχίονα των σχεδιασμών τους για μια νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας για την περιοχή.

Δεν πρέπει επίσης να λησμονείται ότι τις προηγούμενες ημέρες έλαβε χώρα στο Κάιρο μια πολύ σημαντική συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Αιγύπτου, Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας, Ιταλίας, Ιορδανίας αλλά και της Παλαιστινιακής Αρχής για την ίδρυση του Φόρουμ Αερίου Ανατολικής Μεσογείου. Ο αποκλεισμός της Τουρκίας έχει τη δική του σημασία. Ωστόσο, εσχάτως, καταβάλλονται προσπάθειες για γεφύρωση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων, αν και το «συριακό παζλ» περιπλέκει τις ισορροπίες.