Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν θα σταθεί εμπόδιο στις προσπάθειες της κυβέρνησης να μην εφαρμόσει τις προνομοθετημένες περικοπές στις συντάξεις από την 1η Ιανουαρίου 2019, αφήνοντας την Αθήνα να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά των Ευρωπαίων.

Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος πήρε στη διάρκεια δύο διαδοχικών συναντήσεων με Πολ Τόμσεν και Κριστίν Λαγκάρντ πράσινο φως  από το ΔΝΤ να διαπραγματευτεί με τους Ευρωπαίους χωρίς να φοβάται ότι το Ταμείο θα επιμείνει δημοσίως στην πάγια θέση του, για τη διαρθρωτική φύση των περικοπών στις συντάξεις. Ο,τι έχει να πει το ΔΝΤ θα το πει μετά τον Ιανουάριο, όταν θα εκπονήσει την πρώτη έκθεση της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας και επομένως σε αυτό το παράθυρο τριών και πλέον μηνών, η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να επιχειρήσει να παίξει μπάλα μόνο στο γήπεδο της Ευρώπης.

Πηγές οι οποίες είναι σε θέση να γνωρίζουν μεταφέρουν στα «ΝΕΑ» το σκηνικό των συναντήσεων Τσακαλώτου με Τόμσεν και Λαγκάρντ την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου σε δύο ξεχωριστές αίθουσες του κεντρικού συνεδριακού χώρου στο Μπαλί της Ινδονησίας, όπου πραγματοποιήθηκε η ετήσια σύνοδος του ΔΝΤ.

Στην πρώτη συνάντηση με τον Πολ Τόμσεν, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ήρθε αντιμέτωπος με αυτό που λίγο πολύ – μπορεί να εικάσει κανείς  – περίμενε. Ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ΔΝΤ, σύμφωνα με πληροφορίες, εμφανίστηκε ανήσυχος για τις εξελίξεις στην Ιταλία, πως αυτές μπορεί να επηρεάσουν την Ελλάδα και συνέστησε προσοχή στους χειρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης επισημαίνοντας την άνοδο του κόστους δανεισμού τόσο για την Ιταλία όσο και για την Ελλάδα. Χθες το σπρεντ των ιταλικών δεκαετών ομολόγων κατέγραψε υψηλό πενταετίας μετά την απόρριψη του ιταλικού προϋπολογισμού με το τριπλάσιο σε σχέση με τους αρχικούς στόχους (2,4% του ΑΕΠ έναντι 0,8%) έλλειμμα από την Κομισιόν. Στους ελληνικούς δεκαετείς τίτλους η απόδοση εκτινάχθηκε και πάλι πάνω από το 4,5%, με τις ιταλικές πιέσεις να πολλαπλασιάζονται εξαιτίας της πολιτικής αβεβαιότητας που πυροδότησε η παραίτηση Κοτζιά σε ένα σκηνικό όπου οι επενδυτές αμφισβητούν την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας και τις ικανότητες χρηματοδότησής της από το τραπεζικό σύστημα.

Το μήνυμα. Στο επίμαχο θέμα των συντάξεων, το οποίο συζητήθηκε τόσο με τον Τόμσεν όσο και στη συνάντηση που ακολούθησε το μεσημέρι της Παρασκευής με την Κριστίν Λαγκάρντ, η γραμμή του ΔΝΤ ήταν ενιαία: «Βρείτε τα με τους Ευρωπαίους, εφόσον βγαίνουν τα νούμερα».

Οι πληροφορίες αναφέρουν πως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ξεκίνησε τη συζήτηση στη βάση του κεντρικού επιχειρήματος της ελληνικής κυβέρνησης: η περικοπή των συντάξεων δεν έχει διαρθρωτικό χαρακτήρα αλλά δημοσιονομικό και σε δημοσιονομικούς όρους δεν υπάρχει λόγος να κοπούν οι συντάξεις δεδομένου ότι επιτυγχάνεται ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.

Το ΔΝΤ, παραμονές της ετήσιας Συνόδου μέσω της έκθεσης Fiscal Monitor προχώρησε σε αναθεώρηση των εκτιμήσεών του για το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Χωρίς αστερίσκους, εκτιμά πλέον πως έως και το 2022 σε ετήσια βάση θα επιτυγχάνεται πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, όπως ακριβώς προβλέπει η συμφωνία με τους δανειστές.

Στο έτερο επιχείρημα του ΔΝΤ αναφορικά με το ύψος της συνταξιοδοτικής δαπάνης στην Ελλάδα, σε πολλαπλάσιο επίπεδο σε σχέση με την ευρωζώνη, το αντεπιχείρημα είναι πως στην ευρωζώνη η προσθήκη ιδιωτικών συνταξιοδοτικών προγραμμάτων αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα των συνταξιούχων, κάτι το οποίο δεν συμβαίνει στην Ελλάδα.

Οσον αφορά τον διαρθρωτικό χαρακτήρα των περικοπών, οι θέσεις του ΔΝΤ δεν έχουν αλλάξει, αλλά η στάση του έναντι της ελληνικής κυβέρνησης έχει σαφώς μετατοπιστεί.

Το ΔΝΤ, σύμφωνα με πληροφορίες, συνεχίζει να υποστηρίζει πως οι προνομοθετημένες περικοπές στις συντάξεις συνιστούν μια «καλή μεταρρύθμιση» χωρίς όμως να της δίνουν επείγοντα και επιτακτικό χαρακτήρα. Στις αρχές του έτους, με την πρώτη έκθεση του ΔΝΤ, δεν αποκλείεται και πάλι οι τόνοι να ανέβουν, πολύ περισσότερο «αν στραβώσουν τα νούμερα» όπως εκτιμά μια πηγή. Μέχρι τότε όμως, η σιωπή του ΔΝΤ μπορεί να αποδειχθεί χρυσός για την κυβέρνηση.

Το παζάρι. Με μια μεταβλητή λιγότερη, μετά το πέρασμα του ΔΝΤ στο πίσω κάθισμα, η εξίσωση των περικοπών ή μη στις συντάξεις παραμένει ακόμα δύσκολη. Στους κόλπους της Κομισιόν είναι ευρέως διαδεδομένη η εκτίμηση πως δεν χρειάζεται να κοπούν οι συντάξεις εφόσον τα νούμερα βγαίνουν. Στο σημείο αυτό εντοπίζονται ήδη όμως κάποιες δυσκολίες. Πληροφορίες που έχουν ήδη δημοσιεύσει «ΤΑ ΝΕΑ» αναφέρουν πως κατά την εκτίμηση των θεσμών προκύπτει δημοσιονομικό κενό της τάξης των 200-300 εκατ. ευρώ το 2019 στο σενάριο μη εφαρμογής των περικοπών και παράλληλης υλοποίησης επεκτατικών μέτρων (ΕΝΦΙΑ, ασφαλιστικές εισφορές, επιδότηση ενοικίου) ύψους 765 εκατ. ευρώ. Χωρίς να αποκλείεται το κενό αυτό να περιοριστεί στη βάση νεότερων στοιχείων έως το τέλος Νοεμβρίου, επίσης δεν αποκλείεται το πακέτο των θετικών μέτρων να συρρικνωθεί, συμβάλλοντας στη συντήρηση συνθηκών ακραίας υπερφορορλόγησης.

Εφόσον κλείσει πρώτα η συμφωνία με τους δανειστές για τα «νούμερα», ακολουθεί η δοκιμασία του Eurogroup. Ολες οι εμπλεκόμενες πλευρές αναγνωρίζουν πως στο τέλος της ημέρας η απόφαση για τις συντάξεις θα είναι πολιτική και οι πληροφορίες αναφέρουν πως εκτός από τον γερμανό υπουργό Οικονομικών Ολαφ Σολτς, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν αποκλείεται να βρεθεί απέναντι σε ένα μπλοκ χωρών που αντιδρούν στο ενδεχόμενο ακύρωσης του μέτρου. Υπενθυμίζεται ότι κατά τις διακηρύξεις της ελληνικής κυβέρνησης στόχος είναι η ακύρωση των ψηφισμένων περικοπών (ό,τι έχει ψηφιστεί παύει να ισχύει με ένα νέο νόμο, πρέπει να «ξεψηφιστεί» έλεγε προ ημερών κυβερνητική πηγή), ενώ στους κόλπους των θεσμών επικρατέστερο θεωρείται το σενάριο της αναβολής των περικοπών μέχρι νεοτέρας και ανάλογα με τις δημοσιονομικές εξελίξεις.

Το χρονοδιάγραμμα. Επί των χρονοδιαγραμμάτων, στις 5 Νοεμβρίου στην επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup παρότι το βασικό θέμα συζήτησης όπως όλα δείχνουν θα είναι η Ιταλία, αναμένεται να δοθεί σήμα προς τον άλληνα υπουργό Οικονομικών. Ξεκάθαρες απαντήσεις δεν μπορούν να υπάρξουν όμως πριν από το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου, όταν η Κομισιόν θα δημοσιοποιήσει τη θέση της αναφορικά με το προσχέδιο του ελληνικού προϋπολογισμού ταυτόχρονα με την πρώτη έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας από τους Ευρωπαίους.

Στις 21 Νοεμβρίου, σε κάθε περίπτωση το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να καταθέσει ένα σενάριο για τον προϋπολογισμό του επομένου έτους . Παρ’ ότι δεν είναι ασύνηθες φαινόμενο οι συμπληρωματικοί προϋπολογισμοί τους πρώτους μήνες του νέου έτους, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι σε όρους πολιτικούς το τοπίο για τις συντάξεις θα πρέπει να έχει καθαρίσει πολύ νωρίτερα.