Θανάσης Θ. Νιάρχος

Προσφέρουν πολύ κακή υπηρεσία όσοι πιστεύουν ή καταγγέλλουν ότι η τηλεόραση δεν μπορεί να έχει σχέση με τον πολιτισμό. Και όταν λέμε πολιτισμό δεν εννοούμε τον μικρό ή μεγάλο αριθμό εκπομπών που να είναι αφιερωμένες στη λογοτεχνία, το θέατρο, τη ζωγραφική, τη μουσική ή τον χορό. Μιλάμε για έναν πολιτισμό όπως τον είχε περιγράψει ο […]

Το περιστατικό, αν και απολύτως ποιητικής καταγωγής, δεν παύει να παραμένει εκφραστικό μιας υψηλής οικολογικής ευαισθησίας. Πιστώνεται σε μια πολύ σημαντική νεοελληνίδα ποιήτρια, τη Διαλεχτή Ζευγώλη – Γλέζου (1901-1996), που το πρώτο ποιητικό της βιβλίο, το εκδομένο στα 1931 με τον τίτλο «Τα τραγούδια της μοναξιάς», είχε προλογίσει πολύ θερμά ο Κωστής Παλαμάς. Κατοικώντας με […]

Η πολιτική έχει τη «λογική» της, δεν σημαίνει όμως πως, όσο και αν τη συμμεριζόμαστε, δεν μπορούμε να έχουμε τις δικές μας σκέψεις που, όσο ιδιαίτερες και αν ακούγονται, δεν είναι λόγος αυτός για να μην τις εκφέρουμε. Δεν είναι λίγοι όσους αισθανθήκαμε, παρά την οδύνη τους για τους καταστρεπτικούς σεισμούς στην Τουρκία, να νιώθουν […]

Βέβαια μια λέξη είναι και η λέξη «ουρανός», επομένως ο καθένας μπορεί να τη χρησιμοποιεί όπως θέλει ή όπως τον βολεύει. Οταν με πολύ πιο κρίσιμες λέξεις, όπως οι λέξεις δικαιοσύνη, ειρήνη ή ανθρωπισμός, για παράδειγμα, έχουν διαπραχθεί στο όνομά τους και για λογαριασμό τους «τέρατα», στη λέξη «ουρανός» θα σκοντάψουμε; Πάντως αναρωτιέται κανείς αν […]

Στον Βασίλη Δρογκάρη Κανονικά η επιφυλλίδα θα μπορούσε να έχει τίτλο «Τα εν οίκω, εν δήμω», όμως η λέξη «Μοσχαράκια», αν πληροφορηθεί κανείς το περιστατικό που την υπαγόρευσε, είναι πολύ πιο συγκινητική. Το έχει αφηγηθεί καταπληκτικά σε ένα κείμενο μερικών σελίδων ο πρώτος πρόεδρος της Δημοκρατίας, εξαίρετος ποιητής και δοκιμιογράφος, αλλά και σπουδαίος νομικός, Μιχ. […]

Μια εξαιρετικά εκτιμητέα ποιήτρια συνηθίζει να λέει στους ανθρώπους του στενού περιβάλλοντός της πως «έχουμε έρθει στον κόσμο αυτό για να περνάμε καλά». Δεν είναι τόσο το περιεχόμενο αυτής της απόφανσης που ενοχλεί όσο ο αξιωματικός τρόπος της διατύπωσής του. Με την έννοια ότι δεν είναι κάτι που ισχύει μόνο για την ίδια, ότι κανονικά […]

Αν μαθαίναμε να διαβάζαμε σωστά τις εφημερίδες – όχι όλες βέβαια – και μάλιστα με έναν κριτικό τρόπο, θα αποκτούσαμε μια οξεία και ζωηρή συνείδηση για όσα συμβαίνουν στον κόσμο με μια ισχυρή ανάμεσά τους αλληλεξάρτηση, έστω και αν παραμένει αυτή δυσκολοπροσδιόριστη ή και αθώρητη με την πρώτη ή και με τη δεύτερη ματιά. Οσα εμπόδια και […]

Ή μάλλον ένας απέραντος κόσμος και ένα «κλειστό» λεξιλόγιο. Θα έλεγες πως όσο περισσότερο θέλει να αισθάνεται κανείς ως αναπόσπαστο μέρος του κόσμου ολόκληρου και ότι τον αφορά προσωπικά το καθετί, οσοδήποτε μακριά του και αν συμβαίνει, τόσο μεγαλώνει το αίσθημα της ηδονής όταν μπορεί να λογαριάζει το καθετί ως αποκλειστικά δικό του, ιδιοκτησία του, […]

Αισθάνεται κανείς πολλές φορές τον προφορικό λόγο να εκθέτει περισσότερο από τον γραπτό όσο και αν στον δεύτερο μπορεί να ανατρέξει κανείς ανά πάσα στιγμή, ενώ του πρώτου μπορεί να κάνει χρήση του όσο υπάρχουν άνθρωποι που τον θυμούνται και με την προϋπόθεση πάντα ότι τον έχουν ακούσει. Ανάμεσα στους ανθρώπους που είχαν επιλεγεί προκειμένου […]

Η παράσταση του παιδικού θεάτρου, αν και προσαρμοσμένη στις αντιληπτικές ικανότητες των παιδιών στα οποία απευθυνόταν, 8 έως 11 χρόνων, δεν απέκλειε παιδιά, όπως παρατηρήθηκε, μικρότερης ηλικίας, ενώ το ίδιο ευφρόσυνα γινόταν δεκτή, όπως επίσης παρατηρήθηκε, και από παιδιά που είχαν φτάσει στα 14 τους χρόνια και λογαριάζονταν πια έφηβοι. Ομως με όσους επαίνους θα […]

Σε μεγαλοαστικό αθηναϊκό προάστιο – ας μας επιτραπεί να μην αναφέρουμε ποιο είναι – στην πρόσοψη μιας καφετέριας που μόλις εγκαινιάστηκε φιγουράρει με μεγάλα γράμματα η ονομασία της: «La Café». Ενοχλημένος, ένας από τους σχετικά λίγους περαστικούς του κεντρικοαπόκεντρου δρόμου όπου βρίσκεται η καφετέρια, δρασκελώντας το κατώφλι της, απευθύνεται στον νεαρό άντρα που είναι πίσω από τον […]

Ο κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη να φτιάχνει μια βιογραφία – τη βιογραφία του. Oσο νεότερος είναι τόσο περισσότερο πιστεύει ότι η βιογραφία του θα μπορούσε να σχηματιστεί μόνο χάρη σε μεγάλα γεγονότα, ειρηνικά ή εμπόλεμα, αδιάφορο. Ενώ μια βιογραφία που θα ολοκληρωνόταν με γεγονότα που μόνο στον ίδιο θα είχανε να πούνε κάτι, ακόμη και αν […]

Υπάρχουν πολλών ειδών «πολιτικοποιήσεις» αλλά η πιο κυρίαρχη στις μέρες μας είναι η «πολιτικοποίηση» που, ενώ θέλει να φαίνεται πως ασκεί μια δριμύτατη κριτική σε κάθε μορφή εξουσίας, καταλήγει να αποκαλύπτει μια απεριόριστη έκφραση λατρείας της – δεν χρειάζεται να ψάξεις πολύ για να την εντοπίσεις. Οση συμπάθεια δηλαδή φαίνεται να δείχνει για τον Πρωθυπουργό η […]

Τουλάχιστον τη δεκαετία του ’60 γράφονταν κείμενα και ακούγονταν φωνές που έλεγαν πως κανείς δεν μπορεί να είναι ελεύθερος ως τη στιγμή που δεν θα είναι όλοι ελεύθεροι, κανείς δεν μπορεί να είναι χορτάτος ενώ θα υπάρχουν άνθρωποι που θα πεινάνε. Και δεν ήταν μόνο οι κομουνιστές που το λέγανε. Ζήσαμε για να διαπιστώσουμε ιδίοις […]

Οσο και αν είναι κάτι απολύτως νομιμοποιημένο το να θέλει κανείς να αποκτά στη ζωή του όσο γίνεται ολοένα και περισσότερα πράγματα, δεν παύει το αίσθημα της ιδιοκτησίας και προπαντός το να διασφαλίσεις όσα περιέρχονται στην κατοχή σου να προκαλεί σε πολλούς μια απώθηση, αν όχι και μια αποστροφή. Δεν είναι μόνο γιατί ένας άνθρωπος […]

Οταν η ζωή σου αριθμεί σχεδόν οκτώ δεκαετίες και αν την έχεις ζήσει χωρίς οτιδήποτε και αν συνέβαινε να σου είναι αδιάφορο, έχεις εκ των πραγμάτων στα χέρια σου μερικά έστω στοιχεία ώστε ένας απολογισμός, σε δημόσιο επίπεδο, να είναι κατά κάποιον τρόπο αδιάβλητος. Και το ραδιόφωνο είναι ένα δημόσιο αγαθό που, καθώς άλλοτε ζωηρά, […]

Η λέξη «εξέλιξη», ενώ θα έπρεπε να προβληματίζει, όσο υψηλό και αν είναι το σημείο που έχει αγγίξει η ανοδική της πορεία, έχει καταλήξει αντίθετα σε ένα πρώτης τάξεως καθησυχαστικό ώστε να εμφανίζει συχνά ως πραγματοποιημένο κάτι που παραμένει ένα ζητούμενο, και μάλιστα προβληματικό σε σχέση με το πότε και το πώς θα υλοποιηθεί. Δεν […]

Η μεγάλη ερμηνεύτρια μιλάει για την Ελλάδα, τον πολιτισμό και τους αγώνες από τη δεκαετία του ’60 μέχρι σήμερα, για τη μύησή της στην ποίηση, τους ανθρώπους που γνώρισε και το τραγούδι που τη σημάδεψε

Να ‘ναι καλά η Αφροδίτη Μάνου που με τις τέσσερις λέξεις ενός στίχου στο πολύ γνωστό της τραγούδι, το τραγουδισμένο με την εξαίσια φωνή του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, εξέφρασε μια ολόκληρη εποχή, για όσους τουλάχιστον θέλουμε να πιστεύουμε πως κρατούμε πάντα μια απόσταση ασφαλείας από τις λογής εξουσίες, έστω και αν δεν συγκαταλεγόμαστε στους πολύ τυχερούς […]

Το περιστατικό, αν και έχει προσωπικό χαρακτήρα, διεκδικεί τη θέση του σ’ ένα δημόσιο βήμα όπως είναι η εφημερίδα, καθώς θα μπορούσε να έχει συμβεί στον οποιονδήποτε. Δεν υπάρχει πια άνθρωπος, παιδί, ώριμος ή ηλικιωμένος, που να βγαίνει από το σπίτι του και να μην αισθάνεται υποσυνείδητα να τον κυκλώνει μια απειλή, μια απειλή, που […]

Με τον θάνατο της ηθοποιού Εύας Κοταμανίδου αραιώνει, αν δεν εκλείπει εντελώς, το είδος των ηθοποιών που προσήλθαν στο θέατρο από το ενδιαφέρον και την αγάπη τους για τη λογοτεχνία και την τέχνη γενικότερα του λόγου. Η Κοταμανίδου, παρά τα όσα γράφηκαν, για την πρωταγωνιστική της παρουσία σε κινηματογραφικές ταινίες, υπήρξε κυρίως θεατρική ηθοποιός και […]

Με τη συμπλήρωση αύριο 80 ακριβώς χρόνων από την αποφράδα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 τι θα μπορούσε να πει ή μάλλον να γράψει κανείς που να μην είναι γνωστό και τετριμμένο, μια απλά επετειακή αφορμή για να ξαναακουστούν κάποιοι κοινοί τόποι καθώς έχουν φύγει πια σχεδόν όλοι οι άνθρωποι που όσα θα έλεγαν θα […]

Ο άνθρωπός μας, άνθρωπος ευγενής και κάθε άλλο παρά συνειδητά τουλάχιστον ρατσιστής, παίρνοντας τον λόγο σε μια ολιγομελή συντροφιά που συζητούσε για τους πρόσφυγες, είπε θέλοντας να δικαιολογήσει την κοπασμένη πια εν μέρει αγανάκτηση των κατοίκων της Λέσβου σε σχέση με τους ξένους που έχουν κατακλύσει το νησί τους: «Πώς να το κάνουμε; Ξέρεις τι […]

Eνα τυχαίο άκουσμα πολλές φορές μπορεί ν’ αποβεί διαφωτιστικότερο από ό,τι θα το επετύγχανε μια εμβριθής κοινωνιολογική μελέτη προκειμένου να αντιληφθεί κανείς το τι πραγματικά συμβαίνει γύρω του. Η οργισμένη αντίδραση ενός οδηγού λεωφορείου – στην τηλεόραση – κορυφώθηκε με τη φράση «Δεν μπορώ να κάνω τίποτε. Αν απαγορεύσω να ανέβουν στο λεωφορείο όσοι δεν φοράνε μάσκα, […]