Χειμερινό ηλιοστάσιο σημειώνεται σήμερα, Κυριακή 21 Δεκεμβρίου 2025, με τον Ήλιο να φθάνει στο χαμηλότερο σημείο του ουρανού για το βόρειο ημισφαίριο. Το φαινόμενο σηματοδοτεί και επίσημα την έναρξη του φετινού χειμώνα.
Πρόκειται για τη μικρότερη ημέρα και τη μεγαλύτερη νύχτα του έτους. Στη χώρα μας, ο Ήλιος θα ανατείλει στις 7:37 το πρωί και θα δύσει στις 17:08, προσφέροντας μόλις 9 ώρες και 31 λεπτά φωτός. Αντίθετα, στο νότιο ημισφαίριο ξεκινά το καλοκαίρι, με τη διάρκεια της ημέρας να φθάνει στο μέγιστο σημείο της.
Το χειμερινό ηλιοστάσιο εμφανίζεται συνήθως στις 21 ή 22 Δεκεμβρίου, ενώ σπανιότερα στις 20. Η τελευταία φορά που συνέπεσε με την 23η Δεκεμβρίου ήταν το 1903, ημερομηνία που δεν θα επαναληφθεί πριν από το 2303.
Αρχίζει να μεγαλώνει η ημέρα
Οι διαφοροποιήσεις στις ημερομηνίες οφείλονται στο Γρηγοριανό Ημερολόγιο, που χρησιμοποιείται στον δυτικό κόσμο. Από τη Δευτέρα, η ημέρα αρχίζει σταδιακά να μεγαλώνει, κάτι που αποτελεί ευχάριστη είδηση για όσους δεν αγαπούν το σκοτάδι.
Η λέξη «ηλιοστάσιο» προέρχεται από τον Ήλιο και τη «στάση», καθώς γύρω από αυτές τις ημέρες ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή τα νότια. Την ημέρα του ηλιοστασίου, αυτή η κίνηση μηδενίζεται και στη συνέχεια αντιστρέφεται.
Αρχαίες παραδόσεις και γιορτές
Από την αρχαιότητα, το χειμερινό ηλιοστάσιο συνδέθηκε με μεγάλες γιορτές που τιμούσαν τη «γέννηση του Ήλιου». Σε πολλούς πολιτισμούς, η ημέρα αυτή συμβόλιζε την αναγέννηση και την ελπίδα για το φως που επιστρέφει.
Προϊστορικά μνημεία, όπως το Στόουνχετζ στη Βρετανία, θεωρείται ότι κατασκευάστηκαν για να παρακολουθούν τις κινήσεις του Ήλιου. Για τους Ρωμαίους, η 25η Δεκεμβρίου ήταν αφιερωμένη στη γιορτή του «αήττητου Ηλίου», όταν το φως άρχιζε να κυριαρχεί ξανά, φέρνοντας τη ζέστη και τη ζωή στη φύση.
