Η Πορτογαλία βρίσκεται σε αναμονή για μια κρίσιμη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, η οποία θα καθορίσει το μέλλον της νέας, αυστηρότερης μεταναστευτικής νομοθεσίας που ψηφίστηκε πρόσφατα από το κοινοβούλιο με τη στήριξη του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSD) και του ακροδεξιού κόμματος Chega. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, αποφάσισε να παραπέμψει το νομοσχέδιο στο Δικαστήριο, ζητώντας έλεγχο συνταγματικότητας πριν αποφασίσει αν θα το επικυρώσει ή όχι. Η απόφαση αναμένεται το αργότερο έως τις 8 Αυγούστου.
Η συγκεκριμένη νομοθεσία προβλέπει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο χορήγησης αδειών παραμονής και ιθαγένειας, εισάγοντας αυστηρότερα κριτήρια ένταξης και περιορισμούς στην οικογενειακή επανένωση. Παράλληλα, δημιουργείται Εθνική Μονάδα Μεταναστών και Συνόρων υπό την Αστυνομία Δημόσιας Ασφάλειας (PSP), η οποία θα είναι υπεύθυνη για ελέγχους εισόδου και εξόδου, καθώς και για απελάσεις όσων δεν πληρούν τις προϋποθέσεις διαμονής.
Η κυβέρνηση του Λουίς Μοντενέγκρο υποστηρίζει ότι τα νέα μέτρα είναι απαραίτητα για να αντιμετωπιστεί η «ανεξέλεγκτη κατάσταση» που επικρατεί στη μεταναστευτική πολιτική της χώρας, με περίπου 400.000 αιτήσεις νομιμοποίησης να εκκρεμούν και χιλιάδες μετανάστες να διαβιούν υπό άθλιες συνθήκες. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός επιμένει ότι η νέα προσέγγιση συνδυάζει τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας με την ανάγκη για τάξη και ασφάλεια, απορρίπτοντας τις επικρίσεις ότι η πολιτική συνδέει τη μετανάστευση με την εγκληματικότητα.
Η αντιπολίτευση και οργανώσεις υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν τη νομοθεσία ως «βιαστική και απάνθρωπη», κάνοντας λόγο για κινήσεις που υπονομεύουν τον χαρακτήρα της Πορτογαλίας ως χώρας ανοιχτής και ανεκτικής. Ο επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Ζοζέ Λουίς Καρνέιρο, υποστήριξε ότι η νέα πολιτική όχι μόνο ενισχύει τον κοινωνικό αποκλεισμό, αλλά θέτει και σε κίνδυνο τις σχέσεις της Πορτογαλίας με τις πρώην αποικίες της στην Αφρική και τη Βραζιλία, ενώ θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο και στους πέντε εκατομμύρια Πορτογάλους του εξωτερικού.
Τις επόμενες ημέρες, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στο Συνταγματικό Δικαστήριο, το οποίο καλείται να αποφανθεί για τη συμβατότητα των νέων διατάξεων με το Σύνταγμα της χώρας. Αν το Δικαστήριο δώσει το «πράσινο φως», ο Πρόεδρος διατηρεί τη δυνατότητα να ασκήσει πολιτικό βέτο. Αν κρίνει ότι ο νόμος είναι αντισυνταγματικός, θα υποχρεωθεί να τον απορρίψει. Μέχρι τότε, η υφιστάμενη νομοθεσία για τη μετανάστευση παραμένει σε ισχύ, ενώ η δημόσια συζήτηση γύρω από το θέμα εντείνεται, φέρνοντας στο προσκήνιο κρίσιμα ερωτήματα για την ταυτότητα, τις αξίες και το μέλλον της πορτογαλικής κοινωνίας.
