Τα επικρατέστερα σενάρια για τη μεταφορά εμπορευμάτων -κυρίως πετρελαίου και φυσικού αερίου- από ένα ενδεχόμενο κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ λόγω πιθανής κλιμάκωσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή εξετάζουν τώρα οι αγορές. Πρόκειται προς το παρόν τουλάχιστον για δύο τέτοια βασικά σενάρια από τα οποία το πρώτο περιλαμβάνει τη συνέχιση της χρήσης του Περσικού Κόλπου και ειδικά των Στενών του Ορμούζ με πολύ αυξημένο κόστος. Το δεύτερο περιλαμβάνει την εναλλακτική της μεταφοράς σε λιμάνια του Ομάν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και στη συνέχεια τη χρήση οδικού δικτύου ή σιδηροδρόμων.
Και στις δύο περιπτώσεις τα κόστη για όλους του εμπλεκόμενους –και τελικά και για τους καταναλωτές- θα είναι μεγάλα. Από την πλευρά τους πάντως οι ΗΠΑ και άλλες ισχυρές δυνάμεις έχουν κάθε συμφέρον να συνεχιστεί η απρόσκοπτη κυκλοφορία της ναυτιλίας στην περιοχή και αναμένεται να κάνουν τα πάντα για να διασφαλιστεί αυτό.
Τα δύο σενάρια
Σε περίπτωση νέας μεγάλης αύξησης της έντασης, το πρώτο σενάριο αφορά συνέχιση της μεταφοράς φορτίων μέσω των Στενών του Ορμούζ αλλά με πολύ μεγαλύτερο κόστος λόγω συνθηκών, ασφάλισης και γενικότερων κινδύνων για πληρώματα και πλοία. Σύμφωνα με στοιχεία της Drewry, σήμερα τα υψηλότερα αυξημένα κόστη λόγω ασφαλίσεων και άλλων παραγόντων (premiums) για πλοία που επιχειρούν στον Περσικό Κόλπο εκτιμώνται σε 0,05% με 0,07% της αξίας του ίδιου του πλοίου και των μηχανημάτων και εξοπλισμού που μεταφέρει. Τα φορτία ασφαλίζονται χωριστά. Τα premium αυτά αφορούν παραμονή επτά ημερών στην περιοχή για ένα τέτοιο πλοίο και έχουν παραμείνει σε γενικές γραμμές σταθερά τους τελευταίους 18 μήνες –αν και τις τελευταίες ημέρες υπάρχουν έντονες ανοδικές τάσεις σύμφωνα με χωριστά στοιχεία των Financial Times. Εάν οι εντάσεις συνεχιστούν κι ακόμη περισσότερο αν αυξηθούν, τα κόστη θα μεγαλώσουν πολύ σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού και μεταφοράς.
Το δεύτερο σενάριο αφορά μεγάλη αύξηση των εχθροπραξιών που θα έκανε μη προσβάσιμα για την εμπορική ναυτιλία τα Στενά του Ορμούζ. Σε αυτή την περίπτωση προσδιορίζονται από την Drewry ορισμένες εναλλακτικές, οι οποίες έχουν τις δικές τους πρακτικές και οικονομικές προκλήσεις, όπως χαρακτηρίζονται. Τα πλοία θα μπορούσαν να ανακατευθυνθούν προς λιμάνια του Ομάν όπως το Duqm και το Sohar, ή το Khor Fakkan στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Από εκεί στη συνέχεια θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί οδικό ή σιδηροδρομικό δίκτυο για να μεταφερθεί το πετρέλαιο και άλλα εμπορεύματα αλλού. Η λύση αυτή χαρακτηρίζεται ως εφικτή μεν, αλλά συνεπάγεται μεγάλη αύξηση στους χρόνους μεταφοράς και logistics. Άλλη επιλογή είναι να μεταφερθούν φορτία από τον Κόλπο της Άκαμπα χρησιμοποιώντας διαδρομές της ξηράς για να φτάσουν στους τελικούς προορισμούς. Και αυτή η λύση ενέχει περιορισμούς που περιλαμβάνουν περιφερειακή γεωπολιτική αστάθεια και περιορισμένες υποδομές.
Η σημασία των Στενών του Ορμούζ
Περίπου το ένα πέμπτο της συνολικής παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου περνάει από τα Στενά του Ορμούζ, -περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, καθώς και συμπυκνωμάτων και υγρών καυσίμων.
Τα μέλη του ΟΠΕΚ και κυρίως η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Ιράκ, εξάγουν το μεγαλύτερο μέρος του αργού πετρελαίου τους μέσω του στενού, κυρίως προς την Ασία σύμφωνα με στοιχεία του Reuters. Το Κατάρ, ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στον κόσμο, στέλνει σχεδόν όλο το LNG του μέσω της διαδρομής αυτής.
Τα Στενά του Ορμούζ έχουν πλάτος 33 χιλιόμετρα στο στενότερο σημείο τους, ενώ η ναυτιλιακή οδός έχει πλάτος μόλις δύο μίλια ή τρία χιλιόμετρα προς κάθε κατεύθυνση. Ελέγχονται κατά κύριο λόγο από το Ιράν, αλλά και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν.
