Στις σύγχρονες κοινωνίες μας, τα προβλήματα βιοηθικής της επιστήμης τείνουν να γίνουν σχεδόν «ομότιμα» των τεχνολογικών και ιατρικών ανακαλύψεων, καθώς οι νέες τεχνολογίες καλπάζουν στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Ετσι, τα πεδία είναι πολλά: Διαδίκτυο, ηθική των νέων τεχνολογιών, ψηφιακή διακυβέρνηση, γενετική ιατρική, εκτεταμένη ιατρική έρευνα, νέες μορφές νοημοσύνης. Από πού ξεκινούν και πού φτάνουν η ηθική και οι κανόνες των νέων «ψηφιακών» κοινωνιών μας, στις οποίες σχεδόν όλα παρακολουθούνται και όλα μπορούν να αναπαραχθούν από την αρχή;

Η Ελλάδα μπαίνει στη νέα εποχή με μια νεοσύστατη ομάδα επιστημόνων, την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής και Τεχνοηθικής, που όρισε πρόσφατα η κυβέρνηση υπό την καθηγήτρια Βιοηθικής στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης Εφη Βαγενά. Το πεδίο για την Ελλάδα είναι ακόμη καινούργιο, καθώς παρότι λειτουργούσαν αντίστοιχες επιτροπές και στο παρελθόν, το περιθώριο παρέμβασής τους ήταν πιο στενό.

Νέα δεδομένα. Η συγκρότηση Επιτροπής Βιοηθικής για πρώτη φορά αποφασίστηκε και εφαρμόστηκε στη χώρα το 1999 με βασικό στόχο να προσφέρει συμβουλευτική για αντίστοιχα θέματα στον πρωθυπουργό, ενώ πρόεδρος της ήταν ο αείμνηστος καθηγητής Νομικής και γνωστός για τη διαμόρφωση του οικογενειακού δικαίου στη χώρα Γιώργος Κουμάντος. Τα χρόνια που ακολούθησαν ανασυστάθηκε με νέα νομοθεσία.

Πλέον όμως και με δεδομένη την εξάπλωση των νέων τεχνολογιών, ειδικά την τελευταία χρονιά στη διάρκεια της οποίας και οι δραστηριότητες των πολιτών μεταφέρθηκαν σχεδόν εξ ολοκλήρου στο Διαδίκτυο, συστάθηκε η νέα Επιτροπή Βιοηθικής και Τεχνοηθικής.

Η Επιτροπή δεν έχει συνέλθει ακόμη, όμως εντός του μήνα που διανύουμε θα συγκροτηθεί σε Σώμα. Για μια ακόμη φορά, τα μέλη της καλούνται να συμβουλεύσουν τον Πρωθυπουργό σε θέματα βιοηθικής και βιοτεχνολογίας αλλά και να διαμεσολαβούν παράλληλα στην κοινωνία σε θέματα που άπτονται της αρμοδιότητάς τους. Πάντως, τα βασικά ζητήματα, όπως αναφέρουν εκπρόσωποί της οι οποίοι μίλησαν με «ΤΑ ΝΕΑ», που αντιμετωπίζει σήμερα η κοινωνία μας δεν είναι μόνο τεχνικά αλλά και ηθικοκοινωνικά. Οπότε τελικά τα μέλη μιας αντίστοιχης επιτροπής έχουν και… παιδαγωγικό ρόλο.

Τα μέλη

Τα μέλη της Επιτροπής που ορίστηκε είναι οι: Εφη Βαγενά (πρόεδρος), καθηγήτρια Βιοηθικής στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης, Χαράλαμπος Τσέκερης (αντιπρόεδρος), ερευνητής στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Ερευνών του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, με ειδίκευση στην ψηφιακή επιστήμη και ηθική, Σέργιος Θεοδωρίδης, ομότιμος καθηγητής Μηχανικής Μάθησης και Eπεξεργασίας Δεδομένων στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευάγγελος Καρκαλέτσης, διευθυντής στο Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Ερευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» και μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας, Κώστας Καρπούζης, διευθυντής Ερευνών στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, Ιωάννης Κομπατσιάρης, ερευνητής Α’ βαθμίδας και αναπληρωτής διευθυντής στο Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, Ισμήνη Κριάρη, καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου και πρώην πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου, Ευγενία Β. Πρεβεδούρου, καθηγήτρια Δημοσίου Δικαίου στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ευάγγελος Πρωτοπαπαδάκης, αναπληρωτής καθηγητής Εφαρμοσμένης Ηθικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας του Ιδρύματος, Δημήτριος Σκαλτσάς, συνιδρυτής και εκτελεστικός διευθυντής της Ιntelligencia, τεχνολογικής εταιρείας με έδρα στη Νέα Υόρκη που παρέχει καινοτόμες εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων, Σταυρούλα Τσινόρεμα, καθηγήτρια Σύγχρονης, Νεότερης Φιλοσοφίας και Βιοηθικής, διευθύντρια του διιδρυματικού προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών «Βιοηθική» και διευθύντρια του Εργαστηρίου Βιοηθικής του Πανεπιστημίου Κρήτης.