Με την επανέναρξη ποικίλων δραστηριοτήτων της οικονομικής και κοινωνικής ζωής όπως εστίαση, διασκέδαση, τουρισμός, σχολεία είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρον να προσπαθήσουμε να προβλέψουμε τι θα γίνει με την πανδημία. Με όλους αυτούς τους δυναμικούς παράγοντες να επιδρούν στους πανδημικούς δείκτες τα προβλεπτικά μοντέλα είναι επόμενο να χρειάζονται ορισμένες παραδοχές ώστε να αποκτήσουν αξιοπιστία.

Οι παραδοχές αυτές, στην περίπτωση του μοντέλου της Κρήτης, βασίστηκαν στις αναλύσεις των πανδημικών δεικτών αλλά και του εμβολιαστικού ρυθμού, πριν από την επίδραση των ημερών του Πάσχα, και με πλήρως προσροφημένες τις επιπτώσεις του ανοίγματος του λιανεμπορίου, διαφόρων άλλων κλάδων της οικονομίας και των λυκείων. Τι ακριβώς παρατηρήθηκε και λήφθηκε υπόψη από τις αναλύσεις μας.

Η σαφής σταθεροποίηση με αργή αποκλιμάκωση των πανδημικών δεικτών, κρουσμάτων, νοσηλευομένων,  διασωληνωμένων μετά τις 10 Απριλίου η οποία δεν επηρεάστηκε από την έναρξη δραστηριοτήτων

Η σταθεροποίηση/αποκλιμάκωση αυτή οφείλεται πρωτίστως στην επίδραση του εμβολιασμού αλλά και σε ποικίλους άλλους παράγοντες όπως η άνοδος της θερμοκρασίας, τα υγειονομικά πρωτόκολλα, εξέταση αυτοδιάγνωσης (self-test) κ.λπ.

Ιδιαιτέρως για το εμβολιαστικό πρόγραμμα οι αναλύσεις μας δείχνουν εκθετικού ρυθμού κατασταλτική επίδραση στους πανδημικούς δείκτες όσο το ποσοστό εμβολιασμού προσεγγίζει το 40%.

Ο σκληρός δείκτης της θνησιμότητας όπως είχαμε προβλέψει από τις αρχές Απριλίου κυμάνθηκε ψηλά γύρω στους 500 θανάτους την εβδομάδα και θα συνεχίσει έτσι έως στις 20 Μαΐου με τάση αποκλιμάκωσης γύρω στους 300-350 θανάτους εβδομαδιαίως το τελευταίο 10ήμερο του Μαΐου. Αυτό οφείλεται στη χρονοκαθυστέρηση (lag) μεταξύ έναρξης νόσησης και απώλειας της ζωής καθώς και στην παρατεταμένη νοσηλεία ασθενών χωρίς προσδόκιμο επιβίωσης στις ΜΕΘ. Με βάση τα παραπάνω επεξεργαστήκαμε 2 προβλεπτικά σενάρια, ένα ευμενές και ένα λιγότερο αισιόδοξο. Η αισιόδοξη πρόβλεψη, που τη θεωρούμε πιθανότερη, θα βασιστεί στην εξουδετέρωση, με θετικό όμως  πρόσημο επικράτησης, των βοηθητικών προσδιοριστών όπως εμβολιαστικού ρυθμού, υγειονομικών πρωτοκόλλων (self-test), άνοδος της θερμοκρασίας έναντι των παραγόντων αύξησης της μεταδοτικότητας λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας και των κοινωνικών επαφών. Στην περίπτωση αυτή προβλέπουμε ομαλή συνέχιση της αποκλιμάκωσης η οποία θα επιταχυνθεί προς το τέλος του μήνα με χαμηλά νούμερα νέων εισαγωγών στα νοσοκομεία και 620 περίπου διασωληνωμένων. Η ελαστικότητα ανταπόκρισης του υγειονομικού συστήματος θα διπλασιαστεί, με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση ανάγκης περιοριστικών μέτρων.

Η δυσμενέστερη πρόβλεψη βασίζεται σε σενάριο μείωσης του εμβολιαστικού ρυθμού, διοργάνωση τελετών και κοινωνικών συναναστροφών μεγάλη μεταδοτικότητας και μη υιοθέτηση υγειονομικών πρωτοκόλλων από επιχειρήσεις και εργαζομένους. Στην περίπτωση αυτή σύμφωνα με το προβλεπτικό μας μοντέλο δεν θα παρατηρηθεί αύξηση των πανδημικών δεικτών αλλά θα επιβραδυνθεί σημαντικά η αναμενόμενη αποκλιμάκωση.

Ευτυχώς το δυσμενές αυτό σενάριο είναι στο χέρι μας να αποσοβηθεί. Πώς; Eμβολιαζόμενοι εγκαίρως, τηρώντας τα υγειονομικά μέτρα κατά περίπτωση και χρησιμοποιώντας σε τακτική βάση τα self-test. Μια πρακτική που θα μπορούσε να βοηθήσει, ιδίως ανάμεσα στους νέους, είναι η οργάνωση της καθημερινότητας (διασκέδαση, παρέα) σε μικροπεριβάλλοντα (social bubbles) όπου όλη η παρέα θα τηρεί αυθορμήτως μια υπεύθυνη υγειονομικώς στάση ζωής. Αυτή η οργάνωση όχι μόνο θα δώσει μια αίσθηση κανονικότητας στη ζωή μας αλλά και θα είναι άκρως υποστηρικτική μεταξύ των μελών μιας τέτοιας κοινωνικής ομάδας.

Ο Νίκος Τζανάκης είναι καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας