Στην εποχή μας, οι σχέσεις και οι διαπραγματεύσεις με τους ψηφιακούς γίγαντες συχνά αποδεικνύονται εξίσου σημαντικές, περίπλοκες και χρονοβόρες με εκείνες που διεξάγονται σε διπλωματικό επίπεδο και αφορούν γεωπολιτικές ή εμπορικές διαφορές. Αυτό φάνηκε και στην περίπτωση της Google και της Γαλλίας που, έπειτα από σκληρό παζάρι, έφτασαν σε μία συμφωνία η οποία μπορεί να αποδειχθεί σταθμός για τον ευρωπαϊκό Τύπο και την προσπάθεια επιβίωσής του απέναντι στην επέλαση του Internet.

Αλλωστε, η συμφωνία που ανακοινώθηκε προχθές είναι η πρώτη αυτού του είδους σε ολόκληρη την Ευρώπη, κάτι που σημαίνει πως ανοίγει τον δρόμο για την υπογραφή ανάλογων και από άλλα κράτη, τόσο με την Google όσο και με τους υπόλοιπους παρόχους. Παρά δε το γεγονός ότι το πλήρες περιεχόμενό της παραμένει εμπιστευτικό και δεν διαρρέει από τους εμπλεκόμενους, όσα έχουν γίνει γνωστά αρκούν για να αποδείξουν πόσο σημαντική είναι.

Συγκεκριμένα, η θυγατρική της Alphabet και η κύρια επαγγελματική ένωση του γαλλικού Τύπου (Alliance de la presse d’ information generale – APIG), η οποία εκπροσωπεί τις περισσότερες ημερήσιες και εβδομαδιαίες εφημερίδες σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, διαμόρφωσαν το πλαίσιο για τον καθορισμό και την απονομή στους ομίλους των ΜΜΕ που αναπτύσσουν και εκδοτική δραστηριότητα των λεγόμενων «συγγενικών δικαιωμάτων». Πρόκειται, επί της ουσίας, για την εύλογη αμοιβή την οποία είχε αποφασίσει η Κομισιόν από το 2019 και αφορά τα αποσπάσματα του περιεχομένου των εντύπων που εμφανίζονται στα αποτελέσματα των αναζητήσεων στο Διαδίκτυο.

Ωστόσο, όπως κατήγγειλαν οι εκπρόσωποι των γαλλικών ΜΜΕ, προτού καν ενσωματωθεί η παραπάνω οδηγία στην εγχώρια νομοθεσία και τεθεί σε εφαρμογή, η Google αποφάσισε μονομερώς να μην προβάλει ικανοποιητικά και αντιπροσωπευτικά τις εφημερίδες εκείνες οι οποίες δεν πρόσφεραν ελεύθερη πρόσβαση στο περιεχόμενο των ρεπορτάζ και άρθρων τους. Ετσι, έγινε προσφυγή προς την Αρχή Ανταγωνισμού η οποία, τον Απρίλιο του 2020, κάλεσε την Google να διαπραγματευτεί με «καλή πίστη». Η διαδικασία δε που ξεκίνησε τότε οδήγησε στη χθεσινή εξέλιξη.

Επιμέρους συμφωνίες

Υπάρχει, βεβαίως, κάτι που κατέστη εξαρχής σαφές: «Καμβάς» από εδώ και στο εξής θα είναι η σύναψη επιμέρους συμφωνιών ανάμεσα στην Google και τους μεμονωμένους εκδοτικούς ομίλους, στο πλαίσιο των οποίων θα καθορίζεται και το ύψος των «συγγενικών δικαιωμάτων» που θα λαμβάνουν, με βάση συγκεκριμένα κριτήρια: το τιράζ και η κυκλοφορία, ο αριθμός των μοναδικών χρηστών και άλλα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία της ιστοσελίδας των εφημερίδων στο Διαδίκτυο, καθώς και «η συμβολή της στην πολιτική και γενικότερη ενημέρωση».

Σημειώνεται, πάντως, ότι η Google έχει συνάψει τέτοιες συμφωνίες από τον Νοέμβριο με ορισμένες από τις πιο γνωστές εφημερίδες, όπως οι «Le Monde», «Le Figaro», «Liberation» και «L’Express», που προφανώς λειτούργησαν πιλοτικά. Σταδιακά δε, αναμένεται ότι θα υπάρξουν διαπραγματεύσεις και με τα υπόλοιπα έντυπα – ενώ ήδη οι εκπρόσωποι των περιοδικών και των ειδησεογραφικών πρακτορείων ζητούν να ενταχθούν στο νέο πλαίσιο.

Σημαντικός, τέλος, αναμένεται να είναι ο ρόλος του νέου χώρου που δημιούργησε η Google στην πλατφόρμα της (στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων). Πρόκειται για το News Showcase, που προσφέρει τη δυνατότητα επιμέλειας και παρουσίασης ολόκληρης της ύλης των εφημερίδων, κάτι που αναμένεται να βοηθά και τις ίδιες και τους χρήστες, ώστε να επιτευχθεί διαδραστικά καλύτερη και εις βάθος ενημέρωση. Για την πρόσβαση σε αυτόν τον χώρο μάλιστα (που για την ώρα και επισήμως είναι διαθέσιμος μόνο σε Γερμανία και Βραζιλία) προβλέπεται η εκχώρηση ειδικών δικαιωμάτων στους εκδοτικούς ομίλους και τους δημοσιογράφους τους στο πλαίσιο των συμφωνιών που θα υπογραφούν.

Με βάση τα παραπάνω δεν αποκλείεται η νέα συμφωνία να αποδειχθεί ένα μικρό βήμα για την Google, αλλά ένα τεράστιο άλμα προς τη σωτηρία του Τύπου.