Μια ευχάριστη έκπληξη περίμενε την ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών, στην πρώτη και μοναδική συνεδρίασή της στη μετά εγκλεισμού εποχή (διέκοψε τις εργασίες της, όπως προβλέπεται λόγω καλοκαιρινών διακοπών, έως τον Σεπτέμβριο) στις 18 Ιουνίου: η πρόταση υποψηφιότητας του ειδικού λοιμωξιολόγου, επικεφαλής της ομάδας για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού στην Ελλάδα, Σωτήρη Τσιόδρα, από το τακτικό μέλος του σώματος, τον καθηγητή Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και Παράκτιας Μηχανικής Κώστα Συνολάκη.

Το κύμα ενθουσιασμού ωστόσο εξανεμίστηκε γρήγορα όταν ο δημοφιλής και χαμηλών τόνων επιστήμονας επέλεξε να μην ανταποκριθεί στην πρόσκληση επικαλούμενος τον φόρτο εργασίας εξαιτίας της πανδημίας η οποία βρίσκεται εν εξελίξει. Κι ενώ η πρώτη ανάγνωση – η οποία έχει ισχυρά ερείσματα στην αλήθεια – θέλει η άρνηση του Σωτήρη Τσιόδρα να βασίζεται κυρίως στον χαμηλών τόνων χαρακτήρα του και στο γεγονός ότι δεν θα ήθελε επ’ ουδενί να θεωρηθεί ότι εξαργυρώνει τρόπον τινά τη δημοφιλία του μέσω μιας θέσης στην Ακαδημία, το παρασκήνιο πίσω από την αρνητική απάντηση του λοιμοξιωλόγου φαίνεται ότι είναι πιο πολύπλοκο.

Το νήμα της υπόθεσης άρχισε να ξετυλίγεται όταν το προεδρείο της Ακαδημίας Αθηνών ανακοίνωσε στο τραπέζι της ολομέλειας τα ονόματα των επιστημόνων που είχαν υποβάλει υποψηφιότητα για την προκηρυχθείσα έδρα «Ιατρικές επιστήμες: Επιδημιολογία – Δημόσια Υγεία» ώστε να επικυρωθούν και να ξεκινήσει η προβλεπόμενη διαδικασία: να οριστεί εισηγητής και οι υποψήφιοι να ξεκινήσουν τις επαφές τους με τους εν ενεργεία ακαδημαϊκούς.

Οι υποψήφιοι

Οταν ανακοινώθηκαν οι τρεις υποψήφιοι – πρόκειται για τους Αντωνία Τριχοπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Ιατρικής και πρόεδρο του Ελληνικού Ιδρύματος Υγείας, Ιωάννη Ιωαννίδη, τακτικό καθηγητή Παθολογίας, Ερευνας, Πολιτικής Υγείας και Στατιστικής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και διευθυντή του Κέντρου Ερευνας Πρόληψης του ίδιου πανεπιστημίου και Γιάννη Τσελέντη, καθηγητή Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, επιδημιολόγο και ειδικό σε θέματα δημόσιας υγείας – ο Κώστας Συνολάκης από την Πρώτη Τάξη (των Θετικών Επιστημών), στην οποία εντάσσεται η προκηρυχθείσα έδρα, πρότεινε επιπλέον, όπως επιτρέπεται από τον κανονισμό, ως υποψήφιο τον Σωτήρη Τσιόδρα. «Πράγματι, πρότεινα τον κ. Τσιόδρα, αν και σπάνια συμβαίνει ένας ακαδημαϊκός να προτείνει κάποιον υποψήφιο. Ακόμη πιο σπάνιο δε ήταν το γεγονός ότι την πρότασή μου στήριξαν αυθόρμητα και δύο ακόμη συνάδελφοί μου που προέρχονται από τις άλλες δύο τάξεις της Ακαδημίας: ο Λουκάς Παπαδήμος (από την Τρίτη Τάξη των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών) και ο Μανώλης Κορρές (από τη Δεύτερη Τάξη των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών), οι οποίοι και συντάχθηκαν ενθέρμως υπέρ της υποψηφιότητας Τσιόδρα» επιβεβαιώνει στα «ΝΕΑ» ο Κώστας Συνολάκης.

Βάσει κανονισμού, ο Σωτήρης Τσιόδρας είχε περιθώριο μία εβδομάδα για να αποδεχτεί την πρόταση και να υποβάλει την υποψηφιότητά του στη Γραμματεία της Ακαδημίας. Εκείνος όμως προτίμησε να αφήσει την προθεσμία να εκπνεύσει, χωρίς να απαντήσει επισήμως. Αντ’ αυτού – και αφού είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Κώστα Συνολάκη στην οποία εξέφρασε τους προβληματισμούς του – έστειλε επιστολή με παραλήπτες τους κ.κ. Συνολάκη και Παπαδήμο. Σε αυτήν, αφού ευχαριστούσε τους δύο ακαδημαϊκούς εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του για την πρότασή τους, μεταξύ άλλων επικαλέστηκε την τρέχουσα κατάσταση η οποία δεν του αφήνει το περιθώριο να ασχοληθεί με τη στήριξη της υποψηφιότητάς του καθώς οφείλει, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, να συνεχίσει να προσφέρει με όλες του τις δυνάμεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας.

Η πρόταση υποψηφιότητας του Σωτήρη Τσιόδρα έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από μεγάλη μερίδα της ολομέλειας και ορισμένοι ακαδημαϊκοί που δεν ήταν παρόντες ακόμη και τηλεφωνικά έσπευσαν να επικροτήσουν την κίνηση Συνολάκη, καθώς είναι αρκετοί εκείνοι που υποστηρίζουν πως πρέπει να ενταχθούν στους κόλπους των αθανάτων νεότερης ηλικίας επιστήμονες. Και ο Σωτήρης Τσιόδρας θα ήταν ο νεότερος – είναι γεννημένος το 1965 – ενώ, όπως μας έλεγαν χαρακτηριστικά, «θα βοηθούσε να γυρίσει σελίδα η Ακαδημία, δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή μόλις έξι ακαδημαϊκοί σε σύνολο 43 είναι κάτω των 70 ετών». Ωστόσο υπήρχαν κι εκείνοι που «ανακουφίστηκαν» με την άρνησή του, καθώς θεώρησαν ότι εμφανίστηκε συνεπής με τη δημόσια εικόνα του και σκοπεύουν να προτείνουν τη διάκρισή του με κάποιο από τα βραβεία της Ακαδημίας.

Αρνητική στάση

Πέραν του μη διαθέσιμου χρόνου και του χαρακτήρα του όμως εκτιμάται ότι υποφώσκουν κι άλλοι λόγοι που οδήγησαν στην αρνητική απάντηση του δημοφιλούς λοιμωξιολόγου προς το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα. Ως βασικότερος λόγος θεωρείται το γεγονός ότι θα βρισκόταν συνυποψήφιος με τον Ιωάννη Ιωαννίδη, με τον οποίο έχει πολύ διαφορετικές απόψεις σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας και ιδίως με το ζήτημα της θνησιμότητας του πληθυσμού και πολλοί εκτιμούσαν ότι η εκλογή θα εξελισσόταν σε μια μάχη μεταξύ δύο εντελώς διαφορετικών χαρακτήρων με σχεδόν εκ διαμέτρου αντίθετη προσέγγιση στο ζήτημα της διαχείρισης των ευάλωτων ομάδων.

Δευτερευόντως εκτιμάται ότι ενδέχεται ο κ. Τσιόδρας να συνυπολόγισε και το γεγονός ότι η πρόταση δεν έγινε από κάποιον από τους γιατρούς-μέλη της Ακαδημίας, όπως ενδεχομένως θα επιθυμούσε, αλλά από έναν έγκριτο μεν επιστήμονα, που προέρχεται όμως από ένα άλλο γνωστικό πεδίο. Δεν αποκλείεται δε να μέτρησε στην απόφασή του και το γεγονός ότι η οικογένεια Συνολάκη διατηρεί στενούς δεσμούς με την οικογένεια Μητσοτάκη και πιθανόν να θεώρησε ότι μπορεί κάποιοι να χαρακτήριζαν την πρόταση της υποψηφιότητάς του αν όχι πολιτικά υποκινούμενη, τουλάχιστον υποστηριζόμενη, σύνδεση που δεν θα ήθελε να υπάρχει επ’ ουδενί. «Η σεμνότητα και η μετριοπάθειά του σε συνδυασμό με την επιφυλακτικότητα που μπορεί να του δημιούργησαν τα ενδεχόμενα politics της Ακαδημίας ήταν οι βασικοί λόγοι που αρνήθηκε την πρόταση» εκτιμά ο εισηγητής της, ο οποίος διευκρινίζει ότι δεν είχε ενημερώσει τον ενδιαφερόμενο πριν την υποβάλει, παρά το γεγονός ότι το είχε στο μυαλό του αρκετές ημέρες πριν από την επίμαχη συνεδρίαση.

Ωστόσο αρκετοί ακαδημαϊκοί θέτουν το ζήτημα του χρόνου που επιλέχθηκε να γίνει η συγκεκριμένη ολομέλεια, δεδομένου ότι η πλειονότητα των ακαδημαϊκών ανήκει στις ευπαθείς ομάδες και αρκετοί ήταν εκείνοι που δυσανασχέτησαν με την πρόσκληση να γίνει η συνεδρίαση εντός του Ιουνίου, αντιπροτείνοντας οριστική επιστροφή τον Σεπτέμβριο. Είναι οι ίδιοι που εκτιμούν ότι το φθινόπωρο ο Σωτήρης Τσιόδρας θα είχε διαφορετική προσέγγιση ως προς την υποψηφιότητά του, ενώ ορισμένοι άλλοι θεωρούν ότι εν μέσω πανδημίας και ειδικά για τη συγκεκριμένη έδρα θα έπρεπε να δοθεί παράταση επιπλέον έξι μηνών, δεδομένου ότι οι ενδιαφερόμενοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης και δεν θα είχαν χρόνο και διάθεση να αποσπαστούν από το επιτακτικό τους καθήκον.