Η ονομασία των  Εξαρχείων κατά τον 19ου αιώνα ήταν Πυθαράδικα, εξαιτίας των πολλών εργαστηρίων πιθαριών που βρίσκονταν εκεί. Το όνομα Εξάρχεια το πήραν αργότερα από έναν επιχειρηματία, τον Έξαρχο, ο οποίος με την έντονη εμπορική δραστηριότητά του στην οδό Θεμιστοκλέους κατάφερε και τα στιγμάτισε.

Πρόκειται για τον Ηπειρώτη μπακάλη, Βασίλειο Εξαρχο από την Σταρίτσιανη. Ο Έξαρχος γεννήθηκε επί Τουρκοκρατίας και σε νεαρή ηλικία άφησε πίσω του τον Σμόλικα και αναζήτησε την τύχη του στην ελεύθερη Αθήνα. Με πολλή προσπάθεια και με τραπεζικό δάνειο κατάφερε να αγοράσει ένα ακίνητο στα σημερινά Εξάρχεια, στη γωνία Θεμιστοκλέους και Σολωμού. Σε αυτό λειτουργούσαν ένας φούρνος, ένα μαγειρείο, τα οποία νοίκιαζε και ένα παντοπωλείο, στο οποίο εργαζόταν ο ίδιος…

Η φήμη του γρήγορα εξαπλώθηκε καθώς οι τιμές του, ειδικά στο λάδι ήταν ασυναγώνιστες. Όλοι οι Αθηναίοι έσπευδαν στον Έξαρχο για να ψωνίσουν καλά και φθηνά προϊόντα. Το μαγαζί του μάλιστα λειτουργούσε και ως εντευκτήριο για τους Ηπειρώτες φοιτητές, οι οποίοι πήγαιναν εκεί για διάβασμα, οικονομική ενίσχυση και συμβουλές. Πάνω από το παντοπωλείο υπήρχαν 3 δωμάτια, όπου διέμενε με τη σύζυγο του Μαρία…

Ο Βασίλης Έξαρχος έγινε τρανός στην Αθήνα, αλλά δεν ξέχασε ποτέ το χωριό του. Στη διαθήκη του έγραψε ότι επιθυμούσε όλη η περιουσία του να περιέλθει στην ιδιαίτερη πατρίδα του «το χωρίον Σταρίτσιανη της Επαρχίας Κονίτσης της Ηπείρου του Οθωμανικού Κράτους», την σημερινή Πουρνιά. Η περιουσία που άφησε στο χωριό συνέβαλε σημαντικά στην κατασκευή κοινωφελών έργων, ενώ το «Εξάρχειο» κληροδότημα ενίσχυσε οικονομικά τους χρόνια πάσχοντες Ηπειρώτες…

Με στοιχεία από mixanihronou.gr