Σε πεδίο έντονης αντιπαράθεσης θα εξελιχθούν οι αποφάσεις του Eurogroup για την ελληνική οικονομία, όπως συμβαίνει άλλωστε σε όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις. Η κυβέρνηση βγαίνει με βασικό σύνθημα «ιστορική συμφωνία» ή όπως είπε ο Π. Καμμένος «απελευθερώσαμε τους Ελληνες». Η αντιπολίτευση τονίζει τα θετικά, αλλά επικεντρώνεται στα αρνητικά μιας συμφωνίας που χαρακτηρίζει «γκρίζα» καθώς η χώρα μπαίνει στη «γυάλα» για πολλά – πολλά χρόνια.

Η βασική ανάγνωση των συμφωνηθέντων στο Λουξεμβούργο είναι ότι έγινε ένας συμβιβασμός με υποχωρήσεις εκατέροθεν. Εγινε ένα ακόμη «παζάρι» με τους Γερμανούς να βάζουν τη σφραγίδα τους και να μην επιτρέπουν αυτό που θα ήθελαν όλοι οι Ελληνες. Δηλαδή την οριστική διευθέτηση του ελληνικού χρέους.

Αυτό μετατίθεται για το μέλλον όπου οι δανειστές θα το ξαναδούν και θα αποφασίσουν περαιτέρω.

Χθες επιτεύχθηκε μια ακόμη μεσοβέζικη λύση από αυτές που κάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση και καταφέρνει να επιβιώνει.

Αλλωστε η δήλωση Ντράγκι για μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα και η επιφυλακτικότητα της Κρ. Λαγκάρντ είναι χαρακτηριστικά. Θα εξετάσουμε τη βιωσιμότητα με βάση το άρθρο 4, που θα ξεκινήσει την επόμενη εβδομάδα, τόνισε. Καθώς τελείωσε ο χρόνος για συμμετοχή στο πρόγραμμα, το Ταμείο θα παραμείνει πλήρως εμπλεγμένο στην Ελλάδα για την επόμενη περίοδο. Θα περιλαμβάνει επιτήρηση που έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν, όπως στην Πορτογαλία και την Κύπρο, είπε η επικεφαλής του ΔΝΤ.

Οι αναγνώσεις που γίνονται στους βασικούς όρους και στα «ψιλά γράμματα» του κοινού ανακοινωθέντος συνοψίζονται στα εξής:

Θετικά σημεία

Η Ελλάδα πήρε απολυτήριο εξόδου από τα μνημόνια. Με καλή διαγωγή αλλά όχι με άριστη, η χώρα μπορεί να χαράξει το μεταμνημονιακό της μέλλον.

Η χώρα κέρδισε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, της τάξης των 15 ετών, στο οποίο οι αποπληρωμές είναι σχετικά χαμηλές και μπορεί να δανειστεί από τις αγορές με επιτόκια υποφερτά. Το πόσο υψηλά ή χαμηλά είναι θα κριθούν από τον βαθμό εμπιστοσύνης που θα κερδίζει καθημερινά η ελληνική οικονομία.

Επίσης, κέρδος είναι και το «μαξιλάρι» ασφαλείας που μαζί με τα υπόλοιπα χρήματα φτάνει τα 25 δις ευρώ περίπου. Με τα χρήματα αυτά μπορεί η χώρα να έχει μια διετή περίοδο χάριτος όπου δεν θα χρειάζεται να προσφύγει στη βάσανο των αγορών. Θα πληρώνει τις υποχρεώσεις της με την «κάβα» που έφτιαξε. Βεβαίως θα βγαίνουμε δοκιμαστικά στις αγορές για μικροποσά ώστε να τεστάρουμε και τις αντιδράσεις των επενδυτών.

Οι δανειστές χθες ουσιαστικά έφτιαξαν ένα «πακέτο» αποφάσεων για να δώσουν «ανάσες» στην Ελλάδα, να της επιτρέψουν να εφαρμόσει απρόσκοπτα τις δεσμεύσεις της και να στείλουν σήμα στις αγορές για επιστροφή στην κανονικότητα μιας χώρας που υπέστη απίστευτα δεινά σε μια 8ετία. Εφτιαξαν δηλαδή ένα success story που μένει να επιβεβαιωθεί από τις αντιδράσεις των αγορών και κυρίως από τις προθέσεις της Ελλάδας να το στηρίξει.

Είναι κέρδος επίσης ότι σε μια εποχή που οι διεθνείς αγορές είναι ευμετάβλητες και κανείς δεν αποκλείει παγκόσμια αναταραχή, η Ελλάδα έχει εξασφαλισμένα κεφάλαια για να εξυπηρετεί τις υποχρεώσεις της.

Εγκαταλείφθηκε η σκληρή γραμμή του ΔΝΤ που χαρακτήριζε μη βιώσιμο το ελληνικό χρέος. Τώρα όλοι συμφωνούν ότι τέθηκαν οι βάσεις για να καταστεί βιώσιμο.

«Μαύρες» τρύπες

Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, κι εν προκειμένου στο δισέλιδο παράρτημα που ακολουθεί τις αποφάσεις του Eurogroup. Η εξειδίκευση των μέτρων και δεσμεύσεων θα γίνει το επόμενο διάστημα, ωστόσο, μπορεί να βρει κανείς τις «μαύρες» τρύπες της χθεσινής απόφασης.Κατ’ αρχάς το «μαξιλάρι αποθεμάτων» 15 δις ευρώ είναι μικρότερο από τα 21,7 δις της αντιπρότασης αλλά σίγουρα είναι πολλά σε σχέση με τα «μηδέν» των Γερμανών. Τα χρήματα αυτά προέρχονται από το ποσό που παρέμενε αδιάθετο από το δάνειο των 86 δις ευρώ. Συνολικά η Ελλάδα λοιπόν θα λάβει 61,9 δις ευρώ, δηλαδή μένουν αδιάθετα 25 δις ευρώ με ιδιαίτερα χαμηλό επιτόκιο, κάτω από 1%. Είναι απορίας άξιο γιατί η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύτηκε το σύνολο των 86 δις ευρώ, με τους ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους κι επέλεξε τη δοκιμασία των αγορών και των υψηλών επιτοκίων που θα «γεννήσουν» νέο χρέος.

Με τα περίπου 25 δις ευρώ η Ελλάδα θα μπορούσε να αποπληρώσει πλήρως τα δάνεια ύψους 11 δις στο ΔΝΤ και να το «ξεφορτωθεί». Η Γερμανία κατάφερε να περάσει τη γραμμή της και η Ελλάδα μπορεί μέσα από το «μαξιλάρι ασφαλείας» να πληρώσει μέρος (3,5 δις) των δανείων.

Οι αποφάσεις δεν συνιστούν οριστική διευθέτηση του ελληνικού χρέους, αλλά μια ακόμη «μεσαία λύση» με χρονικό ορίζοντα. Και βεβαίως δεν υπήρξε ούτε κατά διάνοια απόφαση για «κούρεμα» του χρέους, όπως είχε γίνει το 2010 με το PSI όπου κουρεύτηκαν 120 δις ευρώ.

Πρόκειται για μια συμφωνία μεσοπρόθεσμης ρύθμισης, άρα το ΔΝΤ θα πει ξανά στην έκθεσή του ότι μακροπρόθεσμα δεν είναι βιώσιμο το χρέος.

Προβλέπεται σκληρή μεταμνημονιακή εποπτεία, με τριμηνιαίους ελέγχους από τους δανειστές, με εκθέσεις που θα αναφέρουν την πρόοδο της οικονομίας και που θα απευθύνουν συστάσεις στην εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση. Δεν υπάρχει επί της ουσίας καμιά δημοσιονομική ελευθερία για τα επόμενα, πολλά χρόνια.

Προβλέπεται η διατήρηση πρωτογενούς πλεονάσματος 2,2% του ΑΕΠ για πάρα πολλά χρόνια, από το 2023 ως το 2060 αλλά και 3,5% μέχρι το 2022. Αυτό ισοδυναμεί με ένα πλαίσιο λιτότητας για δεκαετίες χωρίς να μπορεί να προβλέψει κανείς ποια θα είναι η κατάσταση στη χώρα σε περίπτωση που επιστρέψει σε ύφεση και δεν μπορεί να βγάζει υψηλά πλεονάσματα μέσα σε καθεστώς αρνητικών ρυθμών ανάπτυξης.

Η επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών της Ευρωζώνης και της ΕΚΤ από αγοραπωλησίες ελληνικών ομολόγων, δηλαδή τα ANFAs και SMPs, θα γίνεται υπό όρους και μόνο αν η Ελλάδα τηρεί τις δεσμεύσεις της.

Εξαφανίστηκε από το Eurogroup η ευνοϊκή πρόταση που είχε χαρακτηριστεί «γαλλικό κλειδί». Δηλαδή μεγαλύτερη παρέμβαση για το χρέος αν η Ελλάδα είχε χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ξεχάστηκε ακόμη το σενάριο προεξόφλησης μέρους των διμερών δανείων (GLF) που κανονικά αρχίζουν να πληρώνονται το 2020 (περί τα 700 εκ. ευρώ και 2 δισ. ευρώ το 2021) και εξοφλούνται .

Το δισέλιδο παράρτημα επιβεβαιώνει τη μείωση των συντάξεων από τον Ιανουάριο και του αφορολόγητου από το 2020, βάζοντας ταφόπλακα στις δηλώσεις περί αντιστροφής των αρνητικών μέτρων.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε τις δεσμεύσεις για αύξηση των αντικειμενικών αξιών, επομένως και του ΕΝΦΙΑ το 2019 και το 2020 όπως επίσης και την υποχρέωσης για μεταρρυθμίσεις στη χρηματοοικονομική διοίκηση, την αποφυγή νέας γενιάς ληξιπρόθεσμων, την εκπαίδευση δικαστών σε υποθέσεις δημοσιονομικού χαρακτήρα.

Στην αγορά εργασίας η Ελλάδα δεσμεύεται ότι θα περιφρουρησει την ανταγωνιστικότητα μέσω μιας διαδικασίας επικαιροποίησης του κατώτατου μισθού, που θα είναι ευθυγραμμισμένη με τις προβλέψεις 4172/2012. Δηλαδή επί της ουσίας κλείνουν τα παράθυρα για αύξηση του κατώτατου μισθού.