Αναζήτηση
Ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, ο Κόκκινος Ντάνι του Μάη του ’68, αρνείται συνήθως να μιλήσει για «εκείνη την επανάσταση χωρίς επανάσταση» που δεν άλλαξε μόνο τη Γαλλία, αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. Εκανε μια εξαίρεση με αφορμή την επέτειο των 50 χρόνων. Αλλά ενδεχομένως κι επειδή στην πολυθρόνα απέναντί του καθόταν ο Κλάους Λέγκεβι, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Εσε και προσωπικός του φίλος. «Το συναίσθημα που είχαμε εκείνη την εποχή, μια εποχή που διαμόρφωσε όλη μου τη ζωή, ήταν ότι γράφουμε ιστορία. Κάτι όχι και τόσο απλό εάν σκεφτεί κανείς ότι τότε ήμουν μόλις 23 χρονών» λέει στη συζήτησή τους που δημοσιεύθηκε στη λογοτεχνική επιθεώρηση «The New York Review of Books».
Σε μια από τις πιο εμβληματικές φωτογραφίες του Μάη, ο 23χρονος φοιτητής της Κοινωνιολογίας που, ήταν τότε ο Κον-Μπεντίτ, στέκεται χαμογελαστός και κάπως ειρωνικός απέναντι σε έναν αστυνομικό με πλήρη εξάρτυση. Τους χωρίζει ελάχιστη απόσταση, αλλά και τουλάχιστον ένα κεφάλι διαφορά στο ύψος. Για τον Λέγκεβι αυτή η φωτογραφία είναι όλη η ουσία του Μάη: οι κάτω απέναντι στους πάνω, το παλαιό καθεστώς απέναντι στη νεολαία, το σύστημα απέναντι στο κίνημα, ο ήρωας απέναντι στον μπάτσο, η εξουσία απέναντι στην αντιεξουσία, η τάξη απέναντι στην αναρχία. «Κατά κάποιο τρόπο, σχολιάζει ο Κον-Μπεντίτ, αυτή η φωτογραφία είναι το δικτατορικό μου –στο κάτω κάτω ποτέ δεν επέστρεψα στο πανεπιστήμιο ως φοιτητής. Αυτή η εικόνα με έκανε σύμβολο. Την ονόμασα «Ο ήλιος του ’68» επειδή πολλοί συνέδεσαν θετικά πράγματα με αυτήν: τη μη βία, όχι τις πλάκες των πεζοδρομίων που πετάγαμε, αλλά τη γλώσσα που βγάζαμε για να προκαλέσουμε την εξουσία».
«Αυτή η θετική στάση απέναντι στον Μάη –συνεχίζει –δεν είναι μόνο των «Μάηδων»: τουλάχιστον το 60% των Γάλλων διάκειται θετικά απέναντι στον Μάη, τα δύο τρία εγκρίνουν το σύνθημα «απαγορεύεται το απαγορεύεται», εκτιμούν τον ποιητικό του χαρακτήρα και το μήνυμα που εμπεριέχει». Μα η Δεξιά δεν λέει πάντα ότι ο Μάης κατέστρεψε τη Γαλλία; Ο Κον-Μπεντίτ απαντά με ένα προσωπικό βίωμα: «Οταν κάποια στιγμή ανακλήθηκε η απέλασή μου από τη Γαλλία, πήρα το νυχτερινό τρένο για το Παρίσι. Εκεί που καθόμουν με πλησίασε ένας άνδρας καμιά δεκαριά χρόνια μεγαλύτερός μου: «Κύριε Κον-Μπεντίτ θα ήθελα να σας ευχαριστήσω». Ηταν στις δυνάμεις της τάξης και ήθελε να μου πει πόσο σημαντικό ήταν και για εκείνον το ’68». Είναι όμως οι κατακτήσεις της σημερινής κοινωνίας αποτέλεσμα του Μάη; Για τον Κον-Μπεντίτ, τα γεγονότα του ’68 δεν έφεραν την πρόοδο, αλλά την επιτάχυναν. Οι κοινωνίες κινούνταν ούτως ή άλλως προς τον εκδημοκρατισμό τους και τη χειραφέτηση. Αλλά ήταν τα παιδιά εκείνης της εξέγερσης που έστρωσαν τον δρόμο προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Και χωρίς πολιτική καθοδήγηση: «Οι κομουνιστές δεν είχαν καταλάβει ότι είχαμε ανοίξει τον δρόμο γι’ αυτούς. Και οι τροτσκιστές δεν είχαν καταλάβει ότι η επανάσταση δεν μπορεί να είναι διαρκής».
Λίγοι κατάλαβαν τότε ότι ο Μάης θα γινόταν ένας θρύλος. Και σαν όλους τους θρύλους είχε και αρκετές δόσεις φαντασίας ή ψέματα. Ενα τέτοιο ψέμα, λέει ο Κον-Μπεντίτ, ήταν ότι είχε συναντηθεί στο Μέγαρο των Ηλυσίων με τον τότε πρόεδρο της Γαλλίας Σαρλ Ντε Γκολ έπειτα από πρόσκληση του τελευταίου. Υποτίθεται ότι ο πρόεδρος κατέρρευσε κάποια στιγμή και ο Κον-Μπεντίτ τον βοήθησε να συνέλθει δίνοντάς του ένα ποτήρι νερό. Τι ήταν όμως τελικά ο Κόκκινος Ντάνι; Την απάντηση την δίνει ο ίδιος: «Εμείς ήμασταν ελευθεριακοί αριστεροί, αντικαπιταλιστές και αντικομμουνιστές. Υπήρχαν οι πιο τρελές φράξιες στο κομμουνιστικό στρατόπεδο: τέσσερις τροτσκιστικές ομάδες, μαοϊστές που απεχθάνονταν την φιλελεύθερη δημοκρατία και διατράνωναν τη συμπάθειά τους για τη Βόρεια Κορέα ή την Αλβανία. Κι όλοι τους, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, ήταν εναντίον του ΚΚ Γαλλίας, που ήταν προσδεδεμένο στη Σοβιετική Ενωση και συστηνόταν ως εγγυητής της τάξης».
Ηταν εκείνες τις ημέρες που ο Ζορζ Μαρσέ, ο τότε γραμματέας του ΚΚΓ, έγραψε ένα άρθρο στην αριστερή «Humanité» κατά του «γερμανού αναρχικού Κον-Μπεντίτ». Αλλά ο Κον-Μπεντίτ είναι βέβαιος: «Δεν το έγραψε βέβαια, αλλά όλοι κατάλαβαν ότι εννοούσε «Γερμανοεβραίος»». Το κατάλαβαν τόσο ώστε όταν απελάθηκε ο Κον-Μπεντίτ από τις γαλλικές Αρχές βγήκαν χιλιάδες στους δρόμους για να φωνάξουν «Είμαστε όλοι Γερμανοεβραίοι». Αυτό ήταν από ηθικής άποψης το μεγαλύτερο γεγονός του Μάη, λέει ο Κον-Μπεντίτ: «Αραβες, Αφρικανοί, όλοι έλεγαν ότι ήταν ανεπιθύμητοι Γερμανοεβραίοι. Εκείνη τη στιγμή έπεσε ο σπόρος της πολυπολιτισμικότητας». Αλλά ο τελικός απολογισμός του Κόκκινου Ντάνι είναι άλλος: «Δεν θα ήθελα να έχω χάσει τον Μάη του ’68. Ηταν μια σπουδαία περίοδος. Ηταν. Τώρα πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά».
