Υπάρχει μια θεωρία που επιχειρεί να προβλέψει τον Αλέξη Τσίπρα από τότε που άρχισε η καθίζησή του στις δημοσκοπήσεις. Η θεωρία ότι θα κάνει κάτι που ακούγεται λογικό: Θα επιδιώξει εκλογές για να μην καταπιεί άλλο μνημονιακό δηλητήριο. Για να διασώσει ένα κάποιο πολιτικό κεφάλαιο που θα του επιτρέψει – βοηθούντος και του εκλογικού νόμου που ο ίδιος έθαψε σαν νάρκη στο έδαφος της μελλοντικής του αποτυχίας –να επιστρέψει στα πράγματα. Ή τουλάχιστον θα του επιτρέψει να μην εκπνεύσει σαν ιστορικό ατύχημα.

Οσο λογική ακούγεται αυτή η σκέψη άλλο τόσο είναι ξένη με τον πολιτικό που λέγεται Τσίπρας. Ξένη και με το συλλογικό εξουσιαστικό ήθος που έχει προλάβει πια να καθιερώσει η τσιπρική διακυβέρνηση.

Λένε ότι αν το ‘χει κανείς να γράψει, θα γράψει στη ζωή του μόνο έναν στίχο. Αυτός περιέχει κι εξηγεί όλους τους υπόλοιπους. Μεταφέροντας καταχρηστικά το ερμηνευτικό σχήμα στην πολιτική, θα έλεγε κανείς ότι υπάρχει μία μόνο πράξη στον πολιτικό βίο του Τσίπρα που τον ορίζει: το δημοψήφισμα.

Ηταν η απόπειρα μιας ρήξης που ακολουθήθηκε από πολλές αναπαραστάσεις της –το δημοψήφισμα και οι προσομοιώσεις του. Οποτε ο Τσίπρας ζορίζεται, στήνει μια σκηνοθεσία με τα φορεμένα κοστούμια εκείνου του διχαστικού δράματος. Το έκανε με τη δραματοποίηση της πρώτης αξιολόγησης –και τη χρήση των υποκλοπών του ΔΝΤ. Το κάνει και τώρα, ξαναζεσταίνοντας το «ή με την κοινωνία ή με τον Σόιμπλε».

Το διαρκές αυτό δημοψήφισμα δεν απευθύνεται πια τόσο στην κοινωνία. Ο Τσίπρας δεν μπορεί παρά να διαισθάνεται ότι θα προκαλούσε καρναβαλικό αποτέλεσμα αν ύστερα από τόσες συνθηκολογήσεις φορούσε ξανά τα φισεκλίκια. Το δημοψηφισματικό θέατρο απευθύνεται στον πολιτικό του χώρο –στους ήδη προσηλυτισμένους και τους βουλευτές του που ψάχνουν ψυχικό και πολιτικό έρεισμα για να σηκώσουν άλλη μία βαρύτατη αξιολόγηση.

Το βοήθημα στους συνταξιούχους δημιούργησε αυτό το έρεισμα. Η παροχή που σε πρώτο χρόνο ερμηνεύτηκε ως «προεκλογική» βοηθάει τον Τσίπρα να αποφύγει τώρα τις εκλογές. Ο Πρωθυπουργός εκμεταλλεύτηκε δημοψηφισματικά την αντίδραση των δανειστών για να βαφτίσει το βοήθημα «άσκηση εθνικής κυριαρχίας». Και συσπείρωσε τους βουλευτές του απέναντι σε μια ενοχική αντιπολίτευση, ρεύματα της οποίας εξακολουθούν να μοιράζονται με τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ την επιδοματική κουλτούρα της Μεταπολίτευσης.

Τι απομένει για να αναβάλει ο Τσίπρας το εκλογικό του πεπρωμένο; Να αμπαλάρει έτσι το πακέτο της δεύτερης αξιολόγησης ώστε να μη μοιάζει με αυτό που είναι. Κι αυτό το έχει ξανακάνει.

Η δημοψηφισματική μεταμφίεση διευκολύνει τη συνθηκολόγηση. Ο Πρωθυπουργός θα εξακολουθήσει να παίζει διπλό ρόλο –τον Τσίπρα και τον ερζάτς Τσίπρα. Μαρινέλλα και Ζαχαράτος μαζί. Και, εν τω μεταξύ, όσο η παράσταση διαρκεί, η οικονομία θα μένει σε κατάσταση Φουκουσίμα. Σε κατάσταση τοξικής φυλακής που λιώνει μαζί με όσους έχουν εγκλωβιστεί μέσα της.