Η εθνική γιορτή των Γάλλων στις 14 Ιουλίου τιμά την πτώση της Βαστίλλης, δηλαδή το τέλος της βασιλικής αυθαιρεσίας και την απαρχή της δημοκρατίας. Στις 4 Ιουλίου οι Αμερικανοί γιορτάζουν τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ. Η 2α Ιουνίου είναι για τους Ιταλούς η εθνική γιορτή της δημοκρατίας εις ανάμνησιν του δημοψηφίσματος που έγινε το 1946 και έβαλε τέλος στη βασιλεία. Στη Μ. Βρετανία πάλι έχουν καθιερώσει ως εθνική γιορτή την ημέρα του Αγίου Πατρικίου που είναι όμως ο προστάτης της Ιρλανδίας και όχι την ημέρα του Αγίου Γεωργίου που προστατεύει τους Βρετανούς. Στις δύο μεταπολεμικές Γερμανίες δεν υπήρχε αντίστοιχη γιορτή μέχρι να επανενωθούν το 1990 και να καθιερωθεί η 3η Οκτωβρίου ως εθνική επέτειος. Εμείς πάλι που ως λαός είμαστε πλουραλιστές, γιορτάζουμε δύο φορές τον χρόνο. Μια επανάσταση (25η Μαρτίου) και σήμερα την είσοδο σε έναν πόλεμο. Αυτού του είδους οι γιορτές άλλωστε, πέρα από τη συμβολικότητά τους, είναι ένα κανάκεμα του εθνικού θυμικού και φρονήματος. Δεν έχουν σχέση μόνο με την Ιστορία αλλά κυρίως με τον ψυχισμό. Οιονεί ήρωες όλοι οι Ελληνες, ζώντας, ακόμη και εν καιρώ ειρήνης, με προτεταμένη μια φαντασιακή ξιφολόγχη, το «Αέρα» θα γιορτάζαμε. Την ιαχή και όχι τον λόγο. Εξάλλου, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος μπορεί να τελείωσε, ο Εμφύλιος όμως που τον ακολούθησε στον τόπο μας δεν τελείωσε ποτέ ως ιδέα. Είναι κι αυτό το ακατάσχετο συγκρουσιακό που μας τραβά απ’ το μανίκι.

Δεν θα σταθώ στην ατζέντα των τελευταίων μηνών. Θα γυρίσω (αφού αυτές είναι επιπλέον και ημέρες αναμνήσεων) πολλά χρόνια πίσω, όταν πήγαινα ακόμη σχολείο. Σε ένα αστικό, συντηρητικό, τότε, παρθεναγωγείο. Μικρά παιδιά ήμασταν, ούτε που είχαμε μπει στην εφηβεία, όταν την παραμονή της 28ης Οκτωβρίου 1973 η δασκάλα αποφάσισε (ή έλαβε εντολή) να μας μιλήσει, με δικά της λόγια, για τα Δεκεμβριανά περί των οποίων νομίζω ότι κανένα παιδί γνώριζε κάτι. Οσα μας είπε είχαν αόριστες ιστορικές αναφορές αλλά πολλά στοιχεία σπλάτερ. Μας έλεγε, θυμάμαι, ότι στις γωνίες των αθηναϊκών δρόμων υπήρχαν σωροί με… μάτια εθνικοφρόνων τα οποία είχαν βγάλει οι κομμουνιστές. Την επόμενη ή την μεθεπόμενη χρονιά και ενώ είχε μεσολαβήσει η Μεταπολίτευση, το εορταστικό πρόγραμμα για την 28η Οκτωβρίου περιελάμβανε, ύστερα απο ένα είδος «πραξικοπήματος» από τα μεγαλύτερα κορίτσια και τις αριστερές καθηγήτριες, και Αντάρτικα.Το θέαμα πρέπει να ήταν τουλάχιστον αστείο. Κοριτσάκια παραταγμένα με πλισέ φούστες, λευκά πουκάμισα, μπλε γιλεκάκια και κορδέλες στα μαλλιά να ξελαρυγγιαζόμαστε έκθαμβα με τα «Μαλλιά σγουρά, μαλλιά κοράκου χρώμα», το «Βροντάει ο Ολυμπος κι αστράφτει η Γκιώνα» και τα «Μαύρα κοράκια» –χωρίς να έχουμε προλάβει να εμπεδώσουμε καλά καλά αν ο Τέλμαν ήταν άνθρωπος ή μάρκα. (Θυμάμαι βέβαια ότι κάποιοι γονείς δεν είχαν επιτρέψει στα παιδιά τους να συμμετέχουν στη χορωδία).

Από τότε μου προκαλεί ένα είδος αμηχανίας αυτή η επέτειος που σηματοδοτεί την απαρχή μιας περιόδου που, όπως φαίνεται, δεν καταφέραμε ακόμη να κλείσουμε τις πληγές της. Ετσι προχθές, αποχαιρετώντας έναν φίλο που έφευγε για τριήμερο, δεν ξέρω πώς μου ήρθε και του ευχήθηκα «Αντε και καλή Πίνδο».