Μπρος στην παγίδα της συναίνεσης

Η ΝΔ αμφιταλαντεύτηκε, το ΠΑΣΟΚ από κοινού με τη ΔΗΜΑΡ και άλλους περιστρεφόμενους σε τροχιά Δημοκρατικής Συμπαράταξης είχαν αποφασίσει να αντισταθούν ταυτόχρονα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ, ενώ Το Ποτάμι βρίσκονταν σε στάση αναμονής, περιμένοντας όχι τόσο το πολυνομοσχέδιο αλλά να οριστικοποιήσουν τη δική τους στάση οι άλλοι δύο πόλοι του ευρωπαϊκού αντιπολιτευτικού τόξου. Το βασικό ζητούμενο ωστόσο και για τα τρία κόμματα ήταν να αποφύγουν την παγίδα της συναίνεσης στην οποία έσπρωχναν, εύσχημα ή άγαρμπα, βασικές συνιστώσες του εγχώριου οικονομικού συστήματος, όπως ο ΣΕΒ και το τραπεζικό δίκτυο, αλλά και ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της τρίτης μνημονιακής ατζέντας.

Αποδέκτης αυτών των προσδοκιών και επιθυμιών προφανώς έγινε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη διήμερη επίσκεψή του στο Παρίσι και τις συναντήσεις με Μακρόν, Σαρκοζί και Γκουρία. Η δήλωση μπροστά στην έδρα του ΟΟΣΑ ότι η ΝΔ θα αντισταθεί στη νέα φοροεπιδρομή αλλά θα στηρίξει «τις όποιες λίγες μεταρρυθμίσεις» εμπεριέχει το δεύτερο νομοθετικό πακέτο Τσίπρα για να κλείσει η αξιολόγηση προϊδέαζε για μία αλλαγή πλεύσης από την αξιωματική αντιπολίτευση σε σχέση με την υποδοχή του πρώτου πακέτου την προηγούμενη εβδομάδα. Για λόγους που πρωτίστως έχουν να κάνουν με το εσωκομματικό κλίμα, ο Μητσοτάκης αποφάσισε το γαλάζιο καράβι να παραμείνει στην ίδια ρότα –και η απόφαση αυτή σχεδόν ρυμουλκεί στην ίδια πορεία το ΠΑΣΟΚ και Το Ποτάμι.

Εάν όντως υπήρξε παγίδα, τα τρία κόμματα του ευρωπαϊκού πόλου αποφάσισαν τελικώς να μην πέσουν μέσα. Δεν πρόκειται για εξέλιξη που απλώς αποτελεί συνέχεια στο σύσσωμο «όχι» της αντιπολίτευσης για το Ασφαλιστικό, αλλά για κίνηση με σημαντικές πολιτικές παρενέργειες στο νέο σκηνικό που θα αναδειχθεί με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Εάν στην προηγούμενη κρίσιμη ψηφοφορία επιβεβαιώθηκε ότι το κυβερνητικό μέτωπο των 153 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ παραμένει συμπαγές, με το δεύτερο πακέτο θα επιβεβαιωθεί η συνοχή και του αντιπολιτευτικού μετώπου. Το μήνυμα είναι ότι στο εξής η κυβερνητική πλειοψηφία δεν μπορεί να προσδοκά στήριξη από την αντιπολίτευση σε κανένα πεδίο, ενώ η ίδια θα εξακολουθήσει να δοκιμάζεται σε κάθε ψηφοφορία, παράλληλα με τον διαρκή έλεγχο της διαχειριστικής της ικανότητας. Για τα τρία κόμματα του ευρωπαϊκού τόξου το μεγάλο διπλό νομοθετικό πακέτο για την αξιολόγηση λειτουργεί εν πολλοίς ως κρας τεστ που υποδεικνύει τα επόμενα βήματα. «Η κυβέρνηση Τσίπρα θα συνεχίσει μόνη της και όσο αντέξει. Και αυτό το αντιλαμβάνονται πλέον όλοι εντός και εκτός συνόρων» σχολίαζε χθες κεντρικό στέλεχος της Λεωφόρου Συγγρού, εκφράζοντας παράλληλα αμφιβολίες για το εάν η συνοχή της κυβερνητικής πλειοψηφίας θα παραμείνει αύριο το βράδυ αλώβητη για δεύτερη φορά.

Ελλειψη αξιοπιστίας

Για τη ΝΔ, το νέο ηχηρό «όχι» επίσης διαμορφώνει μια νέα εικόνα. Η προοπτική μιας συναινετικής στάσης έστω σε επιμέρους ζητήματα είχε μπει στη ζυγαριά από τον Κυριάκο Μητσοτάκη κυρίως για να επικυρώσει μιαν εικόνα υπεύθυνης στάσης στα μάτια των έξω. Η έλλειψη αξιοπιστίας του εγχώριου πολιτικού προσωπικού είναι το πρώτο ζήτημα που αναδεικνύουν σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Και ο ίδιος μπορούσε να διακρίνει μια δυσφορία για την αντιπολιτευτική γραμμή που είχε χαράξει η ΝΔ, όταν εξηγούσε την αρνητική θέση της για το Ασφαλιστικό και παράλληλα αναγνώριζε και θετικά σημεία, όπως το νέο πλαίσιο που περιορίζει σημαντικά τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Η δυσκολία να εξηγήσει την απόρριψη ενός σχεδίου για τις ιδιωτικοποιήσεις ή τη διευθέτηση των κόκκινων δανείων θα ήταν προφανώς μεγαλύτερη, ιδίως απέναντι σε ομοϊδεάτες στο ΕΛΚ και φιλελεύθερους συνομιλητές.

Η ζυγαριά, ωστόσο, έγειρε προς τα μέσα. Η σύσσωμη αντίδραση σχεδόν όλων των γαλάζιων συστημάτων απέναντι στο νέο πολυνομοσχέδιο αξιολογήθηκε και δεν μπορούσε να παρακαμφθεί. Στην πραγματικότητα για πρώτη φορά η ΝΔ επέδειξε αντανακλαστικά σε μνημονιακές απαιτήσεις, χωρίς την παραμικρή παρεκτροπή –ακόμη και η Ντόρα Μπακογιάννη ξιφουλκεί με οργή και μαεστρία κατά του νέου φορτίου. Στην προχθεσινή συνεδρίαση των γαλάζιων συντονιστών αποκλίσεις μπορούσε να καταγράφει κανείς μόνο ως προς τα ντεσιμπέλ της σκληρής αντιπολίτευσης. Συνεπώς, η καταψήφιση όλων των βασικών πυλώνων του πολυνομοσχεδίου ήταν μονόδρομος.

Ο παράγων Αντώνης Σαμαράς, που μπήκε σφήνα την ώρα που το Συντονιστικό της ΝΔ αξιολογούσε την κατάσταση, ενδεχομένως δυνάμωσε τη σκληρή ρητορική αλλά δεν άλλαξε τις αποφάσεις, όπως διαβεβαιώνουν από το προεδρικό επιτελείο. Ο πρώην πρωθυπουργός, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, δεν παρενέβη δημόσια για να αποτρέψει μια στροφή του κόμματος, αλλά για να ενισχύσει την επιχειρηματολογία για την απορριπτική στάση. Πάντως, συνεννόηση Σαμαρά – Μητσοτάκη δεν είχε προηγηθεί, όπως εκατέρωθεν υπογραμμίζεται και σε κάθε περίπτωση η παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού αποτελεί ακόμη ένα μήνυμα από την πλευρά του ότι είναι παρών και παρακολουθεί ενεργά τις εξελίξεις. Υπό αυτό το πρίσμα, έπονται και νέες παρεμβάσεις του Αντώνη Σαμαρά, ιδίως για ζητήματα που αναδεικνύουν μια δικαίωση της δικής του κυβερνητικής πολιτικής.

Κοινωνικές εκρήξεις

Ενας δεύτερος λόγος για τον οποίο το γαλάζιο στρατηγείο επέλεξε να συνεχίσει στον δρόμο της πλήρους ρήξης με την κυβέρνηση περνά μέσα από τις εκτιμήσεις για το πολιτικό κλίμα που θα διαμορφωθεί από το βράδυ της Κυριακής, ενώ συνδέεται και με τις σοβαρές αναταράξεις που καταγράφονται την τελευταία περίοδο στον αντιπολιτευτικό άξονα. Στον τρίτο όροφο της Συγγρού κινούνται με τη βεβαιότητα ότι η κυβέρνηση ακολουθεί μια καθοδική πορεία χωρίς επιστροφή και από το φθινόπωρο είναι πιθανόν να βρεθεί αντιμέτωπη και με κοινωνικές εκρήξεις. Στη βάση αυτή, μια απόφαση για μερική στήριξη των κυβερνητικών επιλογών εγκυμονούσε τον κίνδυνο να οδηγήσει τη ΝΔ απέναντι στην κοινωνία, την ώρα που σχεδιάζει το δικό της άνοιγμα και επιδιώκει να ηγηθεί του αντιπολιτευτικού τόξου.

Παράλληλα, με την υπερψήφιση διατάξεων που θα μπορούσαν να συμβαδίζουν με τον δικό της σχεδιασμό, όπως το νέο ταμείο για τις ιδιωτικοποιήσεις ή το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για τα κόκκινα δάνεια, θα νόθευαν το δικό της μήνυμα καθώς θα εμφανιζόταν στη Βουλή ως το μοναδικό στήριγμα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, παρέχοντας ζωτικό χώρο στα άλλα κόμματα τη αντιπολίτευσης. «Τη Δευτέρα θα έπρεπε να εξηγούμε τις αντιφάσεις μας, αφού θα υπερψηφίζαμε κρίσιμες διατάξεις, καταγγέλλοντας ταυτόχρονα την κυβέρνηση ότι είναι επικίνδυνη και πρέπει άμεσα να φύγει» είναι το μήνυμα στενού συνεργάτη του προέδρου της ΝΔ, ο οποίος αναγνωρίζει ότι η αυριανή ψηφοφορία δρομολογεί μια μετωπική σύγκρουση μέχρι τελικής πτώσεως με την κυβέρνηση.