«Η οικονομία και το νόμισμα αποκτούν νόημα μόνον όταν υπηρετούν τον άνθρωπο. Η ρήση του Πρωταγόρα συνιστά τον κοινό ευρωπαϊκό δείκτη πορείας: «Πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος»». Συγγνώμη αλλά η δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου δεν ήταν τόσο τρομερή. Η εξέγερση που πυροδότησε στους θεματοφύλακες του ευρώ αγγίζει τα όρια του παραδόξου. Και ο διαγκωνισμός τού ποιος θα καυτηριάσει τα παραπάνω λόγια με δυνατότερη φωνή μοιάζει να καταγράφει την αγωνία στο φιλευρωπαϊκό τόξο για το ποιος θα αποσπάσει την ηγεμονία στη μέση φοβική συνείδηση των μεσαίων στρωμάτων.

Ομως ο Παυλόπουλος δεν είναι Λαπαβίτσας. Ούτε οπαδός της δραχμής, όπως κάποιοι υπονόησαν. Πολύ περισσότερο, η δήλωση δεν είναι σε καμία περίπτωση πρόλογος για νέες νομισματικές μεταβάσεις. Ο Παυλόπουλος μπορεί να ανήκει στον σιωπηρό άξονα της αστικής Δεξιάς που καλοβλέπει τον Τσίπρα, αλλά η περπατησιά του έχει όρια. Εξάλλου, στην περίοδο που όντως τέθηκε ζήτημα προσανατολισμού της χώρας –μιλώ για το δημοψήφισμα –ο συγκεκριμένος είχε σαφή θέση.

Τα ερωτήματα βέβαια που τώρα μπαίνουν είναι πάντως πολλά. Και οι ερμηνείες. Πρώτον, φαίνεται όλο και πιο πολύ πως το νόμισμα είναι πολιτικό σχέδιο. Το ίδιο ισχύει για το ευρώ, για το δηνάριο ή τη δραχμή. Κοινώς, η πρόσδεση στην ευρωζώνη, η εσωτερική υποτίμηση δεν είναι τεχνικές πλευρές μιας επιλογής απλώς. Είναι στρατηγική. Στην παρούσα φάση; Στρατηγική όλου του ελληνικού κεφαλαίου. Γι’ αυτό η αξιολόγηση θα κλείσει, όσο επώδυνη κι αν είναι. Σήμερα, δεν έχει εξάλλου προκύψει εκείνη η δύναμη που πειστικά βάζει ένα άλλο σχέδιο για τη χώρα. Πολύ περισσότερο, δεν έχει προκύψει μια νέα κοινωνική συμμαχία με ιδεολογική ηγεμονία που θα υπερβαίνει τον επιφανειακό ευρωσκεπτικισμό και θα θέτει νέο στρατηγικό άξονα.

Θα ισχυριστεί κάποιος πως μπορεί η μετάβαση να έλθει από ένα ατύχημα. Μα και τότε, ουσιαστικά, δεν θα έχει διαρραγεί η πρόσδεση της χώρας. Η επιτροπεία θα συνεχιστεί, η εξάρτηση της οικονομίας θα παραμείνει. Βαθύτερη.

Ο Παυλόπουλος δεν έκανε χρησμό. Δεν προετοίμασε κανένα έδαφος. Εκανε μια μάλλον ανούσια δήλωση που θα μπορούσε να γίνει οποιαδήποτε άλλη στιγμή. Βέβαια, έγινε σε μια εποχή που μέρος της αντιπολίτευσης ζητάει με το ένα χέρι από την κυβέρνηση να κλείσει όπως όπως την αξιολόγηση και με το άλλο της ζητάει να φύγει. Γίνεται επίσης σε μια συγκυρία που και ο Τσίπρας μετεωρίζεται μεταξύ «καλού Γιούνκερ και κακού Σόιμπλε» έχοντας απολέσει όλα του τα διαπραγματευτικά χαρτιά. Η φωτογραφία είναι κουνημένη, αλλά το κάδρο είναι δεδομένο.