Η ραγδαία αύξηση των προσφυγικών/μεταναστευτικών ροών φανέρωσε τη γύμνια της Πολιτείας στο ζήτημα της διαχείρισης ενός τόσο εκρηκτικού ζητήματος, το οποίο έχει πολλαπλές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Οι συνθήκες, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί στη χώρα λόγω κρίσης, δεν επιτρέπουν τη δέουσα αντίδραση από την πλευρά του κρατικού μηχανισμού. Θα έλεγα μάλιστα ότι έχουμε τις συνθήκες για την τέλεια καταιγίδα.
Δυστυχώς αποδείχθηκε ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ δεν ήταν προετοιμασμένη να διαχειριστεί το ζήτημα. Δεν συζητώ για λύση γιατί αυτή δεν μπορεί να δοθεί μόνο από την Ελλάδα. Είναι δεδομένο ότι οι αριθμοί είναι τόσο μεγάλοι και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν, αλλά είναι ταυτόχρονα πρόδηλο ότι έγιναν λάθη τακτικής στην όσο γίνεται πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση του θέματος.
Η κυβέρνηση έχοντας ιδεολογικές αγκυλώσεις και εστιάζοντας στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς δεν μπόρεσε να διαμορφώσει τις απαραίτητες συνθήκες, ώστε να υπάρξουν συνθήκες συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Επέμεινε σε μια στάση αντιπαράθεσης με την Ευρώπη και δεν προσπάθησε να διαχωρίσει το προσφυγικό ζήτημα και να το αναδείξει ως ευρωπαϊκό ζήτημα, τονίζοντας την ιδιαίτερη θέση της Ελλάδας, η οποία τη φέρνει στο επίκεντρο του ζητήματος.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η μεταναστευτική πολιτική είναι εθνική αρμοδιότητα, ενώ η ΕΕ έχει έναν πιο επιτελικό ρόλο, ο οποίος για την ώρα, δυστυχώς, περιορίζεται στη διάθεση πόρων.
Οι τελευταίες εξελίξεις και ιδιαίτερα η στάση της Γερμανίας ανοίγουν νέες δυνατότητες. Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να βγει γενναία μπροστά και να αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζει το ζήτημα, επιδεικνύοντας την απαραίτητη, αν και απούσα αυτή τη στιγμή, ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.
Σε εθνικό επίπεδο είναι η στιγμή να ενισχύσουμε τις δομές υποδοχής, τις ανοιχτές δομές φιλοξενίας όπως και τις υπηρεσίες πρώτης υποδοχής και ασύλου ώστε να μπορέσουν στοιχειωδώς να ανταποκριθούν στον ρόλο τους. Πρέπει να δραστηριοποιηθεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση και να μην αφήνονται τα βάρη στα νησιά και στην Αθήνα, η οποία έχει αναλάβει και με το παραπάνω την ευθύνη της ως ο μεγαλύτερος δήμος της χώρας. Η ζητούμενη αλληλεγγύη από την Ευρώπη αναζητείται, κατ’ αρχάς στην Ελλάδα, μεταξύ μας.
Οι αυξημένες ροές θα συνεχιστούν για μεγάλο διάστημα, άρα δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε αυτό το θέμα μικροπολιτικά και ευκαιριακά, στο πλαίσιο μιας προεκλογικής αντιπαράθεσης, αλλά ούτε ως ιδεολογικό πρόταγμα. Είναι αναγκαίες η συναίνεση και η αλληλεγγύη. Τώρα.

Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης είναι δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων