ΘΕΜΑ
Α. Να μεταφραστούν τα ακόλουθα αποσπάσματα:
Accipe nunc quid postea Nasīca fecerit. Paucis post diēbus cum Ennius ad Nasīcam venisset et eum a ianuā quaereret, exclamāvit Nasīca se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignātus quod Nasīca tam aperte mentiebātur. «Quid?» inquit «Ego non cognosco vocem tuam?». Visne scire quid Nasīca responderit? «Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?».
Num ad hostem vēni et captīva in castris tuis sum? In hoc me longa vita et infelīx senecta traxit, ut primum exsulem deinde hostem te vidērem? Qui potuisti populāri hanc terram, quae te genuit atque aluit? Non tibi ingredienti fines patriae ira cecidit?
Μονάδες 40
Β. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
Β1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
paucis diebus: γενική πληθυντικού
ianua: δοτική ενικού
quid: γενική ενικού αρσενικού γένους
ego: δοτική πληθυντικού του γ΄ προσώπου
vocem tuam: ονομαστική πληθυντικού
homo impudens: αφαιρετική ενικού
ancillae tuae: γενική πληθυντικού
ipsi: αιτιατική ενικού ουδετέρου γένους
hoc: δοτική ενικού θηλυκού γένους
castris tuis: αιτιατική πληθυντικού
longa vita: γενική ενικού
infelix: αιτιατική ενικού του συγκριτικού βαθμού και στα τρία γένη
hostem: γενική πληθυντικού
hanc terram: αφαιρετική ενικού
patriae: δοτική πληθυντικού
Μονάδες 15
Β2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους (για τους περιφραστικούς τύπους να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο).
accipe: β΄ ενικό οριστικής ενεστώτα παθητικής φωνής
fecerit: β΄ ενικό Υποτακτικής Ενεστώτα στην παθητική φωνή
venisset: β΄ πληθυντικό υποτακτικής Μέλλοντα
quaereret: μετοχή Μέλλοντα και στα 3 γένη
indignatus: απαρέμφατο Μέλλοντα
mentiebatur: απαρέμφατο ενεστώτα
cognosco: γ΄ πληθυντικό Οριστικής Μέλλοντα στην ίδια φωνή
responderit: γενική ενικού του γερουνδίου
vis (ne): β΄ πληθυντικό Υποτακτικής Ενεστώτα και Παρατατικού
credis: β΄ ενικό Προστακτικής Ενεστώτα και Μέλλοντα στην ίδια φωνή
traxit: απαρέμφατο Παρακειμένου σε ενεργητική και απαρέμφατο Ενεστώτα στην παθητική φωνή
viderem: σουπίνο σε πτώση αφαιρετική και γερούνδιο σε πτώση δοτική
potuisti: β΄ πληθυντικό Οριστικής και Υποτακτικής Ενεστώτα
genuit: β΄ ενικό Οριστικής Ενεστώτα στην παθητική φωνή
cecidit: γ΄ πληθυντικό Οριστικής Παρατατικού
Μονάδες 15
Γ1.α) Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
nunc
ad Nasicam
vocem
homo
tuae
senecta
exsulem
populari
fines
ira
Μονάδες 10
β) «quid postea Nasica fecerit», «ut primum exsulem deinde hostem te viderem»: Να αναγνωρίσετε το είδος των προτάσεων, να δηλώσετε τη συντακτική τους λειτουργία και να δικαιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς τους.
Μονάδες 5
γ) paucis post diebus: Να γραφεί ο προσδιορισμός του χρόνου με άλλο αντίστοιχο ισοδύναμο τρόπο.
Μονάδες 2
Γ2.α) Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi…Να γίνει σύμπτυξη της δευτερεύουσας πρότασης σε μετοχή.
Μονάδες 3
β) ingredienti: Να αναλύσετε τη μετοχή στο αντίστοιχο είδος δευτερεύουσας πρότασης εισαγόμενης με το σύνδεσμο dum, αλλά και με τον ιστορικό –διηγηματικό σύνδεσμο cum.
Μονάδες 3
γ) exclamavit Nasica se domi non esse: Να μετατρέψετε την φράση από τον πλάγιο λόγο στον ευθύ.
Μονάδες 3
δ) «Num ad hostem veni et captiva in castris tuis sum?». Να μεταφέρετε την περίοδο στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τη φράση: Mater filium interrogavit…
Μονάδες 4
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α] Μάθε τώρα τι έκανε μετά ο Νασικάς. Λίγες μέρες αργότερα, όταν ο Έννιος ήρθε στο Νασικά και τον ζητούσε από την πόρτα, ο Νασικάς αναφώνησε ότι δεν ήταν σπίτι, αν και ήταν σπίτι. Τότε ο Έννιος επειδή αγανάκτησε που ο Νασικάς έλεγε ψέματα τόσο φανερά, είπε: «Τι; Δεν γνωρίζω τη φωνή σου;» Μήπως θέλεις να μάθεις τι απάντησε ο Νασικάς; «Είσαι άνθρωπος αναιδής. Όταν σε ζητούσα, εγώ πίστεψα την υπηρέτριά σου ότι δεν ήσουν σπίτι· εσύ δεν πιστεύεις εμένα τον ίδιο;».
Μήπως ήρθα σε εχθρό και είμαι αιχμάλωτη στο στρατόπεδό σου; Σε τέτοιο σημείο με οδήγησαν η μακρόχρονη ζωή μου και τα δυστυχισμένα γηρατειά, ώστε να σε δω πρώτα εξόριστο και ύστερα εχθρό; Πώς μπόρεσες να λεηλατήσεις αυτή τη χώρα, η οποία σε γέννησε και σε ανέθρεψε; Δε σου πέρασε η οργή, όταν περνούσες τα σύνορα της πατρίδας σου;
Β]
Β1. paucorum dierum
ianuae
cuius
sibi
voces tuae
homine impudenti
ancillarum tuarum
ipsum
huic
castra tua
longae vitae
infeliciorem (αρσ. και θηλ.)- infelicius (ουδ.)
hostium
hac terra
patriis.
B2. acciperis / accipere
fias
venturi sitis
quaesiturus, a, um
indignaturum esse
mentiri
cognoscent
respondendi
velitis (ne) και velletis (ne)
crede και credito
traxisse και trahi
visu και videndo
potestis και possitis
gigneris(-re)
cadebant.
Γ1.α) nunc= είναι επιρρηματικός προσδιορισμός χρόνου στο accipe
ad Nasicam= είναι εμπρόθετος προσδιορισμός κατεύθυνσης σε πρόσωπο στο venisset
vocem= είναι αντικείμενο στο cognosco
homo= είναι κατηγορούμενο στο ενν. υποκείμενο tu
tuae= είναι ονοματικός, ομοιόπτωτος επιθετικός προσδιορισμός στο ancillae
senecta= είναι υποκείμενο στο traxit
exsulem= είναι κατηγορούμενο στο αντικείμενο te
populari= είναι τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο στο potuisti
fines= είναι αντικείμενο της μετοχής ingredienti
ira= είναι υποκείμενο στο cecidit
β) Δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική μερικής άγνοιας καθώς εισάγεται με την ερωτηματική αντωνυμία quid. Λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα accipe. Εκφέρεται με υποτακτική, γιατί η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης, χρόνου παρακειμένου γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου, δηλώνει το προτερόχρονο στο παρόν.
Δευτερεύουσα συμπερασματική καταφατική πρόταση, καθώς εισάγεται με τον σύνδεσμο ut. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος. Εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το αποτέλεσμα στα λατινικά θεωρείται υποκειμενική κατάσταση, χρόνου παρατατικού ύστερα από ρηματικό τύπο εξάρτησης ιστορικού χρόνου, δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν. Ισχύει η ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση).
γ) post paucos dies
Γ2.α) Ego te quaerens ancillae tuae credidi…
β) dum ingrederis (-re)
cum ingredereris (-re)
γ) «Ego domi non sum».
δ) Mater filium interrogavit num ad hostem venisset et captiva in castris illius esset.
Σχόλια
