Τις πολύπαθες διερευνητικές επαφές για το Αιγαίο που τα τελευταία χρόνια βρέθηκαν στις Συμπληγάδες της εκάστοτε αστάθειας της κυβερνητικής πλειοψηφίας και πιο πρόσφατα των προκλήσεων του «Μπαρμπαρός» στην κυπριακή ΑΟΖ έχει αποφασίσει να ξεπαγώσει η Αθήνα.

Παράλληλα ο Νίκος Κοτζιάς φέρεται να έχει αποφασίσει αλλαγή πλεύσης στα ελληνοτουρκικά, θέτοντας αντίβαρα στις τουρκικές διεκδικήσεις. Στόχος είναι η Αθήνα να μη λειτουργεί αμυντικά απέναντι στις τουρκικές θέσεις και διεκδικήσεις, αλλά να διευρύνει η ίδια τη διμερή ατζέντα με θέματα που άπτονται των δικαιωμάτων της.

Ηταν Σεπτέμβριος του 2014 όταν οι επικεφαλής των εκατέρωθεν ομάδων για τις διερευνητικές επαφές, πρέσβεις Παύλος Αποστολίδης και Φεριντούν Σινιρλίογλου, είχαν συναντηθεί στη Θεσσαλονίκη. Η κρίση με το «Μπαρμπαρός» που ακολούθησε πάγωσε εντελώς τις συνομιλίες.

Ωστόσο αυτές είχαν περάσει ήδη στο επίπεδο της τυπικότητας, καθώς τρεις ήταν όλες κι όλες οι συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν το προηγούμενο έτος. Ούτως ή άλλως, από το 2011 και έπειτα όταν Αθήνα και Αγκυρα έφθασαν πολύ κοντά στη συμφωνία σε ένα πλαίσιο αρχών, οι συνομιλίες γίνονταν με τη λογική του αυτόματου πιλότου, καθώς δεν υπήρχε η πολιτική εντολή να προχωρήσουν στην ουσία και στην επίλυση των ζητημάτων.

Μένει να φανεί αν αυτό πρόκειται να αλλάξει τους επόμενες μήνες, κάτι που θα κριθεί και από την πορεία της κυβέρνησης και από τις ενδοκυβερνητικές ισορροπίες.

Το βέβαιο είναι ότι ο Ν. Κοτζιάς έχει αποφασίσει την επανεκκίνηση των διερευνητικών επαφών. Την εξέλιξη αναμένεται να ανακοινώσει ο υπουργός Εξωτερικών την ερχόμενη εβδομάδα από την Αγκυρα μαζί με τον τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ. Η επίσκεψη αυτή εξάλλου δεν θα είναι χωρίς συμβολισμούς, καθώς αποτελεί την πρώτη επίσημη επαφή της νέας κυβέρνησης με την τουρκική πολιτική ηγεσία. Δεν είναι τυχαίο ότι φαίνεται πως ο Ν. Κοτζιάς εκτός από τον ομόλογό του θα συναντηθεί και με τον τούρκο πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου, ενώ δεν αποκλείεται να δει και τον Ταγίπ Ερντογάν.

Προφανώς η επαναβεβαίωση από επίσημα χείλη ότι η Αθήνα δεν σκοπεύει να αφήσει τα ελληνοτουρκικά (ούτε το Κυπριακό) στην τύχη τους δεν λύνει από μόνη της τα προβλήματα. Σύμφωνα με μια γραμμή πληροφόρησης, ο υπουργός Εξωτερικών έχει αποφασίσει να προσέλθει στον διάλογο με την Τουρκία και με αυτόνομη ατζέντα της Αθήνας που θα αφορά θέματα υψηλής και χαμηλής πολιτικής.

Η φιλοσοφία είναι να μη λειτουργεί συνεχώς αμυντικά η ελληνική πλευρά στα θέματα που θέτει η Τουρκία, αλλά να θέτει και εκείνη ζητήματα που άπτονται των δικαιωμάτων της τα οποία απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, τα αντίβαρα της Αθήνας θα αφορούν ευρύ φάσμα θεμάτων, από τα δικαιώματα του Οικουμενικού Πατριαρχείου μέχρι την περιβαλλοντική προστασία στο Αιγαίο (για την οποία, σημειωτέον, δεν χρειάζεται να προχωρήσει κανείς σε ανακήρυξη ΑΟΖ), αλλά και την ουσία των ελληνοτουρκικών διαφορών στο Αιγαίο με στόχο η Αθήνα να διεκδικήσει τα δικαιώματά της και να κάμψει την επιθετικότητα της Αγκυρας.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ. Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα τα πεδία βολής στο Αιγαίο που προκάλεσαν και την πιο πρόσφατη κρίση στα ελληνοτουρκικά με αφορμή την τουρκική ΝΟΤΑΜ που δέσμευσε το μισό Αιγαίο (Βόρειο και Ανατολικό) και την οποία αναγκάστηκε να πάρει πίσω η Αγκυρα μετά τα διαβήματα της ελληνικής πλευράς προς τον ΟΗΕ, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τον ICAO. Με βάση το νέο σκεπτικό, θα μπορούσε να είναι η ελληνική πλευρά αυτή που λειτουργεί ακτιβιστικά διεκδικώντας τα δικαιώματά της, είτε αυτά αφορούν τα πεδία βολής είτε τις ανοικτές θάλασσες, δικαίωμα που απορρέει από το διεθνές δίκαιο.