Μπορεί το τρέξιμο να είναι ίσως το καλύτερο είδος άσκησης που υπάρχει, έχει όμως και τα μειονεκτήματά του. Ενα από τα σοβαρότερα είναι ότι υπό συγκεκριμένες συνθήκες μπορεί να προκαλέσει άσθμα σε άτομα με ευαισθησία. Βέβαια, αυτό δεν είναι αρκετό για να αποτρέψει τον δρομέα, αλλά του θέτει αυστηρά όρια. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Χαϊλέ Γκεμπρεσελασιέ, ένας από τους μεγαλύτερους μαραθωνοδρόμους στην Ιστορία. Ο Χαϊλέ έπασχε από άσθμα και καθώς το Πεκίνο ήταν πνιγμένο στην ατμοσφαιρική ρύπανση, αποφάσισε να μη συμμετέχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Το άσθμα εκδηλώνεται στους αθλητές ύστερα από έντονη σωματική κόπωση. Αρα αθλήματα όπως είναι ο Μαραθώνιος, που χρειάζονται επίπονες προπονήσεις για την αύξηση της αντοχής και παράλληλα βελτίωση του χρόνου, είναι από τα πιο επικίνδυνα. Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι που δεν έχουν άσθμα, δηλαδή περίπου το 13% του γενικού πληθυσμού και το 40% των πασχόντων από αλλεργική ρινίτιδα, όπως και συχνά άνθρωποι με οικογενειακό ιστορικό σε αλλεργίες υποφέρουν από άσθμα, το οποίο εκδηλώνεται αμέσως μετά τη σωματική άσκηση.
Οταν εκδηλωθεί γίνεται χρόνια ασθένεια των πνευμόνων. Η λοίμωξη που προκαλείται στενεύει τους αεραγωγούς στους οποίους εισέρχεται το οξυγόνο όταν αναπνέουμε, με αποτέλεσμα ο αέρας να κυκλοφορεί πιο δύσκολα στους πνεύμονες. Αυτό προκαλεί τα συμπτώματα του άσθματος που είναι ο βήχας, η δύσπνοια, η αναπνευστική δυσκολία και ο συριγμός. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό, ενώ εμείς νομίζουμε ότι οι πνεύμονές μας δυναμώνουν με το τρέξιμο;
«Αυτοί οι άνθρωποι έχουν κάποιο μικρό πρόβλημα στους αεραγωγούς, το οποίο δεν έχει εκδηλωθεί. Οι απότομες αλλαγές στη θερμοκρασία και στην υγρασία, ιδίως κατά την εισπνοή παγωμένου, ξηρότερου αέρα κυρίως τις πρωινές ώρες, είναι δυνατόν να προκαλέσουν άσθμα, το οποίο μπορεί κάποιες ώρες της ημέρας να προξενεί κρίσεις, δηλαδή να αισθάνονται ότι τους κόβεται η αναπνοή» εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Κώστας Γουργουλιάνης, καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Κατά τη διάρκεια λοιπόν μιας κοπιώδους σωματικής άσκησης όπως είναι το τρέξιμο, κατά την οποία οι άνθρωποι τείνουν να ανασαίνουν από το στόμα, επιτρέπουν στον παγωμένο ξηρό αέρα να φτάσει στους χαμηλότερους αεραγωγούς χωρίς να περάσει πρώτα από τον ζεστό και υγρό χώρο της μύτης. Με την αναπνοή από το στόμα ο αέρας υγραίνεται μόνο κατά 60%, ενώ η αναπνοή από τη μύτη ζεσταίνει και υγραίνει τον αέρα περίπου 90% προτού φτάσει στους πνεύμονες. Για αυτό είναι και εξαιρετικά σημαντικό όσοι δεν έχουν κάνει εξέταση πνευμόνων να προσέχουν να αναπνέουν μόνο από τη μύτη. «Και βέβαια, εκτός από τις καρδιολογικές εξετάσεις, οι δρομείς πρέπει να κάνουν σπιρομέτρηση και πλήρη έλεγχο πνευμόνων» συμπληρώνει ο κ. Γουργουλιάνης.
Εκτός από την αναπνοή από το στόμα, άλλοι παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης άσθματος με τη σωματική άσκηση είναι οι ρύποι, οι υψηλές συγκεντρώσεις της γύρης που παρουσιάζονται αυτή την εποχή και οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος από ιούς.
«Επίσης, υπάρχει το άσθμα το οποίο εκδηλώνεται μόνο με την άσκηση. Σε αυτή την περίπτωση, παρουσιάζονται αναπνευστικές δυσκολίες σε διάστημα από πέντε έως 20 λεπτά μετά την άσκηση. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν συριγμό, δύσπνοια, βήχα και πόνο στο στήθος. Επίσης, παρατεταμένο λαχάνιασμα, το οποίο συνήθως εκδηλώνεται πέντε έως δέκα λεπτά μετά ακόμη και από σύντομη άσκηση. Και σε αυτή την περίπτωση, ο δρομέας προσέχει τα ίδια πράγματα και πηγαίνει σε πνευμονολόγο ή αλλεργιολόγο» λέει ο καθηγητής.
Πώς θα μάθω αν κινδυνεύω; Για να διαγνώσει με βεβαιότητα το άσθμα μετά την άσκηση ο γιατρός πρέπει να πάρει ιστορικό, να υποβάλει τον ασθενή σε τεστ αναπνοής όταν είναι ξεκούραστος για να βεβαιωθεί ότι δεν πάσχει από χρόνιο άσθμα. Πολλές φορές, τον υποβάλλει σε τεστ αναπνοής πριν και μετά την άσκηση για να διαπιστώσει σε ποιο βαθμό είναι η βλάβη και να δώσει τις ανάλογες οδηγίες ή φαρμακευτική στον δρομέα.
Η μέτρηση μπορεί να γίνει σε ιατρική μονάδα ή και επιτόπου λίγο πριν από τον αγώνα, εφόσον υπάρχει γιατρός με το ειδικό μηχάνημα. Στο ιατρείο ή σε ανοιχτό χώρο, ο δρομέας ασκείται από έξι έως οκτώ λεπτά, διατηρώντας όμως τους καρδιακούς ρυθμούς του στο 80%-90% της μέγιστης τιμής ανάλογα με την ηλικία του.
Ακολούθως αναπνέει σε ένα αναπνευστικό μηχάνημα που ονομάζεται σπιρόμετρο, το οποίο επεξεργάζεται την ικανότητά του να εισπνέει ή να εκπνέει τον αέρα. Το τεστ αυτό γίνεται πριν από την άσκηση και σε διάφορα χρονικά διαστήματα από δύο έως 30 λεπτά μετά το τέλος της. Μείωση της τάξεως του 12%-15% του όγκου του αέρα που αποβάλλεται (σε σύγκριση με την τιμή της έναρξης) σε ένα δευτερόλεπτο (αποκαλείται αναγκαστική τιμή εκπνοής ανά δευτερόλεπτο, ή FEV 1) δηλώνει πιθανότητα εκδήλωσης άσθματος.
Στην επιτόπου μέτρηση, η ροή εκπνοής του αέρα μπορεί να υπολογιστεί πριν και μετά από έξι έως οκτώ λεπτά «ελεύθερου τρεξίματος» ή μετά τη συμμετοχή σε κάποιο άθλημα ή δραστηριότητα που συνήθως προκαλεί αναπνευστικάσυμπτώματα. Η ροή του αέρα μετριέται για 30 λεπτά μετά το τέλος της άσκησης.
Το άσθμα στους Ολυμπιακούς
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, τουλάχιστον ένας στους έξι αθλητές που εκπροσώπησαν τις ΗΠΑ στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1996 είχε ιστορικό άσθματος. Μολονότι το 4%-7% του γενικού πληθυσμού υποφέρει από άσθμα, το ποσοστό των ολυμπιακών αθλητών ήταν κατά πολύ υψηλότερο. Οπως διαπιστώθηκε, από τους 699 αθλητές οι 117 (16,7%) είχαν ιστορικό άσθματος ή είχαν χρησιμοποιήσει φάρμακα κατά του άσθματος ή και τα δύο. Με βάση την ανάγκη τους για φαρμακευτική αγωγή, εβδομήντα τρεις (10,4%) από τους αθλητές έπασχαν από ενεργό άσθμα την περίοδο των Αγώνων ή χρειάζονταν φαρμακευτική αγωγή σε μόνιμη ή ημιμόνιμη βάση.
Μεταξύ των ολυμπιακών αθλητών, το άσθμα ήταν πιο σύνηθες ανάμεσα στους ποδηλάτες και αρκετά συνηθισμένο σε αθλητές του μπάντμιντον, του μπιτς βόλεϊ, της επιτραπέζιας αντισφαίρισης και του βόλεϊ. Αμερικανοί αθλητές που έπασχαν από άσθμα ή έπαιρναν φάρμακα για το άσθμα κατέκτησαν ομαδικά ή ατομικά μετάλλια στο άθλημά τους και τα κατάφεραν σχεδόν το ίδιο καλά με τους αθλητές χωρίς άσθμα (28,7%), οι οποίοι κατέκτησαν ομαδικά ή ατομικά μετάλλια. Η άσκηση ωφελεί τόσο σωματικά όσο και συναισθηματικά. Ακόμα και αν δεν αγωνίζονται για να κατακτήσουν κάποιο ολυμπιακό μετάλλιο, σχεδόν όλοι οι άνθρωποι που πάσχουν από άσθμα έπειτα από άσκηση (ΕΙΑ) πρέπει να αθλούνται στο σύνολο των δυνατοτήτων τους με την κατάλληλη διάγνωση και θεραπευτική αγωγή.
Ποια αθλήματα είναι τα πλέον ιδανικά
Η κολύμβηση θεωρείται το πιο κατάλληλο άθλημα για όσους έχουν άσθμα και για άτομα με τάση σε βρογχόσπασμους (αυτό που συμβαίνει στην κρίση άσθματος και δεν μπορούμε να αναπνεύσουμε) λόγω των πολλών θετικών παραγόντων του: ζεστό και υγρό περιβάλλον, διαθεσιμότητα όλη τη διάρκεια του χρόνου (κλειστές πισίνες), τόνωση των άνω μυών του σώματος και η οριζόντια θέση μπορεί να βοηθήσουν στην κινητοποίηση της βλέννας από το βάθος των πνευμόνων.
Το βάδισμα, η χαλαρή ποδηλασία, η πεζοπορία και η ελεύθερη κατάβαση με σκι είναι μερικές από τις δραστηριότητες με λιγότερες πιθανότητες εκδήλωσης του άσθματος.
Τα ομαδικά αθλήματα που απαιτούν σύντομα ξεσπάσματα ενέργειας όπως η πάλη, το γκολφ, τα αθλήματα στίβου σύντομης διάρκειας ή το σερφ είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν κρίσεις άσθματος από αθλήματα, τα οποία απαιτούν συνεχή δραστηριότητα όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ και φυσικά οι δρόμοι μεγάλων αποστάσεων.
Συμβουλές για αποφυγή κρίσης
– Η άσκηση πρέπει να απαγορεύεται σε αθλητές που υποφέρουν από ιώσεις όταν επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες.
– Σε περίπτωση που είναι αλλεργικοί όταν τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης ή της γύρης είναι υψηλά, μπορούν να βάλουν μάσκα χειρουργείου.
– Η μάσκα χειρουργείου ή ένα κασκόλ στο στόμα βοηθά στις χαμηλές θερμοκρασίες όταν κάποιος κάνει έντονη άσκηση και χρειάζεται να αναπνέει από το στόμα, καθώς έτσι ζεσταίνεται ο αέρας κατά την εισπνοή.
– Η αναπνοή μέσα από τα χείλη μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση του φραξίματος των αεραγωγών.
– Αποφύγετε χώρους με φρεσκοκομμένο γρασίδι και το τρέξιμο σε βουνό ή σε μεγάλο υψόμετρο.
•Toάσθμαείναι μια κοινήχρόνιαφλεγμονώδηςπάθησητωναεραγωγώνπου χαρακτηρίζεται από διάφορα επαναλαμβανόμενα συμπτώματα, μεταβλητή στένωση των αεραγωγών καιβρογχόσπασμο.
•Στα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνονταισυριγμός,βήχας, αίσθημα σύσφιγξης στον θώρακα καιδύσπνοια
•Τοασκησιογενές άσθμαή αλλιώς άσθμα σχετιζόμενο με την άσκηση (exercise induced bronchoconstriction) είναι μία μορφή άσθματοςη οποία εμφανίζεται κατά την άσκηση
•Η συχνότητα του ασκησιογενούς άσθματος κυμαίνεται μεταξύ12-15%. Ενα συντριπτικό ποσοστό των πασχόντων από άσθμα, 90%, παρουσιάζει και ασκησιογενές άσθμα, ενώ πολύ υψηλά είναι και τα ποσοστά μεταξύ ατόμων με αλλεργική ρινίτιδα χωρίς διαγνωσμένο άσθμα, 35-45%
Αναζήτηση
