Ας αναλογιστούμε το ακόλουθο σενάριο που έχει επαναληφθεί πολλές φορές σε αναπτυσσόμενες χώρες. Οι εγχώριες τράπεζες μαζεύουν μεγάλα χρέη σε δολάρια τα οποία είναι βιώσιμα όσο το τοπικό νόμισμα παραμένει ισχυρό. Ξαφνικά κάτι –όπως μια αύξηση των επιτοκίων από τη Fed, μια πτώση στις τιμές των εμπορευμάτων, μια εσωτερική πολιτική αναταραχή –ρίχνει την αξία του τοπικού νομίσματος έναντι του δολαρίου. Το αποτέλεσμα είναι ότι προκαλείται οικονομική καταστροφή.

Αυτό έγινε στην κρίσης χρέους της Λατινικής Αμερικής τη δεκαετία του ’80, στη μεξικανική κρίση του 1994, στην ασιατική κρίση χρέους του 1997 και στη ρωσική κρίση του 1998. Ετσι μεταδόθηκε η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-2009 στις αναδυόμενες αγορές. Κάθε φορά δανειστές και δανειζόμενοι υποστήριζαν ότι έμαθαν το μάθημά τους.

Ομως κάτι τέτοιο όχι μόνο θα μπορούσε να γίνει και σήμερα αλλά και σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από το παρελθόν. Πόσο ευάλωτες είναι οι αναπτυσσόμενες οικονομίες λόγω όλων αυτών των χρεών σε δολάρια; Οι πιο αισιόδοξοι λένε ότι οι αναπτυσσόμενες αγορές έχουν συγκεντρώσει από το 2010 μεγάλα συναλλαγματικά αποθέματα ώστε να διασφαλιστούν από μια επίθεση στο νόμισμά τους ή από το χρέος σε ξένο νόμισμα. Αυτό είναι αλήθεια, αλλά ώς έναν μόνο βαθμό. Πολλές αναπτυσσόμενες αγορές έχουν βραχυπρόθεσμο χρέος που φτάνει ή ξεπερνά το 50% των συναλλαγματικών αποθεμάτων.

Για τις πολλές εταιρείες στις αναπτυσσόμενες αγορές που δανείστηκαν σε δολάρια η πρόσφατη υποτίμηση του δολαρίου προκαλεί προβλήματα. Το πόσο μεγάλα θα είναι αυτά θα εξαρτηθεί από παράγοντες που είναι δύσκολο να προβλεφθούν όπως η αντίδραση των αγορών σε αύξηση επιτοκίων από τη Fed και τυχόν πολιτικά σοκ. Μπορεί κανείς να προβλέψει με σιγουριά ένα μόνο αποτέλεσμα: ότι θα εκδηλωθούν πολλές αναταράξεις.

Ο Αντρές Βελάσκο είναι πρώην υποψήφιος για την προεδρία και υπουργός Οικονομικών της Χιλής. Είναι καθηγητής Επαγγελματικής Πρακτικής στη Διεθνή Ανάπτυξη στη School of International and Public Affairs του Πανεπιστημίου Columbia. Εχει διδάξει στο Χάρβαρντ και στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.