Το μέλλον της Ευρώπης τώρα εξαρτάται από κάτι φαινομενικά αδύνατο: να καταλήξουν σε συμφωνία η Ελλάδα με τη Γερμανία. Η Γερμανία είναι αποφασισμένη να αντισταθεί σε οποιαδήποτε διαγραφή χρέους. Η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να ανακουφιστεί από την αναποτελεσματική λιτότητα που της επιβλήθηκε. Μια συμφωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί εύκολα αν και οι δύο πλευρές επικεντρωθούν στις βασικές προτεραιότητές τους και κάνουν συμβιβασμούς στους δευτερεύοντες στόχους τους. Δυστυχώς τα ανθρώπινα λάθη φαίνεται ότι δεν επιτρέπουν να επιτευχθεί μια τέτοια συνολική λύση.

Η διαπραγματευτική τακτική του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη χαρακτηρίζεται από απρόβλεπτες ταλαντώσεις μεταξύ επιθετικότητας και αδυναμίας, κάτι που είναι αντίθετο στη θεωρία των παιγνίων στην οποία ειδικεύεται ως καθηγητής μαθηματικής οικονομικής. Η ιδέα της στρατηγικής του είναι να έχει βάλει ένα όπλο στον κρόταφό του και μετά να απαιτεί λύτρα για να μην πατήσει τη σκανδάλη. Οι αξιωματούχοι της Γερμανίας και της ΕΕ όμως δεν κάνουν πίσω. Τον περασμένο μήνα ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι έδωσε μαθήματα για το πώς θα πρέπει να γίνονται οι διαπραγματεύσεις, ξεπερνώντας τις γερμανικές αντιδράσεις για την ποσοτική χαλάρωση. Η κόκκινη γραμμή των Γερμανών για αυτή ήταν η αμοιβαιοποίηση του χρέους: δεν πρέπει να πληρώσουν όλοι αν μια χώρα της ευρωζώνης χρεοκοπήσει. Ο Ντράγκι άφησε τη Γερμανία να κερδίσει σε αυτό προκειμένου το Βερολίνο να δεχθεί την τεράστια ποσοτική χαλάρωση, αλλά ήταν προσεκτικός να μην υποχωρήσει παρά την τελευταία στιγμή.

Αν ο Βαρουφάκης είχε υιοθετήσει παρόμοια στρατηγική, θα είχε επιμείνει στη διαγραφή χρέους μέχρι την τελευταία στιγμή και θα έκανε πίσω με αντάλλαγμα σημαντικές υποχωρήσεις για τη λιτότητα και τις διαρθρωτικές αλλαγές. Ή θα μπορούσε να είναι λιγότερο επιθετικός από την αρχή και να δείξει στη συνέχεια ότι η λιτότητα μπορεί να μειωθεί χωρίς κούρεμα του χρέους.

Τέλος, ο Βαρουφάκης απέρριψε κάθε επέκταση του προγράμματος της τρόικας δημιουργώντας έτσι μια καταληκτική ημερομηνία (28 Φεβρουαρίου), κατά την οποία η ΕΚΤ θα μπορούσε να αποσύρει τη χρηματοδότηση προς στις ελληνικές τράπεζες οδηγώντας το σύστημα σε κατάρρευση. Το πιο πιθανό αποτέλεσμα είναι ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα δεχθεί σύντομα την ήττα του. Η άλλη πιθανότητα είναι να βγει η Ελλάδα από το ευρώ.

Οποια μορφή και αν λάβει η οικονομική παράδοση, η Ελλάδα δεν θα είναι η μόνη χαμένη. Οι υπέρμαχοι της δημοκρατίας και της οικονομικής επέκτασης έχασαν την καλύτερη ευκαιρία τους να κερδίσουν τη Γερμανία και να βάλουν τέλος στην αυτοκαταστροφική λιτότητα που έχει επιβάλει στην Ευρώπη.

Ο Ανατόλι Καλέτσκι είναι πρόεδρος του Institute for New Economic Thinking

Τελευταία Νέα