Από τότε που ξέσπασε η ευρωπαϊκή κρίση χρέους, πολλοί ζητούν την εφαρμογή μιας συνολικής λύσης, συχνά επικαλούμενοι το μεταπολεμικό Σχέδιο Μάρσαλ το οποίο βοήθησε στην αναστήλωση της κατεστραμμένης Δυτικής Ευρώπης. Ομως η πολιτική στιγμή δεν ήταν ποτέ ώριμη. Αυτό μπορεί να ετοιμάζεται να αλλάξει.

Επιβαρημένες με μεγάλα χρέη από λάθη του παρελθόντος κυβερνήσεις της ευρωζώνης ξέρουν τι πρέπει να κάνουν αλλά όχι πώς να το κάνουν. Δεν εμπιστεύονται η μια την άλλη για να συνεργαστούν. Την ίδια στιγμή η ζήτηση το μεγαλύτερο μέρος της ΕΕ είναι ασθενής και αυτό δεν επιτρέπει να υπάρξει μια οικονομική ανάπτυξη, απαραίτητη για τα 25 εκατ. ανέργων.

Οι Ελληνες φαίνεται ότι στις 25 Ιανουαρίου θα εκλέξουν κυβέρνηση που θα κυριαρχείται από το κόμμα της Αριστεράς ΣΥΡΙΖΑ το οποίο θέλει να επαναδιαπραγματευθεί τα χρέη της χώρας. Στην Ισπανία το πιο δημοφιλές κόμμα είναι το Podemos, που έχει απόψεις παρόμοιες με του ΣΥΡΙΖΑ.

Από τότε που ξέσπασε η κρίση το γερμανικό σχέδιο της λιτότητας εφαρμόστηκε σε Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισπανία και Πορτογαλία. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι, με πολιτικούς όρους, οι χώρες αυτές έχουν τιμωρηθεί και έχουν κάνει πιο ανταγωνιστικές τις οικονομίες τους. Εκείνο που κρατά πίσω τις χώρες αυτές είναι η ασθενής ζήτηση σε όλη την ευρωζώνη.

Γι’ αυτό χρειάζεται μια σύγχρονη έκδοση του Σχεδίου Μάρσαλ. Θα ήταν πολιτικά έξυπνο αν η Μέρκελ αναλάμβανε την πρωτοβουλία να προτείνει μια τέτοια μεγάλη συνολική λύση αντί να υποχρεωθεί να κάνει διστακτικές παραχωρήσεις από νέες κυβερνήσεις στην Ελλάδα, στην Ισπανία και αλλού.

Ενα σύγχρονο Σχέδιο Μάρσαλ θα πρέπει να έχει τρία βασικά συστατικά. Πρώτον, πρέπει να αναδιαρθρωθεί το κρατικό χρέος για να μειωθούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν Ελλάδα και Ισπανία. Μπορεί η διαγραφή κρατικού χρέους να είναι δύσκολη αλλά μέρος της θα μπορούσε να αναχρηματοδοτηθεί με ευρωομόλογα μακροπρόθεσμης λήξης. Δεύτερον, θα μπορούσε να υπάρξει ένα συλλογικά χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων με έμφαση στην ενέργεια και στις υποδομές. Τρίτον, να δημιουργηθεί χρονοδιάγραμμα για ολοκλήρωση της απελευθέρωσης της ενιαίας αγοράς.

Οι Γερμανοί θα πρέπει να θυμούνται ότι η μεταπολεμική τους ανάκαμψη συντελέστηκε έπειτα από αναδιάρθρωση χρέους. Οι αντιδράσεις για ένα Σχέδιο Μάρσαλ θα είναι αρκετές. Ομως αν είναι ενωμένοι οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης μπορούν να κερδίσουν τη μάχη αυτήν. Εάν δεν δοκιμαστεί αυτό οι αυριανοί Ευρωπαίοι μπορεί να μην συγχωρήσουν ποτέ τους σημερινούς ηγέτες.

Ο Μπιλ Εμοτ είναι πρώην διευθυντής του «Economist»