Η οικονομία της Ιαπωνίας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πολύ σοβαρά προβλήματα, παρά το οικονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησης που περιλαμβάνει νομισματικά και δημοσιονομικά μέτρα στήριξής της, γνωστό και ως Abenomics από το όνομα του πρωθυπουργού. Το τελευταίο εξάμηνο της θητείας του Σίνζο Αμπε η πραγματική αύξηση του ΑΕΠ σε ετήσια βάση ανήλθε σε μόλις 1,4%, ποσοστό λίγο υψηλότερο από τον μέσο όρο του 1% που επικράτησε τα χρόνια μετά το 1992.

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας βρίσκεται σε καλό δρόμο με την ποσοτική χαλάρωση στην οποία έχει προχωρήσει. Ομως σε άλλους τομείς η οικονομική πολιτική υστερεί. Κανείς δεν ξέρει εάν ο Αμπε θα προχωρήσει σε αύξηση της φορολογίας για τους καταναλωτές, που θεωρείται ως σημαντικό βήμα στην προσπάθεια αντιμετώπισης του χρέους της χώρας. Επίσης οι φορολογικές και οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις καθώς και οι μεταρρυθμίσεις για τους νόμους περί μετανάστευσης δεν έχουν προχωρήσει.

Ουσιαστικά δεν έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές δημοσιονομικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Αυτό όμως είναι επικίνδυνο για την Ιαπωνία. Επειδή ο αριθμός των εργαζομένων συνεχώς μειώνεται και των μεγαλύτερων σε ηλικία συνεχώς μεγαλώνει, δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για να αυξηθεί η ανάπτυξη. Η Ιαπωνία θα πρέπει είτε να τονώσει την παραγωγικότητα είτε να βρει νέους τρόπους αύξησης της ζήτησης από το εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας.

Η Ιαπωνία μπορεί να χρησιμοποιήσει την τεχνολογική της υπεροχή και να ωφεληθεί από την αύξηση της ζήτησης στην Κίνα. Επίσης μπορεί να ωφεληθεί από την τεχνολογική υπεροχή που έχει σε περιβαλλοντολογικά θέματα ή από την επανισορρόπηση της αμερικανικής οικονομίας. Οι κακές πολιτικές σχέσεις μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας αποτελούν εμπόδιο. Ομως η αλληλεπίδραση της οικονομίας με την πολιτική είναι κρίσιμος παράγοντας που καθορίζει την άνοδο και την πτώση μεγάλων δυνάμεων. Οπως οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν να κερδίσουν πολλά μεταμορφώνοντας τις οικονομίες τους, έτσι και αυτή μπορεί να είναι η τελευταία ευκαιρία της Ιαπωνίας που έχει χάσει ήδη δύο δεκαετίες. © Bloomberg News

Ο Στίβεν Ρόουτς είναι πρώην πρόεδρος της Morgan Stanley Asia και επικεφαλής οικονομολόγος της εταιρείας, υφηγητής στο Jackson Institute of Global Affairs του Πανεπιστημίου του Γέιλ και λέκτορας στη Σχολή Μάνατζμεντ του Γέιλ.