Αναζήτηση
Οτι δεν ιδρώνει αφτί, δεν ιδρώνει. Επειδή βγαίνει ένας σκηνοθέτης και μας λέει ότι πέρα από τα Γλυπτά του Παρθενώνα έχουμε και λογοτεχνικά Ελγίνεια, και τι μ’ αυτό; σκέφτεται ο κάθε αρμόδιος του πολιτισμού μας.
Οτι ένας συμπατριώτης του λόρδου Ελγιν, ο πολύς Λόρενς Ντάρελ, έφτασε (όχι υποχρεωτικά από υπαιτιότητά του, αλλά μάλλον με φταίχτες τους βρετανούς εκδότες του) να εκτοπίσει το όνομα του Εμμανουήλ Ροΐδη από την κορυφή του ύψιστου δημιουργήματός του, της «Πάπισσας Ιωάννας» –σεβαστού και εκτιμημένου δεόντως από τον λογοτεχνικό κόσμο της Ευρώπης και όχι μόνο -, για να βάλει το δικό του, αν και υπέγραφε μόνο τη σχεδόν κατά λέξη μετάφραση στα αγγλικά, δεν είναι μάλλον κάτι που κάνει αφτιά να ιδρώνουν.
Οτι έχει μεταφραστεί σε τόσες γλώσσες η «Πάπισσα» –που παρουσιάστηκε ως εργαστήρι επί του έργου του Ροΐδη από τον Δημήτρη Μαυρίκιο και εκτιμήθηκε ως μία από τις σημαντικές στιγμές του Φεστιβάλ Αθηνών -, με την υπογραφή του Ντάρελ και όχι του συριανού δημιουργού της σε τούτη τη χώρα δεν προκαλεί κανέναν, φαίνεται, να διεκδικήσει την Α-λήθεια, τη μη Λήθη.
Αλλωστε αυτά τα θεμιτά ή αθέμιτα δάνεια –«κλοπές» κατά άλλη εκδοχή –τα σηκώνει η χώρα που διεκδικεί, α-ληθινά ή μη, καταγωγή από τη χώρα (και τον πολιτισμό) των αρχαίων Ελλήνων.
Τα παραδείγματα γύρω μας πολλά. Πολύ πρόσφατο οι «12 ένορκοι», δράση ενδιαφέρουσα του ΚΘΒΕ, βασισμένη στη θρυλική ταινία του Σίντνεϊ Λουμέτ (ίσως και στην αντίστοιχη του Νικίτα Μιχάλκοφ), που δεν έτυχε αναφοράς για το δάνειο στο πρόγραμμα της παράστασης. Από παραδρομή, μας βεβαιώνει ο διευθυντής της κρατικής σκηνής, σημειώνοντας ότι ο σκηνοθέτης το ανέφερε –μόνο –σε συνεντεύξεις του.
Του λόγου το α-ληθές επιβεβαιώνουν κι άλλες πρόσφατες παραστάσεις, όπως εκείνη τηλεπερσόνας που υπέγραφε με περηφάνια περισσή προφανέστατο δάνειο από τη Νόρα Εφρον, δίχως καν αναφορά στην «έμπνευσή» της. Ή άλλη, παλαιότερη γνωστού διδύμου, «δανεισθείσα»… σιωπηρά (μα πολύ σιωπηρά) αυτούσιο το έργο τσέχου δραματουργού που έγινε και ταινία.
Στην τέχνη όλοι κλέβουν, θα έλεγαν κάποιοι σοφοί παλαιότεροι. Τέχνη όμως είναι να έχεις το θάρρος να παραδεχτείς το –δημιουργικό, σε πάμπολλες περιπτώσεις –δάνειο και να αποδώσεις το μερίδιο που αναλογεί στον δημιουργό «εμπνευστή», θα προσθέταμε. Ε, κυρ δανειζόμενέ μου;
