Επιδημία αλλαγής διευθυντών φαίνεται ότι έχει πέσει στις μεγάλες ισπανικές εφημερίδες τον τελευταίο καιρό –και οι λόγοι φαίνεται να είναι οικονομικοί και πολιτικοί.

Η πιο ηχηρή αλλαγή έγινε στη μεγαλύτερη εφημερίδα της Ισπανίας, την «Ελ Παΐς». Την Τρίτη ο εκδότης Χουάν Λουίς Θεμπριάν ανακοίνωσε ότι προτείνει τον έως σήμερα υπεύθυνο για την έκδοση της εφημερίδας στην αμερικανική ήπειρο Αντόνιο Κάνιο να αντικαταστήσει στο τιμόνι της τον Χαβιέρ Μορένο, ο οποίος βρισκεται σε αυτήν τη θέση από το 2006. Το ΔΣ της «Ελ Παΐς» θα ψηφίσει την πρόταση του Θεμπριάν την ερχόμενη εβδομάδα και εάν την εγκρίνει, ο Κάνιο θα αναλάβει τα καθήκοντά του στις 4 Μαΐου, ημέρα των 38ων γενεθλίων του φύλλου. Ο Θεμπριάν ενημέρωσε τους δημοσιογράφους, οι οποίοι έχουν το δικαίωμα μιας μη δεσμευτικής ψήφου εμπιστοσύνης, για όλους τους διορισμούς στελεχών της εφημερίδας.

Η αλλαγή στη διεύθυνση της «Ελ Παΐς» έγινε αφότου ο Κάνιο, ο οποίος επί χρόνια ήταν ανταποκριτής στην Ουάσιγκτον, έστειλε κατά λάθος με e-mail σε άλλους ανταποκριτές κείμενό του στο οποίο περιέγραφε το όραμά του για να υπάρξει πρόσβαση «σε νέες πλειοψηφίες». Ο 56 χρονών Κάνιο πρόσφατα είχε αναλάβει την Ελ Παΐς Αμέρικας, τη διαδικτυακή έκδοση που έχει στόχο να προσελκύσει νέους αναγνώστες κυρίως στη Λατινική Αμερική. Ο 50 χρονών Μορένο είχε εργασθεί στο οικονομικό και στο διεθνές τμήμα της εφημερίδας προτού γίνει το 2002 ανταποκριτής στο Βερολίνο. Εναν χρόνο αργότερα τέθηκε επικεφαλής του οικονομικού φύλλου του ομίλου «Prisa» και κατόπιν πέρασε στην κυριακάτικη έκδοση της «Ελ Παΐς» έως το 2006, οπότε και ανέλαβε τη διεύθυνση. Τον περασμένο Οκτώβριο, υπό την ηγεσία του, η εφημερίδα που αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα απέλυσε στο πλαίσιο περικοπών το ένα τρίτο των εργαζομένων της.

«Εκμεταλλεύονται την κρίση». Τα διαφημιστικά έσοδα των ισπανικών εφημερίδων έχουν μειωθεί κατά 65% από το 2007 –πέρυσι έφθασαν τα 600 εκατομμύρια ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, οι ισπανικές εφημερίδες συνεχίζουν να εκθέτουν τη συστημική διαφθορά που αποκαλύπτεται σε πολλούς τομείς της πολιτικής ζωής της χώρας. «Είναι ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση και ισχυροί οικονομικοί θεσμοί εκμεταλλεύονται την κρίση σε ό,τι αφορά το επιχειρηματικό μοντέλο και την αδυναμία των εφημερίδων για να προσπαθήσουν να ελέγξουν την πληροφόρηση» λέει ο Πέδρο Ραμίρεζ που εκδιώχθηκε τον περασμένο μήνα από τη διεύθυνση μιας άλλης μεγάλης εφημερίδας, πιο συντηρητικής, της «Ελ Μούντο». «Ο πλουραλισμός πραγματικά υποφέρει» προσθέτει αναφερόμενος στις πρόσφατες αποκαλύψεις της εφημερίδας του για τα σκάνδαλα στην κυβέρνηση και στη μοναρχία.

Η «Ελ Μούντο» είχε υποστηρίξει τον σημερινό πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι σε τρεις συνεχείς εκλογικές μάχες, την τελευταία των οποίων κέρδισε. Ο Ραμίρεζ ισχυρίζεται ότι διατηρούσε «καλή σχέση με τον Ραχόι ώσπου ανέβηκε στην εξουσία».

Ο Ραμίρεζ άρχισε τη δημοσιογραφική του καριέρα τη δεκαετία του 1970 καθώς η Ισπανία επέστρεφε στη δημοκρατία και έγινε διευθυντής της «Ντιάριο 16». Το 1989 ξεκίνησε την «Ελ Μούντο» και γρήγορα απέκτησε καλή φήμη για τα αποκαλυπτικά ρεπορτάζ, μεταξύ των οποίων και αυτά για την GAL, τη μυστική παραστρατιωτική δύναμη που είχαν δημιουργήσει οι Σοσιαλιστές για να πολεμήσουν τη βασκική ΕΤΑ. Τον Ραμίρεζ, ο οποίος δήλωσε ότι πιστεύει πως η απομάκρυνσή του «είναι σύμπτωμα της πτώσης της ποιότητας της δημοκρατίας επί Ραχόι», διαδέχεται ο έως τώρα υποδιευθυντής της εφημερίδας Γκασιμία Γκαρσία-Αμπαντίγιο. Πάντως η διεύθυνση του φύλλου παρουσίασε ως επίσημη δικαιολογία της απομάκρυνσης από τη διεύθυνση του Ραμίρεζ –θα παραμείνει ως αρθρογράφος –τη μεγάλη πτώση των διαφημιστικών εσόδων.

Στη Βαρκελώνη. Πέραν των αλλαγών στις δύο αυτές μεγάλες εφημερίδες, άλλη μια απομάκρυνση διευθυντή έγινε στη «Βανγκουάρντια», η οποία έχει την έδρα της στη Βαρκελώνη. Υπό την ηγεσία του Χοσέ Αντιτς η εφημερίδα υποστήριξε έντονα το κίνημα ανεξαρτησίας στην Καταλωνία. Τον τελευταίο καιρό όμως φαίνεται να περιορίζει την υποστήριξη αυτή, μια αλλαγή που φαίνεται ότι οδήγησε στην απόφαση για την αλλαγή ηγεσίας.