μπάντζοτο [bandzo]:είδος κιθάρας ή μαντολίνου με κυκλικό ηχείο, το οποίο καλύπτεται από τεντωμένο δέρμα.

[αγγλ. banjo (από γλ. της Aφρικής)]

Τα πρώτα μπάντζο φτιάχτηκαν στις αρχές του 17ου αιώνα από αφρικανούς σκλάβους στην Καραϊβική· χρησιμοποίησαν, σύμφωνα με τους μελετητές της μουσικής ιστορίας, κούφιες κολοκύθες και δέρματα οπόσουμ. Η πρώτη αναφορά στο μπάντζο στη Βόρεια Αμερική χρονολογείται το 1736 και προέρχεται από την πόλη της Νέας Υόρκης, οι περισσότερες πρώιμες αναφορές σε αυτό πάντως εντοπίζονται στην περιοχή του κόλπου Τσέζαπικ. Γενικά μιλώντας, η εξάπλωση του μπάντζο ακολούθησε εκείνην της δουλείας.

Οι λευκοί Αμερικανοί το πρωτοέπιασαν στα χέρια τους τη δεκαετία του 1830. Αλλά δεν ήταν για καλό σκοπό. Το μπάντζο έγινε το αγαπημένο όργανο των «μίνστρελ», κάτι ρατσιστικών σόου όπου λευκοί βαμμένοι μαύροι αναπαριστούσαν τη ζωή των σκλάβων οικειοποιούμενοι τα μουσικά τους όργανα. Μέσω των μίνστρελ το μπάντζο μπήκε στην αμερικανική λαϊκή μουσική και κουλτούρα για να ανθήσει στη συνέχεια σε μια ποικιλία ειδών –το ραγκτάιμ, το βοντβίλ, την πρώιμη τζαζ, την πρώιμη κάντρι, το μπλούγκρας… Και μετά, το 1935, σε ένα φεστιβάλ φολκ μουσικής στο Ασβιλ της Βόρειας Καρολίνας, ερωτεύτηκε αυτό το όργανο των σκλάβων που είχαν μαγαρίσει τόσοι ρατσιστές ένας 16χρονος ονόματι Πιτ Σίγκερ.

Στα χέρια του Σίγκερ το μπάντζο έμελλε να στραφεί κατά του παρελθόντος του και να μετατραπεί σε σύμβολο ενότητας, κοινωνικής δικαιοσύνης και αφύπνισης. Το είχε πάντα μαζί του. Σε όλους τους αγώνες για τα πολιτικά δικαιώματα, για την ειρήνη και για το περιβάλλον. Το 2010, σε ηλικία 90 ετών πια, ο θρύλος της φολκ αποφάσισε να πουλήσει το θρυλικό του μπάντζο στο eBay προκειμένου να συγκεντρώσει χρήματα για τους πληγέντες του καταστροφικού σεισμού στην Αϊτή. Βλέποντας όμως τις προσφορές να σκαρφαλώνουν σε δυσθεώρητα ύψη ακύρωσε τη δημοπρασία και το δώρισε στο μουσείο Rock and Roll Hall of Fame του Κλίβελαντ. Οι επισκέπτες θα συνεχίσουν να διαβάζουν, ανά τους αιώνες, κυκλικά στο ηχείο του, την επιγραφή που είχε βάλει να χαράξουν: «Αυτό το μηχάνημα κυκλώνει το μίσος και το αναγκάζει να παραδοθεί».

Τελευταία Νέα