Η ονοματολογία και τα κουτσομπολιά για την ηγεσία ή για το ευρωψηφοδέλτιο του σχήματος που πιθανόν να προκύψει από τις διεργασίες στον χώρο μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ (μεταξύ σφύρας και άκμονος) «πουλάνε», προφανώς, περισσότερο. Ισως γι’ αυτό, εκείνο που κυρίως απασχόλησε την περασμένη εβδομάδα ήταν αν θα είναι επικεφαλής του νέου σχήματος ο πρώην εκπρόσωπος Τύπου της ΔΗΜΑΡ, μέλος της ΚΕ του κόμματος, Ανδρέας Παπαδόπουλος. Κυρίως γι’ αυτό έγινε μείζον θέμα η παρουσία του κ. Παπαδόπουλου (ομού μετά του βουλευτή Γρηγόρη Ψαριανού) και στην εκδήλωση των 58 στην Κηφισιά, την περασμένη Δευτέρα. Αφού θα είναι, πιθανόν, ο ηγέτης, σου λένε…

Η παρουσία του ασφαλώς δεν σηματοδότησε κάτι που δεν ξέραμε. Κι άλλες φορές είχε εκφραστεί, ρητώς, υπέρ ενός ευρύτερου της ΔΗΜΑΡ εγχειρήματος. Τα ίδια είχε πει και όταν έπαψε να εκπροσωπεί το κόμμα του, αντικαθιστάμενος από τον Χρήστο Μαχαίρα: δεν θα μπορούσε να εκπροσωπεί την πλειοψηφούσα θέση ενώ αυτός εκφράζει τη μειοψηφία. Στα σύγχρονα κόμματα, αυτό δεν είναι πρόβλημα. Η στρατηγική για την επίτευξη του στόχου συχνά φέρνει διαφωνίες, ανακατατάξεις, συμμαχίες. Πόσω μάλλον σε ένα κόμμα όπως η ΔΗΜΑΡ, που εκ των πραγμάτων κινείται στον κομβικό χώρο της λογικής και του ευρωπαϊκού δρόμου της χώρας, χωρίς τυχοδιωκτισμούς.

Ο κ. Παπαδόπουλος, ωστόσο, συζητήθηκε και από την πλευρά του ΠαΣοΚ –όχι αυτή τη φορά για την παρουσία του αλλά για κάποια σημεία της ομιλίας του. Ενόχλησαν οι αφορισμοί του για το βαθύ ΠαΣοΚ και τους νοσταλγούς του Ανδρέα. Και η αλήθεια είναι ότι η συγκυρία δεν χρειάζεται αφορισμούς, αλλά ανάλυση και όσο το δυνατόν πλατύτερες συναινέσεις.

Είναι προφανές ότι το εγχείρημα των 58 έχει σχέση με την ανάλυση για τον ρόλο του ΠαΣοΚ στη Μεταπολίτευση. Μια όψιμη θέση προσπαθεί να πει ότι το ΠαΣοΚ του 1980 έθεσε τις βάσεις της χρεοκοπίας. Προσωπικώς, ακούω με πολύ ενδιαφέρον τις απόψεις του Παναγή Παναγιωτόπουλου (τις τεκμηρίωσε πρόσφατα, στο συνέδριο για την 39η επέτειο από την ίδρυση του ΠαΣοΚ), που εκτιμά ότι η περίοδος μετά την άνοδο του ΠαΣοΚ στην κυβέρνηση «ήταν μεγάλη περίοδος αλλαγών, όχι αλλαγής, και μια περίοδος πετυχημένης μετάβασης. […] Οι Ελληνες, ως μαζική κοινωνία, αγκυρώθηκαν και προσέγγισαν επί της ουσίας τον ευρωπαϊκό και δυτικό τρόπο ζωής –κυρίως σε ό,τι αφορά την ατομικότητα, τις ελευθερίες της, τον πλουραλισμό».

Ο χώρος μεταξύ σφύρας και άκμονος, για να έχει νόημα η ενδεχόμενη πολιτική παρέμβασή του, αντί για αφορισμούς και βεβαιότητες χρειάζεται καλοπροαίρετους, ευέλικτους και ανοιχτούς στον διάλογο εταίρους. Και στιβαρές αναλύσεις της πραγματικότητας –γιατί πώς να διορθώσεις οτιδήποτε αν δεν το έχεις καταλάβει;